مشاهده یک فک خزری در ساحل بندرترکمن/ گفتگو با «دکتر نگار یاریان» دامپزشک و فعال زیست (+عکس)

به گزارش حکیم مهر به نقل از فارس، اولین روزهای بهار 1395 بود که یک فک خزری که در تور ماهیگیران گلستانی گیر کرده بود پس از درمان توسط مرکز درمانی «لنی هارت» که در جزیره آشوراده مستقر است، در ساحل آشوراده با حضور هنرمندان سینما از جمله «نفیسه روشن» و «میترا حجار» و فعالان زیست محیطی و حامیان فک خزری رهاسازی شد.

هنوز یک ماه از این اتفاق نگذشته است و امروز برای تهیه گزارش مستند از فک خزری و خاطرات ماهیگیران و قایقرانان سواحل بندرترکمن و جزیره آشوراده به همراه «دکتر نگار یاریان»، یکی از دامپزشکانی که موضوع پایان نامه وی نیز در خصوص فک خزری بوده است، به ساحل بندرترکمن رفتیم.

نکته مهم در خصوص فک‌های خزری این است که این جانور تنها پستاندار دریاچه خزر است که طی سال‌های گذشته به دلیل شکارهای بی‌رویه توسط شکارچیان کشورهای حاشیه دریاچه خزر بخصوص کشور روسیه و به دلیل آلودگی این دریاچه عظیم، جمعیت این گونه جانوری رو به انقراض است و به گفته کارشناسان، کمتر از یکصد هزار قلاده از این پستاندار ارزشمند در دریای خزر وجود دارد.

دلایل ارزشمند بودن فک خزری بسیار زیاد است اما مهمترین آن شکار گونه‌های آبزی بیمار و دارای نواقص ژنتیکی به عنوان تغذیه و به نوعی اصلاح ژنتیکی جانوران دریایی در دریای خزر توسط فک خزری است.

این گونه جانوری یکی از مهمترین گونه‌های مطالعاتی برای کشف آلودگی‌های دریای خزر و انجام تحقیقات علمی برای دور نگه داشتن انسان از بیماری‌های موجود در دریای خزر است اما متاسفانه فک خزری طی سال‌های گذشته به سمت انقراض پیش رفته است.

ایران، کشوری امن برای فک خزری

در حالی که در کشورهایی همانند روسیه و قزاقستان، این گونه ارزشمند را برای مصرف داخلی و استفاده از پوست زیبای این حیوان شکار می‌کنند، اما در ایران به واسطه تلاش‌ها و فرهنگ‌سازی‌های انجام شده توسط مرکز تحقیقاتی «لنی هارت» و انجمن‌های حمایت از محیط زیست و همکاری نهادهایی همانند محیط زیست و شیلات، فک خزری از یک امنیت بالایی برخوردار است.

گفتنی است که در گذشته در ایران نیز به دلیل برخی باورهای غلط همانند خطرناک بودن این حیوان و مفید بودن چربی زیر پوست این حیوان برای دردهای مفصلی، فک خزری توسط ماهیگیران و حتی افراد محلی شکار می‌شده و یا توسط وارد کردن ضربات پارو بر سر این حیوان، فک خزری را می‌کشتند.

اما امروز در طول تهیه مستند از زندگی فک خزری در دریای خزر، به صورت اتفاقی یکی از صیادان حاضر در منطقه به ما اطلاع داد که چند روزی است یک فک خزری در نزدیکی ساحل حضور پیدا کرده و در آنجا استراحت می‌کند.

بلافاصله همراه این صیاد به محل استراحت این فک خزری رفتیم و درحالی با پارو زدن سعی می‌کردیم به این فک نزدیک شویم که موتور قایق را برای عدم فرار این فک خاموش کرده بودیم.

با مشاهده این پستاندار رو به انقراض دریای خزر به گونه‌ای موج شادی در چشمان تمامی حاضران در قایق موج می‌زد که هرکدام به نحوی در تلاش برای تهیه تصویر از این فک زیبا بودیم.

سواحل گلستان محل امنی برای حضور فک خزری نسبت به دیگر سواحل شمال ایران است

«دکتر نگار یاریان» دامپزشک و فعال زیست‌محیطی که با مرکز تحقیقات «لنی هارت» در ایران همکاری می‌کند در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در خصوص حضور این فک در ساحل بندرترکمن، اظهار کرد: یکی از دلایل مهمی که در سال‌های گذشته حضور فک خزری در استان گلستان و ساحل بندرترکمن افزایش پیدا کرده است، بکر بودن ساحل و عدم ویلاسازی در سواحل گلستان برخلاف استان‌های گلستان و گیلان است.

وی ادامه داد: نحوه زندگی فک‌های خزری به صورت مهاجرت است و در فصل‌های مختلف به نقاط گوناگون دریای خزر مهاجرت می‌کنند.

یاریان تأکید کرد: اینکه امروز این گونه جانوری رو به انقراض به خوبی و در کمال آرامش در ساحل امن بندرترکمن در حال زندگی است، خبری مهم و ارزشمند برای محققان، مرکز تحقیقات «لنی هارت» و تمامی حامیان این گونه جانوری در ایران است.

این مسئول تبیین کرد: امروز برای من روز ارزشمند و تاریخی در طول مطالعه من بر روی این جانور ارزشمند دریای خزر است که امیدوارم سواحل بندرترکمن و آشوراده همیشه مکانی امن و بکر برای حضور فک خزری باشد.

نکته جالب در این عرصه این است که ماهیگیری که ما را به محل حضور فک خزری راهنمایی کرد در این گفت‌وگو در پاسخ به سوال خبرنگار خبرگزاری فارس که چرا فک را شکار نمی‌کنید این بود که در گذشته به دلایل مختلف فک را شکار می‌کردند اما با آموزش‌هایی که به ماهیگیران داده شد، امروز هر ماهیگیری که فک را ببیند و یا در تور ماهیگیری‌اش گرفتار شود، بلافاصله به محیط زیست اطلاع می‌دهد.

این ماهیگیر که نخواست نامش در گزارش بیان شود متذکر شد: من از بچگی در سواحل بندرترکمن فک دیده‌ام و این فکی که امروز دیدیم هرسال به این منطقه می‌آید و مدتی در اینجا زندگی می‌کند و بعد به سمت روسیه می‌رود.

گفتنی است «دکتر امیر صیاد شیرازی» نماینده مرکز تحقیقات «لنی هارت» در ایران است که در سه استان شمالی فعالیت خود را در خصوص آموزش، درمان و حمایت از این گونه جانوری اجرا می‌کند.

«لنی هارت» یک مرکز تحقیقاتی هلندی است که توسط خانم لنی خارت اداره می‌شود و در سطح جهان در حال تحقیق و حمایت از فک است.