راز پویایی فضای کسب و کار دامپزشکی در کشورهای توسعه یافته، با نیم‌نگاهی به این حوزه در ایران - دکتر حسین یاوری

راز پویایی فضای کسب و کار دامپزشکی در کشورهای توسعه یافته

با نیم نگاهی به این حوزه در ایران

دکتر حسین یاوری

دامپزشک، متخصص بهداشت و بیماریهای آبزیان

امروز بهبود فضای کسب و کار و  رفع نگرانی آینده شغلی خیل فارغ التحصیلان دانشگاهی دغدغه و خواسته عمومی کشور شده که از این قاعده صنف دامپزشکی نه تنها مستثنی نبوده، بلکه در صورت نداشتن خط مشی صحیح این نگرانی دوچندان خواهد شد. با این وجود، در بین پرسش های پر شمار حوزه دامپزشکی از سوی اعضای اتحادیه ها، اتاق های فکر و در رأس آن سازمان نظام دامپزشکی در پلتفرم های اجتماعی و رسانه ای، این پرسش بنیادین که «فضای کسب کار دامپزشکی در حال حاضر و آینده چگونه رقم خواهد خورد؟» به مراتب  فراگیرتر شده و صد البته ذیل این پرسش، وضعیت محتوی آموزشی دانشکده های دامپزشکی، چرایی کم بودن توان رقابت پذیری اصناف مرتبط باهم، درآمد پایین فعالان عرصه دامپزشکی با وجود مشقت و سختی کار مضاعف و ...، نیز نمود قابل توجهی پیدا کرده که نگارنده را بر آن داشت نگاهی بر تجارب سایر کشورها از منظر کسب و کار دامپزشکی بیندازد.

حین مرور تجارب کشورهای توسعه یافته، کلمه ای عجین شده با خدمات دامپزشکی در گزارشات آن کشورها در خصوص وضعیت اشتغال و سهم ناخالص ملی GDP)) از خدمات دامپزشکی، ذهن نویسنده را به خود معطوف ساخت که اگر بخواهیم علاوه بر واژه های مرسوم یک واژه کلیدی دیگری را وارد دایره المعارف حوزه کسب و کار دامپزشکی ایران کنیم تا همگام با سایر کشورها به معنای واقعی برنامه های ما مبتنی بر توسعه و بهبود فضای کسب و کار این حرفه تاثیر گذار در اقتصاد، بهداشت و رفاه عمومی جامعه داشته باشیم که به نظر تاکنون در فضای کسب و کار خودش مغفول مانده، قاعدتاً آن واژه "صنعت" است. باید بپذیریم در عصر حاکمیت رسانه ها، دانسته ها و معلومات همه ی ما کمابیش مشابه یکدیگر است؛ بسیاری از ما معلوماتی داریم که کاملا معلوم و همه می دانند و مجهولات و ندانسته های ما هم کمابیش مشابه است. لذا با کمی جستجو در فضای وب سایت های مختلف می توانید صحه بر این ادعا بگذارید که  نه تنها واژه صنعت، تافته جدابافته ای از خدمات دامپزشکی نیست، بلکه بدون نگاه صنعت محور، امکان توسعه و نوآوری در خدمات دامپزشکی ناممکن می باشد.

چرایی اینکه چرا نگارنده سلسه وار مطالبی در خصوص واکاوی مفاهیم جدید برای ورود به دایره المعارف دامپزشکی نوین را در قلم الکن خود نهاده، ممکن است این کمینه به این باور رسیده که بدون شناخت دقیق واژه ها و مفاهیم جدید در تمام عرصه ها از جمله دامپزشکی به نظر پله های توسعه را به درستی نخواهیم پبمود که چه بسا ممکن است در این مسیر، بویژه روند بومی سازی، بیراهه ها انتخاب گردد.

باری عاجزانه این کم اعتبار خواستار است در این نوشتار هم قدم شوید تا اگر قلم نتوانست صداها یا راهکارهای نقش بسته بر ذهن را به درستی بر این صفحه بنویسد، با نظرات سازنده تان مانند گذشته، این سیاهه را به نقد بکشید تا مگر بهبودی در فضای کسب و کار دامپزشکی حادث گردد که عایدش هم نصیب فعالان صنف، هم افزایش درآمد ناخالص ملی، اشتغال، رفاه عمومی و... خواهد بود.

‌اهمیت موضوع صنعت در خدمات دامپزشکی به آن هنگام پدیدار خواهد شد ‌که اگر بازتعریف مجددی در کلاس جهانی از این کلمه کلیدی در حوزه کسب و کار دامپزشکی  داشته باشیم، سودمندی رقابت پذیری جایگزین ناسودمندی رقابت جویی که «شوربختانه امروزه همانند تمام مشاغل کشور این رقابت جویی در حرفه دامپزشکی نیز چهره مخربش را نمایان کرده» با اقدام موثر صاحب نظران و دلسوزان تبدیل به مزیت نسبی همگام با کشورهای توسعه یافته گردد تا ما نیز از اندیشمندان حوزه کسب و کار بیاموزیم انرژی رقابتی خود را در چه میدان هایی صرف و در چه فضاهایی از وارد شدن به بازی مستهلک کننده رقابت، دوری گزینیم تا نحسی رقابت به موهبت رقابت تبدیل شود.

به هر جهت، وقتی کلمه صنعت ترکیب با خدمات دامپزشکی شود، ناگزیر بر آن می شویم الزاماتی تدوین کنیم که همراه با بیشتر صاحب نظران، نوسازی را مهمترین ملزومه آن بخوانیم که لاجرم پیش نیاز نوسازی کارآیی و نوآوری خواهد بود.

البته بایستی قبلا آورده می شد مفهوم صنعتی شدن و توسعه صنعتی از جنبه کسب و کار نه آن مفهوم یا فرهنگ غالبی است که در کشور ما به راه اندازی کارخانجات یا ورود سخت افزارها می دانند، دانست، بلکه منظور از فرهنگ صنعتی، فرهنگی است که زمینه را برای تولید و خلاقیت انسان و افزایش ثروت فراهم می‌کند. منظور از صنعتی شدن، غالب شدن فرهنگی است که در آن به ‌کارگیری خلاقیت در تمامی زمینه‌‌های کشاورزی، خدمات و تولید لازم است؛ به این ترتیب ما نیز با تمرکز بر مناطق پیشتاز جهان در رشدهای اخیر صنعتی، فعالیت‌های آنها را مورد تحلیل و مقایسه اجمالی برای الگوبرداری و بومی سازی قرار خواهیم داد.

بر این سیاق بود که نگارنده مدعی می شود صنعت خدمات دامپزشکی در فضای کسب و کار ایران با شاخص توسعه و مقیاس سطح درآمد شاید بر روی کاغذ عنوانش کارایی و نوآوری باشد، اما در عمل مبتنی بر عوامل تولید است. برای اثبات این ادعا کافی است درجه بندی توسعه را بر مبنای شاخص درآمد سرانه که در کتب و نوشتار معتبر علمی در ذیل مبتنی بر سه مرحله آمده، مورد ارزیابی و در طبق قیاس قرار دهیم.

در اولین مرحله، توسعه مبتنی بر عوامل تولید بنا شده است که در این روش برای رسیدن به بهره وری، ابتدایی ترین و غیر علمی ترین راه یعنی کاهش دستمزد انتخاب می شود که درآمد صنف گویای این مدعا است.

بگذریم که شاخص درامد سرانه ۱۰۰۰  یا حداکثر ۲۰۰۰  دلار را در این مرحله از توسعه برای آحاد جامعه در این کشورها اعلام می کنند.

دومین مرحله، توسعه مبتنی بر کارآیی نامیده می شود که به زعم تمام کارشناسان حیطه توسعه، یکی از ارکان تاثیرگذار این مرحله "آموزش عالی و حرفه ای" است که دانشگاه ها محرک و پیشتاز این مسیر می باشند؛ به نظر اظهار اخیر رییس سازمان نظام دامپزشکی کشور در خصوص "بروز نبودن محتوی آموزشی دامپزشکی" با این شاخص بجا و صحیح بوده است. با این وجود باید بدانیم، جهش ۱۰ برابری شاخص در آمد سرانه نسبت به مرحله قبل و رسیدن به حداقل درآمد ۱۰۰۰۰  دلار  با افزایش کیفیت خدمات یا محصول در این سطح از توسعه امکان پذیر می شود.

در آمد سرانه حداقل 17000 دلار خط مشی کشور یا صنعتی است که چشم اندازش مرحله سوم توسعه و  سنگ بنایش با نوآوری چیده شود.

آنجاست که راز بهبود فضاهای کسب و کار در کشورهای توسعه یافته را باید در ساخت پل هایی دانست که گذر از این مراحل را امکان پذیر کرده است که در این گذرگاه ها و مراحل پیچیده علمی، صنعت خدمات دامپزشکی در کشورهای توسعه یافته آن گونه  عمل نموده است که سیستم یکپارچه اطلاعات مشاغل (IBIS )  از بین ۲۵۰  عامل موفقیت کسب و کارها، مهمترین عوامل موفقیت صنعت خدمات دامپزشکی در چند سال اخیر را سه فاکتور «توانایی استفاده سریع از تکنولوژی جدید، نزدیکی به بازارهای کلیدی و تأمین امکانات مناسب» می داند.

پس با این اوصاف می توان گفت، امکان دسترسی فضای کسب و کار دامپزشکی ایران به عوامل مورد اشاره، در صورت مدیریت بهینه منابع، در جهت بهبود دور از انتظار نیست  تا به یمن این نگاه، بخشی از بازار جهانی ۲۰۰  میلیارد دلاری صنعت خدمات دامپزشکی در سال ۲۰۲۰   که رقم قابل توجهی از آن در حیوانات خانگی قرار گرفته را به خود اختصاص دهد یا به کلامی دیگر، با ورود به میدان صحیح رقابت با چشم انداز توسعه صنعت خدمات دامپزشکی نقشی در بهبود درآمد ناخالص ملی در کلاس جهانی داشته باشد.