گفتگو با دکتر اهری (دامپزشک) عضو بنیاد ملی نخبگان + عکس

حکیم مهر -  دکتر حامد اهری از دامپزشکان جوان کشورمان که عضو بنیاد ملی نخبگان و دارای مقالات و اختراعات متعدد است به مناسبت عید نوروز گفتگویی با ویژه نامه نوروز 89 نشریه دانشگاه آزاد اسلامی (فرهیختگان) داشته که در اینجا بازخوانی و تقدیم بینندگان محترم حکیم مهر می گردد :

فرهیختگان : لطفاً بیوگرافی از خودتان و مدارج تحصیلی و کاری‌تان بیان بفرمایید.

من حامد اهری متولد 1360 و فارغ التحصیل دکترای دامپزشکی و دستیار دکترای تخصصی بهداشت مواد غذایی واحد علوم و تحقیقات تهران و همچنین دانشجوی مدیریت MBA  دانشکده مدیریت دانشگاه تهران هستم. در حال حاضر مسئول فنی و مدیریت آزمایشگاه غذایی نانوتست (همکار وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی کشور) بوده و در کنار آن به تدریس در دانشگاه می‌پردازم. بنده عضو استعدادهای درخشان و بنیاد ملی نخبگان بوده که با دارا بودن 10 جلد کتاب چاپ شده دانشگاهی و چند مقاله ISI و همچنین پنج ثبت اختراع در داخل کشور و دو ثبت اختراع در خارج از کشور (در مرحله فایلینگ) و نیز ارائه ده‌ها مقاله علمی – پژوهشی در کنگره‌های ملی و بین‎المللی در خارج از کشور و مجری چندین طرح پژوهشی که در سال 88 برگزیده پنجمین جشنواره پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی بودم. در حال حاضر عضو پیوسته انجمن نانو و بیوتکنولوژی و صنایع غذایی ایران هستم.

فرهیختگان : اولین جرقه‌های ابتکار در شما برای ثبت اختراع یا تهیه مقاله چگونه نمود پیدا کرد؟

از سالهای اول دانشگاه به این فکر بودم که در صورت انجام هر کار تحقیقاتی بتوانم نوآوری لازم در آن زمینه را داشته باشم. به طور نمونه از انجام تکرار در تحقیقاتی که مدتی قبل انجام شده یا در اسرع وقت امکان‌پذیر است خودداری کنم که در این راستا جا دارد از برخی اساتید ارجمندم نظیر مرحوم دکتر غفار اردلانی ، دکتر صدرخانلو ، دکتر سهراب رسولی ، دکتر علی میثاقی ، دکتر دلاور شهباززاده ، دکتر محمدرضا پورشفیع ، دکتر عباسعلی مطلبی ، دکتر گیتی کریم  ،دکتر احمد شیمی ، دکتر مهزاد آقازاده مشکی و سایر اساتید فرهیخته‌ای که افتخار تلمذ از نصایح‌شان را داشتم و در سیر طریق بنده و ایجاد انگیزه اولیه جهت انجام صحیح امور نقش بسزایی داشتند نام ببرم و در اینجا بر خود وظیفه می‌دانم از زحمات بی دریغ‌شان کمال سپاس و قدردانی را داشته باشم. شاید اهمیت این امر آنچنان که باید واضح نیست اما به نظر بنده جدای استعداد خود فرد ، هدایت صحیح او توسط اساتید پیشکسوت این وادی بسیار حائز اهمیت است.

فرهیختگان : چه طرح‌هایی در این سال‌ها داشته‌اید که بعنوان اختراع به ثبت رسیده است؟

اولین ثبت اختراع من ، (بررسی اثرات اشعه گاما در باکتری E. coli (مارکر آلودگی آبهای سطحی و تبدیل به آب قابل شرب) بود که در واقع اولین طرح پژوهشی مصوب شده بنده در دانشگاه به شمار می‌رفت که با مشقت به اتمام رسید. دومین ثبت اختراع من در خصوص نحوه استخراج DNA از باکتری استافیلوکوکوس اورئوس (در نمونه‌های شیر) بود که با توجه به مشکلات تحریم و همچنین هزینه‌های زیاد ترکیبات و وسایل مصرفی ، به کمک اساتید ارجمندم دکتر شهباززاده و دکتر میثاقی موفق به تهیه روش نوینی شدم که بدون نیاز به ترکیبات شیمیایی و آنزیم‍‎های گرانقیمت ، از طریق ذوب و انجماد سلولی در ازت مایع DNA باکتری را به راحتی و با نتایج بهتری استخراج کردیم. از دیگر ثبت اختراعات بنده درمان و توقف رشد سلول‌های سرطان مغز استخوان با نانوسیلور (با همکاری دکتر دلاور شهباززاده و مهندس جعفر رحمان‌نیا مخترع نانوسید) بوده که از طریق بکارگیری تکنولوژی نانو در انستیتو پاستور ایران موفق به اجرای این طرح تحقیقاتی شدم (که در حال حاضر جهت ثبت اختراع آن اقدام شده است). ثبت اختراعات دیگر بنده که بعلت کمی وقت تنها از آن‎ها نام می‌برم عبارتند از تشخیص مولکولی استافیلوکوکوس اورئوس توسط ژن‌های SEB ، SEC و SEA در نمونه شیرهای خام استان تهران به روش Multiplex PCR در سال 1385، جداسازی و شناسایی پروتئین مشابه فعال کننده پلاسمینوژن از سم عقرب همیسکورپیوس لپتوروس.

فرهیختگان : خیلی‌ها می‎گویند اعتبار یک اختراع در این است که وارد چرخه نیمه صنعتی یا صنعتی شده و به تولید انبوه برسد. با این مسئله چقدر موافقید؟

خیر. در تمام موارد این امر صادق نیست. در بسیاری از تحقیقات نظیر طرح‌‎های بنیادی یا استراتژیک به منظور رفع نیاز بشر چندین سال آینده متصور می‌شود اما غالباً طرح‎های کاربردی به چرخه صنعت کمک می‌کنند.

فرهیختگان : موانع صنعتی شدن طرح‌های پژوهشی و اختراعات را در چه می‌بینید؟

عدم حمایت بخش‌های دولتی ذی‌نفع و همچنین بخش‌های خصوصی به علت وضعیت بحران اقتصادی

فرهیختگان : شما این طرح را به سمت صنعتی شدن هم برده‌اید؟

خیر. هدف یک محقق اجرای بی چون و چرا و دقیق طرح خود است. من وظیفه صنعتی کردن طرح را ندارم. در غیراینصورت از مسیر اصلی خودم که تحقیقات جدیدتر است دور می‌شوم.

فرهیختگان : چقدر در زمان اختراع به نیاز بازار توجه داشتید؟

قطعاً هر محققی پیش از انتخاب موضوع طرح خود به بررسی عوامل اثرگذار و نتایج تحقیقات مشابه انجام شده و همچنین نیاز موجود جامعه و میزان امکانات موجود می‌اندیشد که در این میان برای من اولین موضوع نوآوری کار و موضوع بعدی قابلیت اجرای طرح از هر مورد دیگری بیشتر اهمیت دارد.

فرهیختگان : با اختراع شما چه نیازی از جامعه مرتفع شد و اصولاً مشابه این طرح در ایران و جهان وجود دارد؟

متأسفانه نه تنها اختراعات بنده بلکه 90 درصد اختراعات به ثبت رسیده در ایران بعد از زمان ثبت تنها بایگانی می‌شوند.

فرهیختگان : حمایت‌های صورت گرفته از طرح‌تان را چطور می‌بینید؟

تک تک طرح‌های بنده با هزینه شخصی انجام یافت هاست و از هیچ ارگانی کمک مالی دریافت نکرده‌ام.

فرهیختگان : چنانچه دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی بوده‌اید روند پژوهش در این دانشگاه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

من معتقدم که دانشگاه آزاد اسلامی برخلاف دانشگاههای دولتی که از امکانات و بودجه‌های دولتی برخوردار هستند واقعاً به معنای حقیقی کلمه در نظام آموزش عالی و در کنار آن در فعالیت‌های پژوهشی موفق بوده است. چرا که سالانه شاهد هزاران اثر درخشان در جوامع بین المللی به نام ایران زمین هستیم که بیشتر این محققان از دانشگاه آزاد اسلامی برخاسته‌اند. شاید اگر این دانشگاه وجود خارجی نداشت تاکنون میلیون‎ها نفر فارغ التحصیل این دانشگاه باید آواره کشورهای جهان سومی که الآن با شتاب به سوی صنعتی شدن پیش می‎روند بودند. بنده خود فارغ التحصیل دانشگاه آزاد اسلامی هستم و از این امر که به علت عدم گنجایش ظرفیت مکفی دانشگاههای دولتی مجبور به خروج از ایران نشدم بر خود می‌بالم.

فرهیختگان : شما عضو باشگاه پژوهشگران جوان هستید. فعالیت‎های این نهاد پژوهشی را چگونه می‌بینید؟

ایده‎آل ولی بسیار کند.

فرهیختگان : فکر می‌کنید حضور نخبگان دانشگاهی در چرخه صنعت چقدر تأثیر دارد؟

اگر در جایگاه اصلی و سزاوار خود وارد شوند قطعاً اثر مضاعفی خواهد داشت اما در صورت اجبار کاری و مالی تنها باعث سرخوردگی خواهد شد.

فرهیختگان : در صورت انتشار مقاله کمی درباره آنها توضیح دهید. وضعیت تهیه مقاله از سوی دانشجویان و فارغ‎التحصیلان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ ضعف‌های موجود در این بخش را هم توضیح دهید.

من چندین مورد مقاله علمی و پژوهشی و مقالات ISI داشته‎‌ام و همچنین تعداد زیادی مقاله در کنگره‌های ملی و بین‌المللی ولی نحوه ثبت نام و همچنین شرایط پرداخت به حساب‌‎های خارج از کشور و نیز هزینه‌های زیاد جهت حضور و ارائه مقالات در خارج از کشور برای تمام دانشجویان در واقع غیرقابل امکان است. بنده پیشنهاد کارت‌های اعتباری برای پژوهشگران دانشگاهی و محققان بنیاد ملی را دارم. بدین معنی که فردی که احراز صلاحیت شده و بعد از چاپ چندین مورد مقالات علمی به عضویت استعدادهای درخشان یا بنیاد ملی نخبگان درآمده است باز مطابق قبل از تأیید صلاحیت نباید گریبانگیر مشکلات ثبت نام و پرداخت هزینه داوری مقاله خود در خارج از کشور از طریق صرافی‎ها با واسطه‌گران در امارات یا نقاط دیگر شود که در بعضی از مواقع هم نهایتاً این مبالغ به هدر رفته و اصلاً به حساب نشریه یا کنگره مربوط واریز نمی‌شود. در صورت دارابودن کارت اعتباری برای محققان و حتی اعضای هیأت علمی ، اعتبار افراد نیز خدشه‌دار نمی‎شود.