زنگ خطر ترجمه برای رشته دامپزشکی به صدا در آمده است/ پیشنهاد تبدیل نیمی از دانشکده‌های دامپزشکی به پژوهشگاه

 

حکیم مهر - «دکتر محمد لطفی‌زاده» دامپزشک و مدیرمسئول مرکز مجازی ترویج دامپزشکی ضمن تاکید بر ایجاد پژوهشگاه مستقل برای رشته دامپزشکی با هدف تولید منبع بومی، گفت: ترجمه در رشته پزشکی از تالیف سبقت گرفته است. اگر میزان ترجمه از تالیف با فاصله زیاد سبقت بگیرد زنگ خطر برای این رشته به صدا در می‌آید.

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایبنا، تاسیس مدرسه عالی دامداری در سال 1932 سنگ‌بنای شکل‌گیری دانش دامپزشکی نوین در ایران است. بعد از‌ تغییر و تحول فراوان در این رشته تربیت دامپزشکان براساس علوم جدید را می‌توان اوج حرکت علمی این رشته در ایران دانست.

روز جهانی‌ دامپزشکی در سال ۲۰۰۰ از سوی سازمان جهانی‌ دامپزشکی اعلام شده است. تربیت بیش از یک‌هزار و 500 دانشجوی دامپزشکی در کشور از یک سو و تاثیر این دانش بر زندگی انسان از سوی دیگر موجب می‌شود تا تولید کتاب بومی براساس نتایج بومی مورد توجه قرار گیرد.

به‌ مناسبت 14 مهر‌ماه روز جهانی دامپزشکی با دکتر محمد لطفی‌زاده، دامپزشک و مدیرمسئول مرکز مجازی ترویج دامپزشکی «مِتُد» به گفت‌و‌گو نشسته‌ایم.

معرفی و تاکید بر تولید منبع بومی

دکتر محمد لطفی‌زاده،در گفت‌و‌گو با خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) درباره فعالیت‌های این مرکز «مِتُد» اظهار کرد: مرکز مجازی ترویج دامپزشکی هرچند که به تازگی فعالیت خود را آغاز کرده، اما 6 سال به‌عنوان رئیس مرکز مجازی پژوهش‌های راهبردی دامپزشکی یا «حکیم مهر» فعالیت داشتم که بعد از واگذاری مدیریت آن در حال حاضر مدیرمسئول مرکز «متد» هستم. سه هدف، اعم از معرفی رشته و شغل دامپزشکی، ترویج مفهوم سلامت واحد و انعکاس فعالیت‌‌های علوم دامپزشکی برای دو جامعه هدف شامل دامپزشکان و عموم مردم برای این مرکز در نظر گرفته شده است.

وی در تعریف مفهوم «سلامت» به‌عنوان دومین هدف مرکز مجازی ترویج دامپزشکی افزود: مفهوم سلامت نیز که در ابعاد بین‌المللی تعریف شده به‌معنای همکاری موثر پزشکان و دامپزشکان برای ارتقاء سطح بهداشت عمومی جامعه است. برخلاف تصور رایج، دامپزشکی فقط محدود به درمان حیوانات نیست بلکه نقش مهمی در طب پیشگیری و افزایش سطح بهداشت عمومی جامعه دارد. شناسایی و پاسخ به برخی شبهات و شایعات نیز از فعالیت‌های جانبی مرکز مجازی ترویج دامپزشکی است. یکی از مهم‌‌ترین شبهات رایج در جامعه، تولید مرغ‌های هورمونی است. هیچ مرغ هورمونی در کشور وجود ندارد چراکه به‌هیچ وجه‌ برای مرغدار صرفه اقتصادی ندارد.

بی‌رغبتی به تالیف در رشته دامپزشکی

لطفی‌زاده در تشریح فعالیت مرکز در حوزه کتاب گفت: معرفی تازه‌های نشر در حوزه دامپزشکی، در قالب دومین هدف کلان «مَتُد» تعریف شده است؛ به‌عبارت دیگر یکی از برنامه‌های مرکز، انعکاس فعالیت‌‌های رشته دامپزشکی است؛ بنابراین هر یک از نویسندگان و مترجمان که در رشته دامپزشکی و شاخه‌های مرتبط فعال هستند می‌توانند رایگان از امکانات مرکز برای معرفی آثار خود بهره‌مند شوند؛ علاوه بر این با هدف جلب نظر افراد علاقه‌مند و ایجاد انگیزه به‌آن‌ها به رشته دامپزشکی بخش‌‌های قابل‌توجه کتاب‌ها نیز به‌صورت جداگانه معرفی خواهد شد.

این متخصص بهداشت عمومی درباره وضعیت نشر در حوزه دامپزشکی ادامه داد: در رشته دامپزشکی همانند سایر رشته‌های دانشگاهی رغبت قابل‌ توجهی برای تالیف کتاب در مقایسه با ترجمه وجود ندارد و فقر تالیف کتاب یک ضعف مهم تلقی می‌شود. انتقاد بزرگی به غالب استادان دانشکده‌های دامپزشکی وجود دارد که بیشتر به‌دنبال ترجمه کتاب هستند و با نیازمندی‌های بومی کشور ما در تضاد است. انتظار می‌رود که دانشجوی رشته دامپزشکی با بیماری‌های بومی کشور از طریق کتاب‌های تولیدی داخل آشنا شود علاوه براین توقع داریم که استادان با تجربه نسبت به انتشار تجارب خود اقدام کنند.

نویسنده کتاب «معرفی بیماری هاری» با اشاره به لزوم توجه به چالش‌های حوزه تالیف اظهار کرد: در شرایطی که مدرسان دانشگاه، بدون توجه به ظرفیت‌‌های بازار اشتغال بخش دامپزشکی به کار گرفته می‌شوند و به‌عبارت دیگر مدرسان را سرگرم آموزش به خیل عظیمی از دانشجویان می‌کنیم که در واقع ببیش از نیاز بازار کار است و نمی‌توان شکل‌گیری جریان تالیف را در این حوزه انتظار داشت. بیش از یک‌هزار و 500 دانشجوی دامپزشکی در سال دانش‌‌آموخته می‌شوند در حالی که نیاز کشور با یک سوم این تعداد برطرف می‌شود.

تاثیر پژوهشگاه دامپزشکی در تولید منبع بومی

لطفی‌زاده افزود: پیشنهاد می‌کنیم که نیمی از دانشکده‌های دامپزشکی به پژوهشگاه تبدیل شود؛ این در حالی‌ است که در حال حاضر پژوهشکده مستقلی در حوزه دامپزشکی وجود ندارد، اما دامپزشکان در پژوهشگاه‌های مختلف مانند رویان یا مرکز تحقیقات قلب و موسسات پژوهشی مانند سرم و واکسن‌سازی رازی یا انستیتو پاستور ایران فعالیت دارند. ایجاد پژوهشگاه دو فایده را به دنبال دارد؛‌ نخست پژوهش در اولویت قرار می‌گیرد سپس حاصل پژوهش‌های تجربی تالیف و در اختیار دانشجویان همچنین افراد فعال در بازار کار این بخش قرار خواهد گرفت. این پیشنهاد پیش از این نیز مطرح شده بود که همچنان به قوت خود باقی است.

فقر پژوهش مستقل در رشته دامپزشکی

وی با اشاره به فقر پژوهش مستقل در حوزه دامپزشکی گفت: در تشریح بهتر فقر پژوهش مستقل در رشته دامپزشکی به تاسیس قطب علمی در دانشگاه‌ها اشاره می‌کنم. قطب‌ها در حاشیه برنامه‌‌های آموزشی انجام می‌شود و به‌عبارت دیگر در اولویت قرار ندارد. رشته دامپزشکی نیز چنین وضعیتی را تجربه می‌کند درصورتی که با ایجاد پژوهشگاه می‌توان در زمینه‌هایی از‌ جمله انتقال بیماری عفونی از حیوان به انسان، بیماری‌های انگلی یا بیماری‌های متابولیک و غدد تحقیق کرد؛ به‌طور قطع نتایج این پژوهش‌ها برای تبدیل شدن به کتاب بومی ظرفیت دارند.

ترجمه لازم اما تالیف واجب است

رئیس دپارتمان طب پیشگیری درباره ترجمه کتاب در رشته دامپزشکی ادامه داد: با توجه به لزوم توجه به علم روز در رشته‌های مختلف علمی مخالفتی برای ترجمه در رشته دامپزشکی وجود ندارد بلکه ترجمه لازم است؛‌ اما در صورتی که میزان ترجمه از تالیف با فاصله زیاد سبقت بگیرد زنگ خطر برای این رشته به صدا در می‌آید که البته این اتفاق افتاده است. ایراد اصلی در ترجمه بیش از نیاز انتشار کتاب‌هایی است که از مسائل بومی کشور خالی هستند؛ به‌عنوان مثال روش‌های درمانی کتاب‌های خارجی در کشور کاربرد ندارد.