حکیم مهر - در حالی که دکتر سید محسن دستور رئیس سازمان دامپزشکی کشورمان در حاشیه آیین گشایش کنگره درمانگران دامهای بزرگ در پاسخ به انتقاد حکیم مهر از ضعف اطلاعرسانی بدون محافظهکاری معمول گفت که "بیخود تقصیر مرگ ببر وارداتی به گردن سازمان دامپزشکی افتاد" و تأکید داشت که "سازمان دامپزشکی بیماری را جمع کرده است!" ، بلافاصله مهندس محمدی‌زاده رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به این موضوع واکنش نشان داد.
دکتر دستور - رئیس سازمان دامپزشکی
وی سازمان دامپزشکی را در تشخیص و اقدام به موقع علیه مشمشه ناتوان معرفی نموده و تأکید کرده که تشخیص مشمشه و جلوگیری از پیامدهای خطرناک این بیماری مرهون اقدامات کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست بوده است!
مهندس محمدی‌زاده - معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: طبق معاینات و بررسی‌های انجام گرفته توسط سازمان دامپزشکی از ببر وارداتی، ببر ماده دچار هیچگونه بیماری نیست.
محمد جواد محمدی‌زاده در گفت‌وگو با فارس در خصوص آخرین وضعیت فراهم‌سازی منطقه حفاظت شده میانکاله برای نگهداری ببر سیبری اظهار داشت: انتخاب میانکاله با هدف احیای این زیستگاه ارزشمند و براساس مطالعات و بررسی‌های وضعیت اقلیمی و شرایط اکولوژیک انجام گرفت ضمن اینکه طبق سابقه تاریخی نیز آخرین ببر شکار شده در ایران و در این منطقه بوده است بنابراین تمام بررسی‌های کارشناسی مؤید شرایط مطلوب این زیستگاه برای انتقال ببر بود.
وی ادامه داد: در این راستا طرح آماده‌سازی زیستگاه به لحاظ جمیع اقدامات و پیش‌بینی‌های اولیه، اعم از تمام طرح مدیریت تفضیلی منطقه، خرید اراضی و مستثنیات، احداث فضای اختصاصی تکثیر و پرورش ببرها، جذب نیرو، حصار‌کشی و دیه حق و حقوق ذی‌نفعان محلی توسط کارشناسان سازمان آماده شد که اعتبار آن بالغ بر پنج میلیارد برآورد شده بود.
محمدی‌زاده بیان داشت: در وهله نخست تصمیم بر آن بود که در کوتاه مدت، این طرح اجرایی و به نتیجه برسد اما به دو دلیل عمده شروع عملیات اجرایی با تأخیر صورت گرفت؛ نخست اینکه وجود ذی‌نفعان محلی و تأدیه حقوق دامداران، کشاورزان و صیادان مستلزم تأمین اعتبار بود که متأسفانه با وجود توافقات انجام پذیرفته، مراجع استانی به تعهدات خود عمل نکردند و با وجود معاوضان، عملاً شروع طرح امکان‌پذیر نبود.
رئیس سازمان محیط زیست در خصوص دلیل دوم تأخیر در شروع عملیات اجرایی عنوان کرد: تهیه و ارائه نقشه‌های اجرایی بر عهده طرف روسی بود که با مقداری تأخیر زمانی انجام گرفت و باعث تأخیر در آغاز پروژه شد؛ البته لازم به ذکر است که سازمان، از محل منابع داخلی خود و از صرفه‌جویی و جابجایی اعتبارات، پروژه را آغاز کرده است ولی انتظار می‌رود که حدود پنج میلیارد اعتبار پیش‌بینی شده از طرف مسئولان استانی تأمین شود تا طرح در کمترین زمان ممکن به نتیجه برسد همچنین از ظرفیت بخش خصوصی و علاقمندان به محیط زیست نیز در این خصوص استقبال می‌کنیم.
* انتقال 4 توله ببر روسی جدید به ایران در نیمه اول سال آینده
وی درباره اقدامات صورت پذیرفته برای انتقال چهار ببر دیگر از سیبری به ایران گفت: در مذاکراتی که هیئت ایرانی و بنده در تاریخ 13 خرداد 89 با طرف روسی در کشور روسیه داشته‌ایم، توافق کامل جهت احیای زیستگاه، تکثیر و رهاسازی ببر انجام گرفت و طرف روسیه متعهد شد که به تعداد کافی ببر به ایران منتقل کند.
محمدی‌زاده اظهار داشت: در مرحله نخست، توافق با طرف روسی بر روی چهار قلاده بود اما به دلیل اینکه آماده‌سازی میانکاله به طول انجامید، فرآیند انتقال ببرها مؤکول به آماده‌سازی میانکاله شد که در این مدت نقشه‌های اجرایی آن نهایی شده و در روزهای گذشته با انجام مناقصه، مجری پروژه نیز انتخاب و به زودی فعالیت خود را آغاز می‌کند همچنین مذاکراتی نیز با ذی‌نفعان محلی انجام گرفته و زمینه توافق با آنها نیز فراهم شده است بنابراین با روند فعلی امیدواریم در نیمه اول سال آینده شاهد انتقال ببرها باشیم.
* با تلف شدن ببر نر فضای روابط میان ایران و روسیه مخدوش نشده است
رئیس سازمان محیط زیست در پاسخ به این پرسش که آیا ایران توانسته اطمینان روسی‌ها را برای انتقال 4 توله ببر جدید جلب کند، اظهار داشت: همانطور که در پاسخ پرسش قبل نیز اشاره کردم، توافق اولیه برای انتقال تعداد کافی ببر به ایران بوده است که البته ایران تعهدات متقابلی دارد و باید به آنها عمل کنیم بنابراین از ابتدا، مذاکرات در فضای اعتماد و اطمینان متقابل انجام گرفت که اساساً با تلف شدن ببر این فضا مخدوش نشده است و مذاکرات و همکاری‌ها مانند گذشته ادامه خواهد داشت.
* ببر ماده بیماری مشمشه ندارد
وی در خصوص اینکه آیا ببر ماده به بیماری «مشمشه» دچار شده و اینکه آیا بهتر نیست سریعاً ببر ماده از پارک ارم به منطقه دیگری که احتمال بیماری‌های مُسری در آن نیست، منتقل شود، بیان کرد: مسئولیت سلامت حیوانات، مبارزه و پیشگیری از بیماری‌های آنان بر عهده متولی این موضوع یعنی سازمان دامپزشکی است که معاینات و بررسی‌های انجام گرفته مؤید این مسئله است که ببر ماده دچار بیماری نیست.
محمدی‌زاده عنوان کرد: البته دامپزشک سازمان حفاظت محیط زیست نیز معاینات مستمر و به صورت هفتگی و روزانه انجام می‌دهد که نتایج همگی دال بر این است که مطالب اعلام شده بیشتر گمانه‌زنی بوده و فاقد مبنا و دلایل مستند است حتی برخی از نمونه‌ها به یکی از کشورهای اروپایی منتقل و مورد مطالعه قرار گرفت که نتایج حاصل در ایران را تأیید می‌کرد.
* شرایط پارک برای نگهداری ببرها قبل از ورود آنها مورد تأیید کارشناسان روسی قرار گرفت
وی گفت: تاکنون هیچگونه گزارش مکتوبی مبنی بر بیماری ببر ماده به این سازمان ارائه نشده و تمام آزمایشات مؤید سلامت ببر است اما در خصوص نگهداری ببرها در پارک ارم ذکر این نکته ضروری است که شرایط پارک برای نگهداری موقت ببرها قبل از ورود آنها به ایران بررسی و مورد تأیید کارشناسان روسی نیز قرار گرفت و پیش‌بینی زمانی برای این مسئله مهم نیز یک سال و یا حتی بیشتر از آن، مناسب اعلام شده بود که اما با توجه به مشکلات پیش آمده در حال حاضر سازمان مصر به انتقال ببر در اولین زمان ممکن است ولی نظر به اینکه رویکرد سازمان نگهداری در باغ وحش نیست، لذا انتقال به منطقه دیگر غیر از میانکاله را به مصلحت نمی‌دانیم.
معاون رئیس جمهور در زمینه زمان بازگشایی باغ وحش تهران گفت: نظارت بر بخشی از فعالیت‌های باغ وحش‌ها برعهده سازمان حفاظت محیط زیست است که در آن راستا، دستورالعمل نظارت فنی بر باغ وحش‌ها تدوین و به ادارات کل استان‌ها که مسئولیت اجرای آن را برعهده دارند، ابلاغ شده است.
محمدی‌زاده افزود: در اجرای این وظیفه قانونی اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران به دلیل مشکلات و مسائلی که در نحوه نگهداری، تغذیه و سلامت حیوانات باغ وحش تهران وجود داشت، اقدام به تعطیلی آن کرد همچنین بدیهی است تا رفع کامل نقایص و مشکلات این روند ادامه خواهد داشت و در صورت اطمینان از رفع آنها اداره کل استان تهران مجوز بازگشایی صادر خواهد کرد و امیدواریم مسئولان باغ وحش در اسرع وقت این شرایط را فراهم و جهت بررسی اعلام کنند.
* حفظ و حراست از تنوع زیستی کشور یکی از رسالت‌های اصلی سازمان محیط زیست است
وی درباره شناسایی مقصر اصلی در مرگ ببر نر اظهار داشت: حفظ و حراست از تنوع زیستی کشور یکی از رسالت‌های اساسی و اصلی سازمان حفاظت محیط زیست است بنابراین حفاظت از گونه‌های در معرض انقراض و احیای گونه‌های منقرض شده از سال‌ها پیش در دستور کار سازمان قرار داشت که از آن جمله می‌توان به پروژه حفاظت از یوزپنلگ، گوزن زرد و گور ایرانی اشاره کرد.
محمدی‌زاده اضافه کرد: از طرفی نتایج تحقیقات تبارشناسی و مطالعات ژنتیکی گروهی از کارشناسان بین‌المللی در سال 2009 بر روی نمونه‌های موجود در دنیا نشان داده است که خاستگاه و پراکندگی اجداد دو گونه ببر خزری و ببر آمور یکپارچه بوده و این دو از نظر ژنتیکی دارای قرابت زیادی هستند و از گذشته دور حضور و فعالیت‌های انسانی سبب جدایی زیستگاه‌های آنها شده است.
وی ادامه داد: پس از انتشار نتایج این مطالعات کارشناسان ایرانی به بررسی موضوع پرداختند و در راستای یکی از اقدامات جهت اجرایی شدن یادداشت تفاهم همکاری ایران و روسیه، انتقال دو قلاده ببر از روسیه به ایران و احیاء این گونه به عنوان نماد حیات وحش مناطق شمالی کشور و اکوسیستم‌های بسیار ارزشمند جنگل‌های خزری، در دستور کار سازمان قرار گرفت.
رئیس سازمان محیط زیست افزود: طبیعی است که این طرحِ کاملاً عملی و مستند به مبناهای کارشناسی شده، مخالفانی داشته باشد که بعضاً به لحاظ فنی، عدم آمادگی در ایران یا مخالفت با این رویکرد و سیاست انجام می‌شد اما خوشبختانه با بکارگیری تمام ظرفیت‌های کارشناسی و علمی کشور در سازمان محیط زیست، مراکز دانشگاهی و همکاری طرف روسی، فضای اطمینان بخشی برای حصول نتیجه به لحاظ فنی و تخصصی فراهم شد.
*نخستین تخلف باغ وحش پنهان‌کاری در اعلام بیماری حیوانات بود
محمدی‌زاده عنوان کرد: قبل از ورود ببرها به ایران تمام ملاحظات ایمنی و سلامت، بررسی و گواهینامه‌های سلامت از طرف روس‌ها ارائه شد همچنین مراحل قرنطینه قبل از ورود به پارک ارم انجام گرفت و تمامی مقررات سایتیس رعایت و مجوزهای لازم اخذ شد ضمن اینکه بررسی‌های لازم از نظر سلامتی حیوان توسط سازمان دامپزشکی کشور انجام و مجوز ورود آن صادر شد.
وی گفت: پس از ورود ببرها به ایران و استقرار آنها در باغ وحش پارک ارم، هر کدام از دستگاه‌ها متولی امور مربوط به خود بودند بنابراین طبیعی است که مسئولیت تغذیه، نگهداری و حفاظت از ببرها برعهده سازمان دامپزشکی و مسئولیت احیاء، آماده‌سازی زیستگاه، انتقال و تکثیر و رهاسازی برعهده سازمان حفاظت محیط زیست بوده است اما به نظر می‌رسد که در انجام این مسئولیت‌ها توسط دو دستگاهی که اشاره شد، کاستی‌ها و مشکلاتی پیش آمد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنم.
معاون رئیس جمهور ادامه داد: نخست اینکه از زمان انتقال ببرها به باغ وحش در شهریور‌ماه تا زمان تلف شدن یکی از آنها، با وجود اینکه چندین گربه‌سان در باغ وحش به دلیل بیماری تلف شده بودند، هیچگونه گزارشی توسط باغ وحش ارم به سازمان حفاظت محیط زیست اعلام نشده و نخستین تخلف و پنهان‌کاری باغ وحش، در اعلام بیماری حیوانات بوده است.
* سازمان دامپزشکی در تشخیص بیماری ببر نر و اقدام به موقع ناتوان بوده است
محمدی‌زاده اظهار داشت: نکته دوم این است که باغ وحش تهران قراردادی را برای انجام معاینات و مراقبت‌های دامپزشکی با مرجع صلاحیت‌دار که پرسنل و آزمایشگاه‌های لازم را در اختیار دارد، داراست ولی متأسفانه آنها تا قبل از مرگ ببر، قادر به تشخیص بیماری نشده‌اند همچنین از طرفی سازمان دامپزشکی که مسئولیت مبارزه با بیماری‌های حیوانات به ویژه بیماری‌های مشترک انسان و حیوان را برعهده دارد، در تشخیص بیماری و اقدام به موقع ناتوان بوده و با وجود مرگ چند حیوان قبل از ببر و وجود علائم بالینی از جمله آب‌ریزش، بی‌حالی و زخم در ناحیه تنفس اقدام مؤثری انجام نداده است.
وی بیان کرد: جالب توجه است که کارشناس این سازمان در طی سرکشی‌های دوره‌ای با مشاهده علائم فوق تذکرات لازم را به مسئولان امر داده بود ولی در نهایت به دلیل طولانی شدن عوارض و عدم توفیق سازمان دامپزشکی در تشخیص بیماری، این سازمان رأساً و بدون اینکه مسئولیت در این زمینه داشته باشد اقدام به عقد قرارداد با آزمایشگاه برجسته‌ای کرد که پس از نمونه‌گیری و بررسی‌های لازم بیماری مشمشه تشخیص داده شد که متأسفانه دیر هنگام بود و به مرگ ببر منتهی شد.
محمدی‌زاده گفت: تشخیص این بیماری و جلوگیری از پیامدهای خطرناک آن مرهون اقدام به موقع کارشناسان این سازمان است همچنین بررسی‌های بعدی نشان داد که عامل انتقال این بیماری به حیوانات باغ وحش از طریق مصرف غذای آلوده تک سمی‌ها از جمله الاغ و قاطر بوده که به دلیل عدم دقت مسئولیت باغ وحش و عدم نظارت‌های دامپزشکی اتفاق افتاده است.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تأکید کرد: در مقطع کنونی نیز با توجه به ابعاد بین‌المللی پروژه و آسیب‌های وارده به حیوانات، سازمان حفاظت محیط زیست مُصر به پیگیری حقوقی و قضایی موضوع است.
وی ادامه داد: باید به این نکته نیز اشاره کنم که در ماه‌های اخیر متأسفانه شاهد برخی گمانه‌زنی‌ها و اظهارنظرهای غیرکارشناسی و غیرمسئولانه از طرف برخی بوده‌ایم که گاهی از تریبون‌های عمومی مانند رسانه ملی نیز انعکاس یافت در حالیکه با روشن شدن زوایای موضوع، شتابزدگی و گاهاً غرض‌ورزی در اظهارنظرهای اعلام شده، بیش از پیش آشکار شد که البته نتیجه آن، زیر سؤال رفتن یک پروژه بزرگ دو جانبه در سطح بین‌المللی و خدشه در اعتماد مردم و دوستداران محیط زیست بود.
محمدی‌زاده خاطرنشان کرد: در خاتمه از تمام افراد، گروه‌ها، رسانه‌ها، سازمان‌ها و دلسوزان محیط زیست انتظار داریم که در اجرای این پروژه تحقیقاتی و ملی ما را یاری کنند.
خبر مرتبط :
در اینکه سازمان دامپزشکی در تشخیص بیماریها ناتوان و عاجز است است هیچ شک و تردیدی وجود ندارد ، در حال حاضر کشورهایی مثل قرقیزستان، سوریه، کویت قزاقستان توان آزمایشگاهی برای تشخیص بیماری مشمشه بروش سی اف تست و پی سی آر را دارند ولی سازمان دامپزشکی کشور چنین توانی ندارد، یکی از دلایلی که ایران اسبهایش در مسابقات بین المللی نمی توانند شرکت کنند نداشتن امکانات آزمیشگاهی در سازمان دامزشکی کشور می باشد ، ان چه این روزها برای سازمان اهمیت دارد رانتی بنام اعزام کارشناس برای واردات گوشت است ،کمی به این عبارت توجه کنید سازمان دامپزشکی کشور فقط در سال جاری برای واردات گوشت قرمز حدود بیست هزار روز کارشناس اعزام کرده است ولی برای آموزش تشخیص بیماریها حتی یک نفر هم در قالب برنامه خود اعزام ننموده است اصولا درک و تشخیص مدیریت سازمان از ماموریتهایش بسیار بد و همانطور که آقای مهندس محمدی گفته اند عاجز و ناتوان هستند بابا خوب هم تشخیص دادند ولی کی جرات................................. در اينكه سازمان دامپزشكي با ايده ال فاصله دارد حرفي نيست و اگر با مسئولان دامپزشكي هم صحبت كنيد آنها هم به اين مسئله اذعان دارند اما دوستان محترم به محيط زيست هم حق بدهند چرا كه عملكرد و بهره كاري آنها ..... {ضعیف} است و در چنين تريبونها و موقعيتهايي بايد خود را مطرح كنند و فلسفه وجودي خود را 
