روزنامه تعادل نوشت:
استفاده کشاورزان از کودهای شیمیایی موجب آسیب جدی زمین‌های زراعی شده است. همچنین یکی از مهم‌ترین عوامل گسترش شدید بیماری‌هایی مانند سرطان می‌تواند استفاده از کودهای شیمیایی باشد.
این در حالی است که فقط با 3 سال استفاده از کود ورمی کمپوست، زمین مجددا تقویت و احیا می‌شود و به حالت گذشته‌اش باز می‌شود و این فرایند می‌تواند در تحقق برنامه‌های بلندمدت توسعه کشاورزی و دستیابی به اهداف اقتصاد مقاومتی موثر باشد.
ورمی کمپوست نوعی کود طبیعی حاصل از فعالیت بیولوژیکی نوعی کرم خاکی با نام علمی EiseniaFoetidaاست. این جانور با تغذیه از موادآلی موجود در طبیعت، آن را به کود آلی مغذی تبدیل می‌کند به گونه‌یی که در حال حاضر این کود به عنوان یکی از غنی‌ترین کودهای آلی بیولوژیک، شناخته شده در دنیاست. کاربرد ورمی کمپوست در خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک تاثیر بسزایی دارد. این کود اصلاح‌کننده خصوصیات فیزیکی و شیمیایی و بیولوژیکی خاک بوده و علاوه بر وزن مخصوص کم، فاقد هرگونه بو، میکروارگانیسم‌های پاتوژن، باکتری‌های غیر هوازی، قارچ‌ها و علف‌های هرز است.
ورمی کمپوست علاوه بر قابلیت جذب آب با حجم بالا، شرایط مناسب جهت دانه‌بندی و قدرت نگه داری مواد غذایی مورد نیاز گیاهان را فراهم می‌کند. ورمی کمپوست حاوی عناصر غذایی بسیار غنی به ویژه ازت بوده که به تدریج آنها را در اختیار گیاه قرار می‌دهد. به‌طور خلاصه ورمی کمپوست نوعی کود سبز است که از مواد زاید آلی به کمک ارگانیسم‌های مفید تهیه می‌شود که دارای عناصر مغذی لازم و کافی برای تولید محصول مناسب و سالم است.
«محمد زمانی» یکی از تولید‌کنندگان کود ورمی‌کمپوست در زنجان است که خبرنگار پایگاه اطلاع‌رسانی بسیج سازندگی با او درباره مشکلات تولید این محصول مهم و با ارزش به گفت‌وگو نشسته است. وی درباره آغاز به کارش در تولید کود ورمی کمپوست می‌گوید: «تولید کود را از سال 90 آغاز کردم. پیش از آن یکی از دوستانم درباره مزایای این محصول، سودآوری و بازار مناسبش اطلاعات مفیدی به من داده بود. من در رشته دامپزشکی تحصیل کرده‌ام و مدتی را در ادارات دولتی در زمینه واکسیناسیون دام مشغول به کار بودم اما به پشت میز نشینی علاقه نداشتم. بازار ورمی کمپوست تا اواخر سال 93 رونق قابل قبولی داشت اما از ابتدای سال 94 افت شدید و عجیبی پیدا کرد.»
این تولید‌کننده درباره اهمیت تولید کود ورمی کمپوست می‌گوید: «استفاده کشاورزان از کودهای شیمایی موجب آسیب جدی زمین‌های زراعی شده است. همچنین یکی از مهم‌ترین عوامل گسترش شدید سرطان استفاده از کود شیمیایی در کشاورزی است. این در حالی است که فقط با 3 سال استفاده از کود ورمی کمپوست، زمین مجددا تقویت و احیا می‌شود و به حالت گذشته‌اش باز می‌گردد.
مهم‌ترین مزیت ورمی‌کمپوست ارگانیک بودن آن است، استفاده از این کود باعث افزایش قابل ملاحظه محصولات کشاورزی می‌شود و کیفیت آنها را به صورت کاملا محسوسی ارتقا می‌دهد، من خواستم نقش کوچکی در سلامت هموطنانمان ایفا و به کشاورزی کشور کمک کنم.»
وی درباره مشکلات پیش روی تولید‌کنندگان کود ورمی کمپوست می‌گوید: «متقاعد کردن کشاورزان برای خرید و استفاده از این کود کمی سخت است چون باید حجم بالایی بخرند و متحمل هزینه شوند، مثلا برای یک هکتار، کشاورزان 100 کیلو کود شیمیایی مصرف می‌کنند اما برای همین مقدار زمین حداقل باید 3 تن ورمی کمپوست تهیه کنند. در عوض محصول تولیدی افزایش می‌یابد و بعد از 3 سال زمین بی‌نیاز از هر نوع کودی می‌شود اما این مساله برای کشاورزان جا نیفتاده است. از همه تاسف‌بارتر این است که جهاد کشاورزی استان زنجان اساسا اعتقادی به کود ورمی کمپوست ندارد و صراحتا می‌گوید اصلا به درد نمی‌خورد! این در حالی است که ورمی کمپوست در اروپا و امریکا به عنوان بهترین کود طبیعی شناخته و مورد مصرف قرار می‌گیرد. زمانی که برای کسب مجوز تولید کود به وزارت جهاد کشاورزی مراجعه کردم، مسوولان مرتب می‌گفتند که این کار به صرفه نیست، رهایش کن و فقط 2-3 سال دوام خواهی آورد!
شخص رییس جهاد کشاورزی استان به من گفت ورمی کمپوست به هیچ دردی نمی‌خورد! این بدین معنی است که وزارت جهاد کشاورزی رسما از کود شیمیایی حمایت می‌کند! وقتی خود وزارت جهاد کشاورزی این حرف را می‌زند، چه توقعی از کشاورز می‌شود، داشت؟»
زمانی درباره تاثیر استفاده از این کود بر محصول تولیدی به مثالی عینی اشاره می‌کند و می‌گوید: «سال گذشته 5 تن کود ورمی کمپوست فروختم به یک کشاورز. او یک و نیم هکتار سیب زمینی کاشت. اگر کود شیمیایی به کار می‌برد به ازای هر یک بذر، 30 سیب‌زمینی به دست می‌آورد اما با استفاده از ورمی کمپوست به ازای هر یک بذر، 55 سیب زمینی به عمل آورد. نکته جالب توجه اینکه همه سیب زمینی‌ها یک اندازه بودند و طعمی فوق‌العاده داشتند. این در حالی است که کود شیمیایی باعث بزرگ و کوچک شدن محصول و تغییر طعم آن می‌شود.»
وی ادامه می‌دهد: «هم‌اکنون در یک سالن 200 متری، سالانه 50 تن کود تولید می‌کنیم که سود خالص آن سال گذشته بالغ بر 30 میلیون تومان شد.
در حال حاضر مهم‌ترین مشکل تولید‌کنندگان ورمی کمپوست، ضعف بازاریابی است. سال گذشته در این بخش برای 5 نفر اشتغالزایی کردم و 10میلیون تومان از بسیج سازندگی وام گرفتم که بسیار به کارم آمد زیرا برای کرم‌ها جعبه خریدم تا در زمستان با مشکل مواجه نشویم، بسیج سازندگی هر از چندی به ما سر می‌زند و مشاوره کارشناسی می‌دهد، قول‌هایی هم به ما داده‌اند که در بازاریابی کمکمان کنند.»
زمانی علاوه بر تولید کود ورمی کمپوست، به کار پرورش ماهی و دامداری نیز مشغول است. او می‌گوید: «قصد داشتم به صورت جدی وارد کار گاوداری شوم اما مشکلات زیاد بود، بانک می‌گوید 300 میلیون وام می‌دهیم و 2 سال فرصت تنفس داری، پس از آن در عرض 5 سال باید 750 میلیون تومان به بانک برگردانی! اما این غیر ممکن است. با این وجود اقدام به خرید 10 راس گاو شیرده کرده‌ام و شیرشان را به شرکت پگاه می‌فروشم.
همچنین 3 استخر پرورش ماهی قزل‌آلا داریم و سال گذشته 5 تن ماهی تولید کردیم و اگر به خاطر یک اشتباه تلفات نمی‌دادیم، تا سقف 35میلیون تومان از پرورش ماهی سود می‌کردیم که نصف این رقم محقق شد.»
وی در پایان می‌گوید: «مسوولان جهاد کشاورزی از نزدیک مشکلات ما را می‌بینند و هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید آنها از موانع بی‌خبرند، اما هیچ عزمی در استان زنجان برای حمایت از کشاورزان وجود ندارد. ما فقط می‌خواهیم برای مردم و کشورمان محصول با کیفیت تولید کنیم، آیا کار بدی انجام می‌دهیم؟!»
در جمع‌بندی اظهارات این تولید‌کننده باید گفت آنچه به عنوان محصول از سوی وی عرضه می‌شود از یک‌سو با ایجاد ارزش افزوده از منابع دورریز به افزایش بهره‌وری منابع در اقتصاد کشور کمک می‌کند برای اشتغالزایی کمترین هزینه را به اقتصاد ملی تحمیل می‌کند و در بلندمدت نیز در مقایسه با استفاده از کودهای شیمیایی به هر شکل می‌تواند از وارد آمدن آسیب جدی به زمین‌های زراعی و کشاورزی جلوگیری کند.
نباید فراموش کرد زمانی که بحث از اقتصاد مقاومتی با نگاهی درون‌زا و برونگر می‌شود بطور حتم توجه به سلایق بازارهای داخلی و خارجی نیز ضروری است، در سال‌های قبل تولید کودهای شیمیایی در کشور توسعه پیدا کرده است و در دوره‌یی هم این تولید به نفع اقتصاد ملی بود و باعث رشد محصولات کشاورزی شد ولی در یک دهه اخیر بحث استفاده از محصولات ارگانیک در حال همه‌گیر شدن است و در صورتی که به این موضوع توجه نشود در آینده نزدیک می‌توانیم زیان‌های جدی در بعد مصرف به بازارهای منطقه‌یی خود برای صادرات محصولات کشاورزی وارد آوریم در حالی که اگر بتوانیم با افزایش اطلاع‌رسانی کافی کشاورزان خود را متوجه این تغییر نگرش کنیم بطور حتم محصولات ارگانیکی مانند کمپوست‌ها در تولید محصولات کشاورزی صادراتی ما می‌توانند نقشی جدی بازی کرده و از سوی دیگر در موضوع امنیت غذایی که حصول به آن با افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی است ممکن می‌شود سهم بالایی خواهد داشت.
