شیر الاغ را برای الاغ‌ها بگذارید
ترجمه: دکتر بابک عزیز افشاری
گفته شده کلئوپاترا هر روز با شیر حدود ۷۰۰ الاغ استحمام می‌کرد. کسی نمی‌داند این فکر از کجا به مغز او خطور کرد، ولی این مظهر زیبایی افسانه‌ای احتمالاً می‌دانسته که به‌نظر بقراط، شیر الاغ درمان موثری برای تب، مشکلات کبد، درد مفاصل و مسمومیت است. چیزی که برای درون بدن خوب است، لابد برای بیرون آن هم خوب است! ولی چون الاغ‌ها شیر زیادی نمی‌دهند، برای پر کردن وان حمام، تعداد زیادی الاغ شیرده لازم داریم.
اگر شما هم می‌خواهید از کلئوپاترا پیروی کنید و به فکر استحمام با شیر الاغ هستید، باید ثروت یک ملکه مصری را داشته باشید. یک لیتر شیر الاغ حدود ۴۰ دلار است! و پیدا کردن آن به این سادگی نیست. برخی مغازه‌های خاص در قبرس شیر الاغ را به‌دلیل فواید متعدد طبی می‌فروشند ولی شواهد علمی کافی برای اثبات هیچ‌یک از این فواید وجود ندارد. یک محقق در دانشگاه قبرس تلاش کرد چندین ماه افرادی را که شیر الاغ می‌نوشیدند زیر نظر بگیرد و به این نتیجه رسید که آسم، سرفه، اگزما و پسوریازیس آنان بهبود یافته است. این مطالعه البته یک کارآزمایی بالینی نیست ولی به‌هرحال جالب است چون شیر الاغ بین همه پستانداران، نزدیک‌ترین ترکیب را به شیر انسان دارد و ثابت شده که شیر انسان به شکل‌گیری سیستم ایمنی کودک کمک می‌کند.
الاغ‌ها، مانند انسان و برخلاف گاو، یک معده دارند و برای هضم غذا به فرآیند پیچیده تخمیری که در معده چهارگانه گاو با ترکیب میکروبی متنوع وجود دارد، نیاز ندارند. همچنین چند مطالعه ابتدایی نشان داده شیر الاغ حاوی عوامل آنتی‌باکتریال فعال‌تری است. این قبیل شواهد پیش‌پاافتاده اغلب برای افراد سودجو که به‌دنبال محصولات جادویی هستند بسیار جذاب است. گاهی آنان دلایل غیرمنتظره‌ای برای ادعای خود رو می‌کنند. مثلاً این‌که پاپ فرانسیس وقتی کودک بود شیر الاغ می‌خورد.
همچنین شیر الاغ ممکن است به‌دلیل بهای بالای آن مشتری چندانی نداشته باشد، ولی با تولید فرآورده‌هایی که حاوی شیر الاغ هستند، این مشکل هم حل می‌شود. لوازم آرایشی و صابون شیر الاغ طرفداران بسیاری دارد. خارش ریش و اگزمای دست با مصرف صابون شیر الاغ بهبود می‌یابد.
در استرالیا شیر الاغ کمیاب است ولی در سال‌های اخیر، شیر حمام (bath milk) طرفداران بسیاری پیدا کرده است و می‌توان آن را از فروشگاه‌های مواد غذایی تهیه کرد. شیر حمام در واقع همان شیر خام گاو است و کسی آن را برای استحمام خریداری نمی‌کند. این بیشتر ترفندی برای مقابله با ممنوعیت فروش شیر غیرپاستوریزه است. طرفداران شیر غیرپاستوریزه ادعا می‌کنند فرایند پاستوریزاسیون مواد مغذی شیر را از بین می‌برد، باعث عدم تحمل لاکتوز و واکنش‌های حساسیتی (آلرژی) می‌شود و باکتری‌های مفید را از بین می‌برد. آنان شواهدی ارایه می‌دهند مبنی بر این‌که شیر خام به‌طور معجزه‌آسایی منجر به بهبود کامل آسم، اگزما و پوسیدگی دندان می‌شود. جالب‌تر از همه مطالعه‌ای است که نشان می‌دهد حدود هزار کودک در اروپا شیر خام مصرف کرده‌اند و وقوع سرماخوردگی و عفونت‌های تنفسی و گوش در آنان حدود ۳۰ درصد کاهش یافته است. در این پژوهش نتیجه‌گیری شده مصرف شیر با حداقل فرآوری (minimally processed) «ولی» فاقد عامل بیماریزا (pathogen-free) بسیار مفید است. آن «ولی» البته حرف بسیاری برای گفتن دارد.
برای این‌که شیر فاقد عامل بیماریزا (مانند سالمونلا، لیستریا و اشریشیا) شود، باید به‌مدت ۱۵ ثانیه تا دمای ۷۲ درجه گرم شود.
اتفاق ناگواری که سال گذشته در استرالیا روی داد، نشان‌دهنده اهمیت پاستوریزاسیون است؛ پنج کودک در اثر نوشیدن شیر حمام بیمار شدند و یک کودک فوت کرد. با این‌که برچسب این نوع شیر می‌گوید که آشامیدنی نیست، ولی هیچ‌کس آن را برای استحمام خریداری نمی‌کند. هم‌اکنون در استرالیا قانونی تصویب شده مبنی بر این‌که شیر حمام باید پاستوریزه یا با افزودن ماده تلخ‌کننده، غیرقابل آشامیدن شود. مخالفین این قانون می‌گویند درحالی‌که مصرف سیگار و غذاهای زیان‌بار آزاد است، چرا مصرف شیر خام ممنوع باشد.
به‌نظر آنان، انتخاب باید آزاد باشد. در کانادا این نوع آزادی وجود ندارد و فروش هرگونه شیر خام ممنوع است. فروش شیر در ایالات متحده تابع قوانین ایالتی است. در برخی ایالت‌ها مانند کالیفرنیا، خرده‌فروشی مجاز است. فرض بر این است که شیر خام از مزارعی می‌آید که زارعین آن‌ها به‌نوعی از سالم بودن شیر حیوانات خود مطمئن هستند.
منبع: کانال انجمن پزشکان عمومی ایران
