نامه استادیار دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد کرج به رئیس سازمان صدا و سیما/ انتقاد از رفتار غیرحرفه‌ای صدا و سیما با پدیده نگهداری حیوانات خانگی

حکیم مهر - «دکتر علی کریمی گودرزی» استادیار دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، در نامه ای به رئیس سازمان صدا و سیما از پخش برنامه ای که در آن کاهش فرزندآوری در خانواده های ایرانی به افزایش رواج نگهداری از حیوانات خانگی منتسب شده بود، انتقاد کرد.

به گزارش حکیم مهر، متن این نامه به شرح زیر است:

بسمه تعالی

جناب آقای عبدالعلی علی عسگری

ریاست محترم سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران

با درود و احترام

چندی پیش برنامه ای تلویزیونی که توسط خبرگزاری صدا و سیما تهیه شده است از یکی از شبکه های تلویزیونی دولتی به نمایش درآمد که حاوی مطالبی خلاف واقع، جهت دار و نتیجه گیری هایی غیر منطقی و غیر علمی بود. این امر موجب تاسف و تعجب دامپزشکانی شد که به واسطه ی تحصیلات دانشگاهی و تجربیات شغلی خود بازهم متوجه رفتار خصمانه و غیر حرفه ای صدا و سیما در برخورد با پدیده ی نگهداری حیوانات خانگی شدند. به واقع دیدن این برنامه دلیل دیگری برای بی اعتمادی بسیاری از اقشار جامعه و خصوصاً جوانان و تحصیلکردگان به این رسانه ی باصطلاح ملی فراهم آورد.

مطالب پیش رو پاسخی به مطالب مطرح شده از سوی برنامه سازان است که از منظری علمی و به شکل مستند و مستدل ادعاهای مطرح شده را بررسی می کند. لذا خواهشمند است جهت تنویر افکار عمومی دستور فرمایید این مطالب هم به نحو مقتضی در اختیار مخاطبان قرار گیرد.

انتقاد اصلی تهیه کنندگان این برنامه به جایگزینی نگهداری حیوان خانگی با فرزندآوری خانواده های ایرانی است.

صرفنظر از اینکه خانواده های ایرانی که از حیوان خانگی نگهداری می کنند در اقلیت محض قرار داشته و قاعدتا نمی توانند در کاهش نرخ رشد جمعیت نقش موثری داشته باشند، اما اجازه دهید ببینیم از دید متخصصان دلایل اصلی کاهش این نرخ رشد چیست؟

دکتر علی منتظري، استاد گروه پژوهشی سلامت روان در مرکز تحقیقات سنجش سلامت، پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی، در یک طرح تحقیقاتی تحت عنوان: «بررسی میزان تمایل به فرزندآوري و عوامل مرتبط با آن از نگاه مردم شهري و روستایی ایران» که شهریور ماه 1395 در 189 صفحه به چاپ رسیده است مهمترین عوامل مربوط به فرزند آوری و کاهش نرخ رشد جمعیت را در بخش چکیده ی طرح اینگونه بیان می کند:

«بیشترین دلایل عنوان شده برای تمایل به فرزندآوری علاقه به بچه 93.5 % ،  علاقه به پدر/مادر شدن 92.2% ، قرار داشتن همسر در سنین مناسب باروری 79.8% ، و بیشترین دلایل عدم تمایل به فرزند آوری نگرانی در مورد تامین آینده ی فرزندان 76.1% نگرانی در مورد افزایش مشکلات اقتصادی با آوردن فرزند دیگر 71% و کافی دانستن فرزندان فعلی 70.6% بودند. با توجه به نتایج بدست آمده مهمترین دلیل تمایل به فرزندآوری علاقه فطری افراد به کسب جایگاه و نقش والدی و مهمترین دلیل عدم تمایل مشکلات اقتصادی آن ها در داشتن فرزند یا فرزندان بیشتر گزارش شد.»

در انتهای فصل چهارم این گزارش و در صفحات 46 تا 49 در قالب جداول شماره ی 11 و 12 دلایل متعدد شهروندان تهرانی - که می توانستند هر دلیلی که مایل هستند را ابراز کنند- در خصوص عدم تمایل به فرزندآوری عنوان شده است.  این دلایل در قالب 24 دلیل مختلف ابراز شده که در هیچیک از موارد هیچ شهروندی عدم تمایلش به فرزندآوری را علاقه و یا داشتن حیوان خانگی و جایگزینی آن با فرزند عنوان نکرده است!!!

پس ملاحظه می کنید که برخلاف نظر برنامه سازان صدا و سیما، نگهداری حیوانات خانگی ارتباطی به کاهش تمایل به فرزندآوری ندارد.

برای مطالعه ی بیشتر می توانید این طرح تحقیقاتی را در آدرس زیر ملاحظه بفرمایید:

http://phc.umsu.ac.ir/uploads/a9re37e.pdf

در ادامه و برای اینکه برنامه رنگ و بویی علمی هم به خود بگیرد، از قول یک مصاحبه شونده (که ظاهرا هیچ تخصصی هم ندارد و یک عابر گذری بنظر می رسد) گفته می شود که: "گربه توکسوپلاسما دارد و..."، با یک جستجوی ساده مقالات و منابع زیادی را می توان یافت که در خصوص راه های انتقال توکسوپلاسما به انسان مطالبی علمی ارائه داده اند. جدای از منابع مرتبط با دامپزشکی، آقای دکتر مهدی قربانی در شماره 27 دوره 7 مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در مقاله ای با عنوان «راههای احتمالی انتقال توکسوپلاسما از حیوان به انسان» می نویسد:

با توجه به مطالعات و مشاهداتی که تاکنون درباره توکسوپلاسما و راههای انتقال آن انجام گرفته است، می توان مطالب زیر را به اختصار بیان داشت:

 1- تغذیه فراورده های حیوانی نقش بزرگی در انتقال توکسوپلاسما دارد، بویژه مصرف گوشت خام که خطر اصلی انتقال بیماری را می توان مربوط به آن دانست. شیر گاو و تخم مرغ اگر بصورت خام هم مصرف گردند نمی توانند از نظر انتقال حائز اهمیت چندانی باشند، با وجود آنکه در موارد نادری انگل در آنها مشاهده شده است.

 2- نگهداری حیوانات خانگی بخصوص سگ و گربه و تماس معمولی با این حیوانات خطر بزرگی برای انسان محسوب نمی گردد مگر در موقعیت های استثنایی مانند گزیده شدن بوسیله حیواناتی که توکسوپلاسموز حاد دارند.

 3- حیوانات آزمایشگاهی که بطور تجربی آلوده شده اند مدتی پس از تلقیح موقتاً توکسوپلاسما را با بزاق دفع می نمایند. چنانچه در این موقع حیوان مریض انسان را گاز بگیرد ممکن است بیماری را انتقال دهد از این نظر خطر آلوده شدن برای مستخدمینی که از حیوانات آلوده نگهداری می نمایند وجود دارد.

http://tumj.tums.ac.ir/article-1-2283-fa.html

نگهداری حیوان خانگی یک پدیده ی واقعی اجتماعی است که کتمان و مبارزه ی با آن با توجه به تجربیات مشابه در خصوص سایر پدیده هایی مثل ویدئو و ماهواره و ... امکانپذیر نبوده و اتفاقا موجب تمایل بیشتر و بعضا غیر اصولی افراد می شود.

مانند هر پدیدیه ی دیگری، این مقوله هم نکات مثبت و منفی خود را دارد و راهکار اصلاح اشکالات باید از طریق متخصصان و دست اندکاران مربوطه پیگیری و اجرا شود.

پیشنهاد می کنم مسئولین محترم که به حق نگران تضعیف نهاد های مرتبط با خانواده یا فرهنگ عمومی جامعه هستند بجای توجه به چنین گزارش های بی پایه و اساس که تنها از طریق بازی با احساسات مخاطب و تحریک باورهای دینی اشخاص سعی در انحراف اذهان عمومی و کسب منافع خود هستند، به شکلی اصولی و با کمک متخصصان همان رشته ها نسبت به رفع مشکلات جامعه اقدام نموده و همچنین از گسترش و انتشار این گونه مطالب در فضای رسانه ای کشور جلوگیری کنند.

با تقدیم احترام

دکتر علی کریمی گودرزی

متخصص فیزیولوژی دامپزشکی و کلینیسین حیوانات خانگی

عضو هیات علمی دانشکده دامپزشکی

دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج