مدیر کل دفتر موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست از مشخص شدن ساختار ژنتیکی جمعیت های یوزپلنگ آسیایی خبر داد وگفت: این ساختار با هدف بررسی تنوع ژنتیکی درون و بینجمعیتی، وجود یا عدم وجود درونآمیزی، ساختار ژنتیکی جمعیت های یوزپلنگ آسیایی مشخص شده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، «اصغر مبارکی» مدیر کل دفتر موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی افزود: به منظور مدیریت پایدار ژنتیکی یوزهای آسیایی، طرح پژوهشی با عنوان "بررسی ساختار ژنتیکی جمعیت های یوزپلنگ آسیایی با استفاده از آنالیز ژن های nDNA و mtDNA " با هدف بررسی تنوع ژنتیکی درون و بین جمعیتی، وجود یا عدم وجود درون آمیزی، تعیین میزان جریان ژنی و برآورد فاصله ژنتیکی میان کلیه جمعیت های یوزپلنگ آسیایی، در بخش زیست فناوری دفتر موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی، اجرا گردید.
مبارکی با بیان اینکه جمعیت های مختلف یوزپلنگ آسیایی شامل ذخیره گاه زیستکره توران، پارک ملی کویر، یزد و کرمان مورد بررسی قرار گرفت، تصریح کرد؛ بنا به توضیحات مجری پروژه خدرزاده، در این پژوهش، به‌‌منظور بررسی جامع ژنتیکی جمعیت های تحت مطالعه، از 20 جایگاه ریزماهواره و 15 ژن هستهای و میتوکندریایی استفاده شد، به این شکل که از 20 جایگاه ریزماهواره در راستای ژنوتایپینگ هر دو جنس نر و ماده، از توالی یابی 9 ژن هستهای برای آنالیز مسیر مادری و پدری، از توالی یابی 4 ژن میتوکندریایی برای آنالیز مسیر مادری و از توالی یابی 1 ژن مشتمل بر 2 ناحیه در کروموزوم Y به منظور آنالیز مسیر پدری استفاده شد.
مدیر کل دفتر موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: بیشترین تنوع ژنتیکی جمعیت های یوزپلنگ در کرمان، سپس یزد و بعد ذخیره گاه زیستکره توران و کمترین تنوع ژنتیکی نیز مربوط به یوزپلنگ پارک ملی کویر قراردارد و لذا وجود درون آمیزی و افزایش همخونی در یوزپلنگ پارک ملی کویر امری محتمل است.
به گفته مدیر کل دفتر موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست ، کمترین فاصلۀ ژنتیکی در بین یوزپلنگ پارک ملی کویر و یوزهای یزد و بیشترین فاصلۀ ژنتیکی بین یوزپلنگ پارک ملی کویر و یوزهای کرمان مشاهده شده است، که یوزهای کرمان، بیشترین شباهت ژنتیکی را با یوزهای ذخیرهگاه زیستکره توران و همچنین یوزهای یزد به جز یوزپلنگ بافق، بیشترین شباهت ژنتیکی را با یوزپلنگ پارک ملی کویر دارند، طبق این نتایج، 60 درصد از تنوع موجود، درون جمعیتی بوده و تنها 40 درصد آن نشأتگ رفته از تنوع بین جمعیتی است.
وی با بیان اینکه یوزپلنگ موجود در ایران یکی از گونه های ارزشمند کشور است، افزود: که نتایج این تحقیق حکایت از وجود سطح متوسط تنوع ژنتیکی در این گونه داشته و حفاظت ژنتیکی و مدیریت جمعیت های موجود، میتواند آن را از فرسایش ژنتیکی بیشتر و نابودی در زیستگاه های موجود حفظ نماید.
مبارکی با استناد به نتایج حاصله مبنی بر وجود شباهت ژنتیکی در بین جمعیت های موجود و خلوص بالای ژنتیکی در جمعیت های مجزا، گفت: امکان وجود همخونی و اثرات نامطلوب آن از جمله کاهش شایستگی(Fitness)،کاهش قدرت زندهمانی (Viability) ، افزایش حساسیت به بیماری های عفونی، کاهش تولید مثل، بروز ناهنجاری های ژنتیکی و غیره امری محتمل به نظر رسیده و بروز این عوامل مخرب در این گونه، تداوم و بقاء آن را به مخاطره انداخته و به شدت آنها را در خطر انقراض قرار خواهد گرفت.
مدیر کل دفتر موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد؛ برای حفاظت و مدیریت ژنتیکی، با انتقال نسبی (ورود جنس نر) و یا مطلق (هر دو جنس) یک یا چند جمعیت (واجد بیشترین تفاوت ژنتیکی با جمعیت پذیرنده) به جمعیت پذیرنده، میزان همخونی و اثرات مخرب آن کاهش یافته و در روند افزایش جمعیت و بقاء افراد جمعیت پذیرنده، نقش مهمی را ایفا خواهد کرد.
