نقد و بررسی پیش نویس آیین نامه اجرایی ماده ۳۴ قانون برنامه پنج سال ششم توسعه
دکتر محسن مشکوة
این پیش نویس که با مشارکت سازمان دامپزشکی کشور، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان برنامه و بودجه تهیه شده است پس از بررسی در کمیسیون های مرتبط به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.
۱- نگاه اجمالی:
الزام به رعایت اصول و موازین بهداشتی، استقرار سامانه های بهداشتی و همچنین ارزیابی خطر برای تضمین کیفیت و سلامت/ ایمنی غذایی، به گونه ای که نه تنها شامل سالم بودن اولیه بلکه فراهم نمودن شرایطی است که مانع از آلودگی های ثانویه و یا تغییرات ناشی از کاهش کیفیت و فساد در سراسر زنجیره غذایی گردد، مستلزم پشتوانه قانونی است.
بنابراین کلیه متصدیان اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی که در امور تولید، پرورش، نگهداری، توزیع، حمل و نقل، عرضه و فروش دام زنده و نیز استحصال، تهیه، عمل آوری، جمع آوری، نگهداری، بسته بندی، توزیع، حمل و نقل و عرضه فرآورده های دامی و خوراک دام فعالیت دارند، ملزم به رعایت اصول و موازین بهداشتی و استقرار سامانه های بهداشتی منطبق با مقررات، ضوابط و دستورالمل های مرتبط در حوزه فعالیت خود در این زنجیره و مسئول شناخته می شوند و نظارت بر این مهم به عهده دستگاه های نظارتی شامل سازمان دامپزشکی کشور، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مسئولان فنی بهداشتی با وظیفه کنترل بهداشتی مطابق با شرح وظایف ابلاغی، خواهد بود. تضمين سلامت و كيفيت ماده غذایی، دو جنبه اصلی عمر ماندگاری قابل قبول می باشند و موارد مربوط به سالم بودن ماده غذايی بر موارد مربوط به كيفيت اولويت دارد.
۲- نگاه تفصیلی و پیشنهاد:
۱-۲- در بند پ ماده (۱) پوست به عنوان فرآورده ای ذکر شده است که در زمان حیات دام بدست می آید که باید در گروه فرآورده های پس از کشتار دام ذکر شود.
۲-۲- تبصره بند پ ماده (۱) با نگاه مدیریتی و غیرعلمی نگاشته شده است؛ پیشنهاد می شود مورد بازنگری قرار گیرد.
۲-۳- بند ث ماده (۱) شفاف بیان نشده است؛ پیشنهاد می شود به شرح زیر جایگزین شود: «مجموعه قوانین، آیین نامه ها، دستورالعمل های اجرایی و بخشنامه های سازمان دامپزشکی کشور که رعایت آن ها از مراحل تولید تا عرضه برای مصرف، سبب می شود خوراک دام، دام یا فرآورده دامی سالم و با کیفیت بهداشتی قابل قبول به دست مصرف کننده برسد.»
۴-۲- در بند د ماده (۱) به نشانه گذاری اشاره شده است اما کفایت نمی کند. درج عمر ماندگاری (shelf life) یا به عبارتی تاریخ تولید و تاریخ انقضاء یکی از موضوعات مهم و کلیدی است که باید در آیین نامه به آن پرداخته شود. اساساً مسئوليت تعيين عمر ماندگاری به عهده توليد كننده يا فرآوری كننده يا بسته بندی كننده فرآورده غذايی است که متعهد می شود در صورت نگهداری آن ماده غذایی در شرایط مندرج در نشانه گذاری یا برچسب ویژگی های مطلوب حسی، فیزیکی، شیمیایی و میکروبی و حسب مورد تغذیه ای حفظ گردیده و در نهایت فرآورده برای مصرف سالم و مناسب باقی بماند.
۵-۲- در تبصره ۲ ماده (۴) چون در ماده (۱) سازمان تعریف نشده است، لذا پیشنهاد می شود عنوان کامل سازمان دامپزشکی کشور درج شود.
۶-۲- در ماده (۵) به پاسخگویی مسئولان فنی بهداشتی واحدهای موضوع ماده (۲) آیین نامه در انجام وظایف ابلاغی و تخلفات بهداشتی منجر به تهدید علیه بهداشت عمومی در واحد تحت نظارت پرداخته شده است که به ظاهر مطلب درستی است (مسئولیت پذیری و پاسخگویی). اختیار و مسئولیت باید در ارتباط و توأم با همدیگر باشند و مسئولیت عبارت است از تعهد شخص در استفاده از اختیار واگذار شده. آیا مسئولان فنی بهداشتی در واحدهای تحت نظارت خود دارای اختیارات لازم برای انجام وظایف محوله می باشند؟ علی رغم گذشت بیش از ۱۰ سال از تصویب و ابلاغ آیین نامه اجرایی نظارت بهداشتی دامپزشکی، تکلیف ماده ۱۹ این آیین نامه موضوع قطع رابطه مالی بین صاحبان و متصدیان واحدها و مسئولان فنی بهداشتی به صورت یک مشکل لاینحل باقی مانده است. پیشنهاد می شود در نگارش این ماده ژرف اندیشی بیشتری صورت پذیرد.
۷-۲- در ماده (۷) به امکان سالم سازی خوراک دام و فرآورده دامی اشاره ای نشده است، پیشنهاد می شود این موضوع مهم در این ماده درج شود.
جناب دکتر بسیار صحیح می فرمایند. خصوصا در موضوع سالم سازی باید توجه بیشتری شود. در کلیه کشور های پیشرفته موضوع سالم سازی مد نظر است و درحال اجرا می باشد. اما ما با فقر امکانات و زیرساخت ها به سختی تولید می کنیم و با یک ایراد کوچک بهداشتی دستور عدم قابلیت مصرف به فرآورده ای که مکان سالم سازی دارد،می دهیم و اصلا فکر سرمایه کشور نیستیم. جدا از اینکه این اقدام یک اسراف بزرگ است یک اقدام کاملا غیر قانونی بر اساس آیین نامه نظارت بهداشتی می باشد. توجه به این نکته مهم است که رسیدگی به اهمال تولید کننده یک موضوع است و نوع برخورد با فرآورده ضبطی به استناد قوانین و آیین نامه ها، موضوع دیگری است که متاسفانه توجه کافی نمی شود. 
یک بند هم اضافه می کردند که مسوول فنی باید کاملا رایگان فعالیت کند و خلاص باسلام خدمت حکیم مهر من کاملا با نظر آقای دکتر موافق هستم چون هم اکنون با بحران جایگاه وشرح وظایف دامپزشک وماده 19 دسته وپنجه نرم کرده وبسیاری ازدوستان ما تحت فشار شدید بعضی کارفرما ها برای عدم رعایت ضوابط هستند متاسفانه درشرایط کنونی تعهدنامه محضری کارفرماهم توسط اداره دامپزشکی لغو شده وباعث تحریک بیشتر بعضی ازایشان به فشار به مسئولین فنی وعدم رعایت هرچه بیشتر ضوابط میشود لذا خواهشمندیم نظام محترم دامپزشکی وانجمن صنفی ها قبل از تصویب در این زمینه هاورود کنند وازحکیم مهر نیز متشکریم فرمایشات آقای دکتر مشکوه کاملا صحیح می باشد. ......................
