بحران تب برفکی در روستاهای زنجان/ آمارهای ارائه شده از سوی روستاییان به هیچ عنوان صحت ندارد

اداره کل دامپزشکی استان زنجان در شرایطی که با بالا رفتن شدت بیماری تب برفکی در زنجان اجرای طرح ضربتی واکسیناسیون دامهای سبک و سنگین در روزهای آتی را در دستور کار قرار داده، با نارضایتی دامداران مواجه شده است.

به گزارش حکیم مهر به نقل از تسنیم، بیماری تب برفکی چندی است که در بین دامهای زنجان شیوع پیدا کرده است اما برخلاف تلاش مداوم دامپزشکان اداره‌کل دامپزشکی استان از نیمه دوم سال 94، همچنان این بیماری همانند طاعون به جان دامهای سبک و سنگین و به ویژه دامهای جوان افتاده است.

بیماری تب برفکی یک بیماری بسیار عفونی و به شدت واگیر دام است که به دلیل شدت خسارت اقتصادی یکی از موانع اصلی در تامین بهداشت و تولید دام و فرآورده‌های دامی محسوب می‌شود. این بیماری سبب کاهش تولید دام شده و در تجارت دام و فرآورده‌های خام دامی نقش تاثیرگذاری را ایفا می‌کند.

در دام‌های سنگین بالغ(گاو) احتمال تلفات دام بسیار پایین بوده اما در دام سنگین کم سن میزان کشندگی در سطح بالا قابل مشاهده است با این اوصاف شدت واگیری ویروس بیماری تب برفکی در دامهای حساس بسیار بالا و حتی 100 درصد بوده ولی میزان مرگ و میر پایین است و عمده این واگیری هم در دامهای جوان قابل مشاهده است.

تقریبا تمامی دامهای زوج سم از جمله گونه‌های نشخوارکنندگان اهلی نظیر گاو، گاومیش، گوسفند و بز مورد هدف ویروس عامل بیماری تب برفکی قرار می‌گیرند.

ورم و کوری پستان که کاهش شدید شیر و در مواقعی قطع تولید شیر را به همراه دارد در کنار سایر عوارض از جمله سقط جنین و ضایعات غیرقابل جبران دستگاه تولیدمثل و تخمدانها(ناباروری) به همراه هزینه‌های کلان درمان دامهای مبتلا(عفونتهای ثانویه) و در مواقعی غیراقتصادی شدن دام مبتلا در اثر شدت ضایعات و همچنین تلف دامهای جوان و شیرخوار سبب شده است تا این بیماری به همراه سایر فاکتورها از جمله سرعت انتشار و شدت عفونت‌زایی جزو مهمترین بیماریهای ویروسی دام محسوب شده و در رده نخست بیماری گروه‌های گروه A طبقه‌بندی بیماریهای دفتر بین‌الملل بیماریهای واگیر دام قرار گیرد.

در کشور ایران نیز این بیماری مهمترین عامل تهدیدکننده سرمایه دامی و تولیدات دامی و نخستین بیماری دامی جدول مبارزه با بیماریهای دام محسوب می‌شود.

در گاو ویروس عامل بیماری پس از ورود به بدن دام حساس طی یک دوره کوتاه مدت 5 تا 7 روزه که به دوره نهفتگی بیماری اطلاق می‌شود و تکثیر در سلولهای پوششی با ورود به خون علائم کلینیکی خود را با تب بالای 40 تا 41 درجه و کاهش شیر و بی‌حالی آغاز کرده و متعاقبا کاهش تب، افزایش بزاق به صورت کش‌دار، سائیدن دندانها روی یکدیگر و پیدایش تاول‌های اولیه در دهان و سطح زبان و لثه‌ها و لب‌ها ایجاد شده و به دنبال آن تاولهایی در داخل دهان و روی پا ظاهر می‌شود که ممکن است پاره شده و سبب لنگیدن حیوان شود.

در گوساله‌ها به دلیل حساسیت بالای آنها نسبت به دام بالغ هنگام ابتلا به بیماری تب برفکی با تلفات بالا به دلیل ابتلای آنها به فرم قلبی مواجه می‌شوند به طوری که دام بدون وجود علائم ظاهری در گاو از قبیل ریزش بزاق و بروز تاول تلف می‌شود.

در گوسفند و بز و به ویژه بز شدت علائم نسبت به گاو کمتر بوده و نخستین نشانه بیماری تب برفکی در آنها لنگش است، البته تاولهای ریزی در ناحیه سم و ندرتا در دهان بروز کرده و کمی علائم به علائم گاو بیمار مشابه می‌شود.

بیماری تب برفکی در بره ها همانند گوساله‌ها شدیدتر بوده و گاهی با تلفات بالا در صورت بروز اپیدمی قابل مشاهده است.

روش های کنترل بیماری تب برفکی

انجام اقدامات بهداشتی و قرنطینه‌ای به منظور جلوگیری از ورود ویروس تب برفکی و به ویژه تیپ‌های جدید، مراقبت کلینیکی به منظور شناخت تغییرات بیماری و ماهیت سویه‌های گردش، واکسیناسیون و ایجاد پوشش ایمنی در دامهای مورد هدف، جلوگیری از ورود دام آلوده و حامل ویروس به دامداریها و یا دامپروری تولید گوشت و شیر، ضدعفونی وسایط نقلیه و برطرف کردن آلودگی دامداریهای آلوده، کشتار دامهای مبتلا به ویژه در دامداریهای بزرگ و مجتمع های تولید شیر و گوشت و سوزاندن و دفن بهداشتی لاشه دامهای مبتلا و رعایت مقررات بهداشتی قرنطینه‌ای فردی در ورود به دامداری از جمله استفاده از چکمه و لباس تمیز از جمله مواردی است که برای کنترل این بیماری در مناطق آلوده و هدف باید مورد توجه کارشناسان و دامداران قرار گیرد.

شناسایی 30 کانون بیماری تب برفکی در استان زنجان

به گفته «دکتر محمدباقر حاج‌کاظمی» معاون فنی دامپزشکی استان زنجان در حال حاضر 30 کانون بیماری تب برفکی در استان شناسایی شده که عمده این کانونها مربوط به شهرستان‌های زنجان، خدابنده و ایجرود است.

در شرایطی که مسئولان از تلاش چند ماهه خود برای مقابله با بیماری تب برفکی در جای جای استان زنجان می‌گویند، اهالی روستاهای واقع در حومه زرین‌رود خدابنده ادعا می‌کنند که پس از گذشت بیش از دو هفته از شیوع بیماری تب برفکی اکیپهای دامپزشکی در این مناطق حضور یافته‌اند.

ساکنان روستاهای منطقه زرین رود عنوان می‌کنند که کارشناسان این اداره‌کل با وجود حضور در روستاهایشان از اعلام ابتلای دام‌های سنگین به بیماری تب برفکی خودداری می‌کنند.

به گفته اهالی کارشناسان و دامپزشکان اعزام شده به روستاهای این منطقه از جمله «پیرمرزبان»، «زاغچ» و سایر بی‌حالی گاوها و شدت بزاق خارج شده از دهان آنها را ناشی از تغییر رژیم غذایی دام‌ها همزمان با تغییر فصل‌ها عنوان می‌کنند.

واکسیناسیون دام آلوده معجزه نمی‌کند

«دکتر منصور صمصامی» رئیس اداره بهداشت و مدیریت بیماری دامی اداره کل دامپزشکی استان زنجان زمینه با بیان اینکه در حال حاضر در برخی از روستاها از جمله پیرمرزبان، زاغچ و سایر مناطق خدابنده و شهرستانهای دیگر بیماری دام‌های سنگین مورد تست و بررسی کارشناسان ذی‌ربط قرار می‌گیرد، می‌افزاید: با توجه به برخی از علایم ظاهری در دام‌های سنگین احتمال ابتلای دامها به تب برفکی وجود دارد اما باید این مهم مورد بررسی هر چه بیشتر قرار گیرد.

وی با بیان اینکه دامداران این نواحی به واکسینه نشدن دام‌های سنگین مبتلا به بیماری تب برفکی شاکی هستند، می‌گوید: واکسن در دام آلوده معجزه‌ای نمی‌کند، در نتیجه اقدام دامپزشکان در واکسینه نکردن دامهای آلوده کاملاً به جا است.

رئیس اداره بهداشت و مدیریت بیماری دامی اداره کل دامپزشکی استان زنجان که معتقد است این دستگاه در بحث واکسیناسیون دامها علیه بیماری تب برفکی هیچ کوتاهی نکرده است، به اجرای طرح واکسیناسیون دام سنگین در 5 دی‌ماه سال 94 علیه این بیماری اشاره می‌کند که تا 15 بهمن ماه اجرای آن ادامه داشت به طوری که 53 هزار و 712 راس گاو و گوساله تحت پوشش این طرح قرار گرفته است.

اداره‌کل دامپزشکی استان زنجان علاوه بر آن در خارج از طرح یاد شده، طرح دیگری را از 21 بهمن ماه سال 94 آغاز کرد که تا به امروز ادامه دارد، به طوری که از زمان اجرا تا 10 فروردین ماه 11 هزار و 146 راس دام سنگین و 136 هزار و 918 راس دام سبک تحت پوشش واکسیناسیون تب برفکی قرار گرفته است.

گوسفندان و به طور کلی دام‌های سبک به دلیل در معرض خطر ابتلا به بیماری تب برفکی بودن در اولویت اداره‌کل دامپزشکی استان زنجان در مباحث مربوط به واکسیناسیون قرار دارند و به گفته مسئولان ذیربط با وجود کمبود واکسن بیماری تب برفکی در سطح کشور با پیگیری اداره‌کل دامپزشکی استان زنجان هیچ مشکلی در این مبحث وجود نداشته است.

در شرایطی که مسئولان دامپزشکی استان زنجان میزان تلفات ناشی از ابتلای دام سبک به بیماری تب برفکی را 167 راس و دام سنگین را بیش از 20 راس اعلام می‌کنند، یکی از کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان که شاهد تلف شدن دامهای سبک و سنگین تنها در هفت روستا از جمله پیرمرزبان گل تپه، زاغچ، قوزلو و ارقین بلاغ خدابنده بوده اعلام می‌کند که تنها در روستاهای منطقه زرین رود 500 راس دام سبک و بیش از 30 راس دام سنگین تلف شده است.

آمارهای ارائه شده از سوی روستاییان به هیچ عنوان صحت ندارد

دکتر صمصامی با رد کامل این آمار، اظهارات روستاییان مبنی بر بالا بودن تلفات دام ها را با هدف ایجاد حساسیت معنی می‌کند و با صراحت اعلام می‌دارد که این آمارهای ارائه شده از سوی اهالی به هیچ عنوان صحت ندارد.

وی با بیان اینکه طرح ضربتی واکسیناسیون تب برفکی را از اردیبهشت ماه آغاز می‌کنیم، عنوان می‌کند که به دلیل قاچاق دام و جابجایی دام در استانهای کردستان، قزوین، آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی شیوع این بیماری در سطح کشور تشدید شده است در نتیجه از دامداران تقاضا داریم تا از فروش دام خود پرهیز کنند.