وضعیت تب برفکی در استان خراسان رضوی در مرحله فوق‌العاده اعلام شد

بیماری تب برفکی یکی از مسری ترین بیماریهای ویروسی بوده و مهمترین تهدید برای تجارت دام و فرآورده های دامی محسوب می شود. تب برفکی یکی از بیماری‌های استراتژیک است و سبب خسارت‌های جبران‌ناپذیری در صنعت دامپروری می‌شود. هرساله با شروع فصل سرما شنونده اخباری از رخداد این بیماری در کانون های مختلف سطح کشور هستیم.

دامپزشکان می گویند عامل آن ویروسی از جنس آفتو ویروس بوده و دارای هفت سروتیپ مجزای A, O, Asia1, SAT1, SAT2, SAT3, C است که ایمنی متقاطع بین سویه ها وجود ندارد و برای هر سویه نیاز به ساخت واکسن مجزا می باشد. علاوه بر این ویروس بسیار جهش زاست و تغییرهای ایجاد شده به عنوان سویه جدید محسوب می شود و برای کنترل و مقابله با آن نیاز به ساخت واکسن جدیدی است.

دام مبتلا از 24 ساعت قبل از بروز علائم تا 10 روز بعد از ظهور علائم کارخانه تولید فعال ویروس است. ویروس در محیط بیرون نیز مقاوم بوده و در هوای سرد و محیط حاوی کود و مواد آلی تا ماه ها زنده باقی می ماند. لذا با توجه به شروع فصل سرما و مستعد بودن شرایط آب و هوایی به سراغ کارشناسان رفتیم و وضعیت استان خراسان رضوی را از آنها جویا شدیم.

کانون های تب برفکی

معاون سلامت اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی در بیان وضعیت فوق العاده استان نسبت به بیماری تب برفکی می گوید: بر اساس آمار و اطلاعات تا کنون تعداد 20 کانون تب برفکی در استان شناسایی شده است که از این تعداد کانون آلوده 19 کانون را کانون های گاوی و مابقی را گوسفندی به خود اختصاص داده است. سویه ویروس جدا شده این کانونها اغلب سویه ASIA 1 می باشد.

دکتر محمد رشتی باف تمرکز کانون ها را بر اساس درصد آلودگی به ترتیب درشهرستان های مشهد، تربت جام، قوچان، نیشابور، کلات و فریمان بیان می کند و می افزاید: بیش از 16 مورد از این کانونها در دامداری های روستائی بروز نموده است که ضرورت اصلاح ساختار دامداری های سنتی و روستائی و بهسازی آن توجیه پذیر بنظر می رسد و خوشبختانه دامداری های صنعتی تحت پوشش دامپزشکی درصد آلودگی کمی را به خود تخصیص داده اند.

وی با بیان اینکه غالباً واکسیناسیون در این کانونها انجام گرفته ولی تنها با واکسیناسیون نمی توان از بروز بیماری تب برفکی جلوگیری بعمل آورد، خاطر نشان می کند: از ابتدای مهر امسال تاکنون بیش از دویست و سی هزار راس دام سنگین علیه تب برفکی واکسینه شده اند. واکسیناسیون دامها در مدت تعیین شده از طرف دامپزشکی و انجام مایه کوبی راپل (یادآور) سه هفته بعد از تزریق اولیه در دامهایی که اولین بار واکسن را دریافت می کنند، باعث افزایش تیتر و بهبود وضعیت ایمنی در دام می شود.

علائم بروز بیماری

رئیس اداره بهداشت و مدیریت بیماری های دامی اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی با اشاره به اینکه رعایت قرنطینه در کنترل بیماری تب برفکی حائز اهمیت می باشد، تصریح می کند: تاول در دهان، پا و پستان، ریزش بزاق، لنگش، افت شدید تولید و تلفات در گوساله‌ها، بره ها و بزغاله ها از مهمترین علائم این بیماری است که دامداران به محض مشاهده هر یک از این علائم بایستی با شبکه دامپزشکی شهرستان تماس حاصل نمایند و بمنظور افزایش اطلاعات خود در مورد بیماری تب برفکی در کلاسهای آموزشی که توسط شبکه های دامپزشکی در شهرستان ها برگزار می گردد، حضور فعال داشته باشند.

دکتر محسن عابدزاده با تاکید بر عدم خرید دام از میادین دام یا خارج از شهرستان و استان تا اطلاع ثانویه می افزاید: دامداران و روستائیان از ورود دام مستعد جدید و دلال ها و دست اندرکاران مرتبط با دام به واحد گاوداری یا دامداری جداٌ پرهیز کنند. در زمانی که بیماری همه گیر شود ویروس به صورت مکانیکی توسط افراد، لباس، لوازم، خودرو، کود، خوراک، آب و حتی هوا می تواند وارد دامداری شود، بنابراین رعایت موارد امنیت زیستی از مهمترین اولویت ها در دامداری می باشد.

پیشگیری و کنترل بهتر از درمان

کارشناس اداره بهداشت و مدیریت بیماری های دامی اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی با تاکید بر ضرورت ضد عفونی محوطه دامداری ها با فرمالین 5 درصد یا سود 2 درصد یا آب آهک تازه برای کنترل بیماری، می گوید: برای ضدعفونی و اسپری روی خودرو های حمل علوفه و شیر خام و سایر مناطق از VIRCON S- و یا FAM30 استفاده شود. لازم به ذکر است ضدعفونی وسائل و لوازم موجود در دامداریها به ویژه در شیردوشی ها بسیار در کنترل بیماری تب برفکی تاثیر گذار است.

دکتر محمود جوادی نژاد در بیان نکات ایمنی جهت پیشگیری از تب برفکی به دامداران توصیه می‌کند: آب آهک پس از چند روز در حوضچه ضد عفونی تبدیل به کربنات کلسیم شده و خاصیت قلیایی و ضد عفونی کنندگی آن کاهش می یابد و نیاز به تعویض مجدد است. در ضمن سود 2 درصد نیز از مواد ضد عفونی کننده بسیار موثر و ارزان قیمت می باشد، ولی خاصیت خورندگی فلزات را دارد که در این خصوص باید احتیاط کرد.

پس از بروز بیماری

معاون سلامت اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی می گوید: پس از بروز علائم بیماری، دامهای مبتلا از دامهای سالم جدا گردد، حتی کارگر جداگانه ای داشته باشد که به مناطق سالم رفت و آمد کند. ضدعفونی مرحله به مرحله لوازم مکانیکی، در زمان خروج از سطح آلوده به بهار بندهایی که هنوز مبتلا نشده اند، انجام گیرد.

دکتر رشتی باف در ادامه با اشاره به اینکه قرنطینه دامداری های آلوده و رعایت شرایط بیوسکوریتی بمنظور کنترل بیماری های دامی خصوصاً تب برفکی از اهمیت بالائی برخوردار است، اذعان می دارد: بدیهی است درمان دام با اسید یا باز و استفاده از داروهای ترمیم کننده بافت مثل ترانکرون، در صورت لزوم درمان آنتی بیوتیکی مقدار ویروس را در سطح دامداری کاهش می دهد، لذا علاوه بر درمان، باید به اسپری نمودن هوا با ترکیبات موثر مثل FAM30 و یا ویرکون اس توجه شود. البته فرمالین بسیار موثر است ولی امکان ایجاد مشکلات تنفسی وجود دارد.