چرا یک دانش آموز برای ادامه تحصیل خود باید رشته دامپزشکی را انتخاب نماید؟ درآمد، علاقه به حیوانات و ... می تواند هر کدام عاملی برای این انتخاب باشد و شاید هم نباشد، چون بسیاری از دامپزشکان از عدم درآمد بالا، موقعیت شغلی، وضعیت اشتغال و ... گلایه دارند؟ «محمد مصطفی محمدی یکتا» دانشجوی رشته دکترای دامپزشکی در یادداشت اختصاصی خود برای سایت وت پارس، نگاهی به این سوال داشته است که یک دانش آموز به چه دلیل باید رشته دامپزشکی را برای تحصیل انتخاب نماید. او در این یادداشت آورده است:
دکترای حرفه ای دامپزشکی، تنها رشته ای از سری رشته های بالینی است که امروزه زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در رده دانشگاهی قرار دارد. باید پذیرفت که عموماً دانش آموزانی به این رشته گام می گذارند که فاقد تمایل اولیه و یا شناخت کافی از این رشته می باشند و علت ورود آنان عمدتاً به علت نداشتن رتبه ی کافی و لازم برای ورود به سه رشته دندان پزشکی، پزشکی و داروسازی می باشد (اتفاقی که البته در سالیان اخیر و با نگاهی خوش بینانه، در آینده ی نزدیک، رو به تغییر بوده و خواهد بود). لذا دانش آموزان کنکوری که با اعلام نتایج به رشته ی دکترای دامپزشکی فکر می کنند، زمان و وقت لازم را برای تحقیق و بررسی کامل و کافی این رشته را نخواهند داشت.
معضل دیگر برای دانش آموزان علاقه مند به ورود به این رشته، دانشجویان و اساتیدی می باشد که هر کدام دیدگاه و سلیقه خود را به دانش آموز ارائه می دهند و از آنجایی که سلایق و دیدگاه های دانشجویان و اساتید بسیار متغیر می باشد، دانش آموز از انتخاب خود مصمم یا دلسرد نمی شود، بلکه سردرگم خواهد شد. علل اصلی بروز این معضل را شاید در عدم تعریف این رشته برای دانش آموزان در همان دوران دبیرستان دانست و یا شاید در کم کاری ما به عنوان اعضای جامعه دامپزشکی کشور در معرفی خود و رشته خود؛ شاید هم نبود یک مصاحبه به عنوان شرط لازم در پیش ورود دانش آموزان به این رشته علت اساسی این سردرگمی ها باشد.
هرچه که هست، ما در رشته خود با مشکل سردرگمی دانش آموز وارد شده به این رشته دست و پنجه نرم می کنیم که شاید تا سال های اولیه دانشجویی نیز ادامه پیدا کند. نوشتار ذیل اگرچه سلیقه ای فردی بوده و طبیعتا فارغ از تعصبات و نگاه های یک جانبه نمی باشد، اما نویسنده مطلب امید دارد که نگرشی جامع پیرامون رشته را به دانش آموز یا دانشجویی که تازه در این عرصه وارد شده است بدهد. صراحت نویسنده از بیان بعضی از مسائل در این متن، تنها از سر احساس مسئولیتی است که به عنوان یک عضو از جامعه دامپزشکی، در برابر برادران و خواهران کوچک تر از خود احساس می کند.
اولین سوالی که یک دانش آموز باید از خود بپرسد این است که چرا می خواهد یک دامپزشک شود؟
الف- علاقه به حیوانات:
اگر فردی به خاطر علاقه به حیوانات وارد رشته دکترای دامپزشکی می شود، باید مفهومی کامل از این علاقه داشته باشد. آیا منظور از علاقه، علاقه به حیواناتی نظیر سگ و گربه و یا پرندگان دست آموز است؟ یا به حیواناتی مثل گاو، گوسفند، ماهی ها و … نیز علاقه مند می باشد؟ جنبه دیگر این نگاه، نگاهی فانتزی از یک دامپزشک می باشد که در محیطی تمیز و دوست داشتنی با سگ و گربه هایی می باشد که به راحتی و در کمال رضایت خود را در اختیار دامپزشک جهت درمان می گذارند. دامپزشکی علم درمان و پیشگیری از بیماری هاست و علمی است که بخشی از آن و در نهایت در خدمت بهداشت جسمی و روانی جامعه است. بنابراین این نگرش که یک دامپزشک تنها در کلینیک های زیبا و مجلل به درمان سگ ها و گربه ها می پردازد نگرشی ناکامل است و تنها یکی از جنبه های دامپزشکی است.
یک دانشجوی دامپزشکی در طول مدت تحصیل خود بایستی با درمان بیماری های مختلف و در حیوانات مختلفی اعم از نشخوارکنندگان، تک سمی ها، ماهیان و … آشنا شود و محیط آموزشی اش از یک کلینیک تمیز تا یک گاوداری را شامل می شود. شاید جالب باشد که بدانید که یکی از آزمون هایی که یک دانشجوی دامپزشکی در طول دوران تحصیل خود با آن آشنا می شود، آزمونی تحت عنوان توشه رکتال است که در آن دستکش هایی که تا بازوی فرد می رسد را پوشیده و در مقعد دام بزرگ جثه (نظیر یک گاو) می کند تا وضعیت رحم، وجود تومور و … را در حیوان بسنجد. یک دانشجوی دامپزشکی با مسائل مختلفی روبرو می شود که از سخت زایی یک گاو در یک گاوداری دور از شهر تا یک مرغداری اسیر تلفات شدید به علل نامشخص را دربرمی گیرد. بنابراین علاقه به حیوانات بایستی درون ذهن یک دانش آموز درست تعریف شود و صرفاً علاقه به یک یا دو حیوان، علت ورود به این رشته نباشد.
ب- درآمد:
شاید شما به عنوان یک دانش آموز یا دانشجو به این رشته وارد شده اید تا درآمدهایی در حد و اندازه یک دندانپزشک یا پزشک متخصص را کسب کنید و به دنبال پاسخ این سوال هستید که آیا می توان به این سطح از درآمد دسترسی پیدا کرد یا خیر. پاسخ این سوال کمی مشکل می باشد؛ یک دامپزشک برای ادامه مسیر خود بعد از فارغ التحصیلی با گرایش های متفاوتی روبرو خواهد شد که در هرکدام، بسته به موفقیت خود درآمد کسب خواهد کرد. نکته مشخصی که شاید بعضی از بیان آن اجتناب کنند و برخی دیگر نیز به صورت اغراق آمیزی به آن بپردازند این است که دامپزشکی در حال حاضر قادر به رقابت با دیگر رشته های مشابه خود در گروه علوم پزشکی نمی باشد. در چرایی این مطلب می توان به صورت خلاصه به چند دلیل اشاره نمود:
1- عدم حمایت از دامپزشکان و نبود یک جامعه صنفی قدرتمند و متحد:
علوم پزشکی با داشتن یک وزارت خانه تحت عنوان وزارت بهداشت و یک نظام قدرتمند موسوم به نظام پزشکی، به صورت همه جانبه از اعضا خود حمایت و پشتیبانی می کند و وجود اصطلاحی معروف به اصل "پزشک سالاری" خود بیانگر این موضوع است. دامپزشکی کشور نه تنها از هیچ ارگانی به صورت خوب و رضایت بخشی حمایت نمی شود، بلکه بزرگترین سازمان آن تحت عنوان سازمان دامپزشکی کشور، یکی از زیرمجموعه های وزارت جهاد کشاورزی می باشد.
۲ـ عدم تبیین حیطه کاری دامپزشکی:
حیطه کاری دامپزشکی امروزه مشخص نمی باشد؛ مثال واضح این موضوع را می توان در دعواها و جدال های اخیر میان سازمان غذا و دارو و سازمان دامپزشکی بر سر مساله خمیر مرغ دانست و یا از دفتر مبارزه با بیماری های زئونوز وزارت بهداشت مثال زد. موازنه کاری های موجود و تداخل کاری میان دامپزشکی کشور و وزارت بهداشت از یک سو و دست بالای وزارت بهداشت از سوی دیگر یکی از علل ضعف دامپزشکی می باشد.
۳ـ گره خوردن دامپزشکی با اقتصاد:
دامپزشکی برخلاف علوم پزشکی و دندان پزشکی، به صورت گسترده ای با اقتصاد کشور گره خورده است. عدم ثبات اقتصاد و رکود بازارهای اقتصادی کشور خود به خود به عنوان یک عامل منفی در پیشرفت دامپزشکی کشور عمل کرده است. در مجموع اما دامپزشکی با وجود تمام هجمه هایی که به آن می شود، یکی از بازارکارهای موفق در کشور را دارد به طوری که آمار و ارقام نیز این موضوع را نشان می دهد. وجود پشتکار و تلاش کافی، علاقه به دامپزشکی و از همه مهم تر، انتخاب یک گرایش کاری از بین گرایش های کاری دامپزشکی در میانه تحصیل، می تواند موفقیت کاری شما را تامین و درآمد خوب شما را تضمین کند. جالب است بدانید که در آخرین سرشماری و اعلام آمار که در سال ۱۳۹۳ منتشر شد، دامپزشکی از لحاظ بیکاری در وضعیت بسیار بهتری از رشته های معماری و ساختمان سازی، مهندسی و حرفه های مهندسی، حقوق و صنعت و فناوری قرار داشت.
بنابراین به شما توصیه می شود که با علاقه درست به رشته دکترای دامپزشکی وارد شوید و در این رشته، در تلاش برای بالابردن توان خود در درمان و شناخت بیشتر این رشته جهت انتخاب به موقع یک گرایش باشید. امروز کشور ما بیشتر از نیاز به دامپزشکانی که همه چیز را به صورت ناکامل بدانند، نیاز به دامپزشکانی دارد که در یک گرایش متخصص و کارآمد باشند. انتخاب تنها بر اساس رتبه و دکترا بودن رشته، می تواند به پشیمانی از ورود به رشته در دوران تحصیل شما منجر گردد.
محمد مصطفی محمدی یکتا
دانشجوی دکترای حرفه ای دامپزشکی و نماینده دانشکده دامپزشکی مشهد در شورای تعامل و تبادل نظر دانشجو و دانشگاه
خبر مرتبط:
آنچه کنکوریها پیش از انتخاب رشته دامپزشکی باید بدانند - دکتر محمد لطفیزاده