کد خبر: ۵۶۱۳۶
تعداد نظرات: ۲۴ نظر
نگاه شما:
هدف و مجال این نوشتار، تدریس ویروس‌شناسی نیست و بسیار گزیده و گذرا، اطلاعات خود را درباره این خانواده چالش‌زا بازآوری و به روزآوری می‌کنیم ...
 
 

مروری بر ویروسهای خانواده کرونا (کروناویریده) در دامپزشکی (بخش نخست)

ترجمه و گردآوری : دکتر افشین ابراهیمی

دامپزشک بخش خصوصی مشهد

afshinvet@gmail.com

با توجه به اینکه این روزها عضو جدید خانواده کرونا در حال جولان بوده و گیتیشمول (پاندمیک) شده است، خانواده بزرگ دامپزشکی کشور به عنوان بخشی از کادر بهداشتی و درمانی، افزون بر نقش همیشگی و کنونی در پیشگیری و کنترل بیماریهای مرتبط، در این شرایط در آگاهیرسانی همگانی نیز حایز نقش فعال و چشمگیری هستند. ازین رو، بر ماست تا مروری روزآمد بر دانستههای خود در این زمینه داشته باشیم. هدف و مجال این نوشتار، تدریس ویروسشناسی نیست و بسیار گزیده و گذرا، اطلاعات خود را درباره این خانواده چالشزا بازآوری و به روزآوری میکنیم.

خانواده کروناویریده، دربردارنده ویروسهایی با RNA  تکرشتهای و پوشینهدار هستند که 80 تا 220 نانومتر بوده و اغلب آنها کروی شکل میباشند.

علت نامگذاری آنها به وجود برجستگیهای تاج مانندی است که از پوشش خارجی آنها خارج شده و ظاهری شبیه به پرتوهای خورشید به آن میدهد.

از نظر اندازه، این خانواده ویروسی جزو ویروسهای نسبتاً بزرگ است که در تصویر زیر میتوانید با ویروسهای دیگر مقایسه کنید.

 

خانواده کروناویریده شامل دو زیر خانواده است:

الف. کروناویرینه: شامل تعدادی از پاتوژنهای پستانداران و پرندگان است که تعدادی از بیماریها از جمله پنومونی، آنتریت، هپاتیت، آنسفالومیلیت، نفریت و دیگر اختلالات را ایجاد میکند.

عفونتهای کروناویروسی و شبه کروناویروسی در خوک، گاو، اسب، شتر، گربه، سگ، جوندگان، پرندگان، خفاشها، خرگوش، راسو، سمور و گونههایی از حیات وحش توصیف شده است، هر چند بسیاری از عفونتهای کروناویروسی به صورت تحت بالینی هستند.

ب. توروویرینه: شامل پاتوژنهایی در حیوانات آبزی و خشکیزی بوده و دربردارنده دو جنس توروویروس (برنه ویروس اسب و بردا ویروس گاو) و رافینی ویروس (ویروس بریم سفید در ماهی) میباشد.

 

زیر خانواده کروناویرینه بر پایه ویژگیهای ژنتیکی و سرولوژیکی به 4 جنس تقسیم میشود:

1. آلفا کروناویروس: که شامل ویروسهای زیر است:

- کروناویروس سگ

- کروناویروس گربه

- کروناویروس راسو و سمور

- کروناویروسهای E 229 و HKU1 انسان

- ویروس گاستروانتریت واگیردار خوک

- کروناویروس تنفسی خوک

- ویروس اسهال اپیدمیک خوک

- و بسیاری از ویروسهای یافت شده در خفاشها

2. بتا کروناویروس: که خود به چهار گروه تقسیم میشود:

گروه A:

- ویروس هپاتیت موش خانگی

- کرونا ویروس موش صحرایی

- کروناویروس های گاو و اسب

- کروناویروس تنفسی سگ

- ویروس آنسفالومیلیت هماگلوتینه کننده خوک

- تعدادی از کروناویروسهای انسان

گروه B:

- کرونا ویروس SARS انسان

- کرونا ویروسهای گربه سیویت، سگ راکون و خفاش نعل اسبی

گروه C:

- کرونا ویروس MERS انسان و شتر

- کروناویروسهای بسیار نزدیک به خفاش

گروه D:

- فقط شامل کرونوویروسهای خفاش

3. گاما کروناویروس:

- ویروس برونشیت عفونی طیور

- کرونا ویروس بوقلمون (ویروس بیماری تاج آبی)

- و چندین ویروس طبقهبندی نشده از پرندگان وحشی و پستانداران دریایی مثل وال و دلفین

4. دلتا کروناویروس: که اخیراً شناسایی شدهاند شامل:

- ویروسهایی از خوکها و تعدادی از پرندگان وحشی و نیز ویروسی از گربه پلنگی آسیایی

 

اعتقاد بر این است که مهرهداران خونگرم پروازکننده، میزبانهای نهایی برای استخر ژنی کرونا ویروس هستند وکرونا ویروسهای آلفا و بتا با خاستگاه خفاش و کروناویروس های گاما و دلتا دارای خاستگاه پرندگان میباشند.

ویروسهای زیرخانواده توروویرینه با وجود داشتن شباهت بسیار زیاد، از نظر ژنتیکی با کروناویروسها متفاوتند.

به هر روی، بسیاری از توروویروس ها هنوز کاملا شناخته و توصیف نشدهاند.

 

«درخت فیلوژنیک 50 کرونا ویروس با توجه به توالی نوکلئوتیدی»

در بخش دوم این نوشتار به علایم و نشانهها، راه(های) انتقال و پیشگیری و کنترل کروناویروسهای دامپزشکی میپردازم.

منابع:

 1. Fenner’s Veterinary Virology, 5th Edition (N. James Maclachlan, Edward J. Dubovi)

2. https://courses.lumenlearning.com/microbiology/chapter/types-of-microorganisms/

3. http://www.biologydiscussion.com/viruses/properties-of-viruses-with-diagram/5685

 4. ویروس شناسی دامپزشکی، دکتر احمد شیمی

 

انتشار یافته: ۲۴
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۵:۲۹ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۴
0
7
بسیار عالی و با تشکر
دامپزشک
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۶:۴۸ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۴
0
7
سلام.
عالی بود آقای دکتر.
منتظر قسمت دوم هستیم.
خیلی خوب است که همکاران بخش خصوصی و دولتی اطلاعات علمی را جمعبندی نموده و به اشتراک بگذارند.
طهرانیفر
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۰۴ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۴
0
7
بسیار مفید وپر محتوا بود... ممنون ازینکه وقت گذاشتید واطلاعاتی مفید بیان کردید...سپاسگزارم
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۰۵ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۴
0
7
ممنون ، عالی بود .
طاهونچی
|
United States of America
|
۱۰:۰۴ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۴
0
7
احسنت
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۰:۲۲ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۴
1
6
با تشکر از مطالب مفید ارائه شده، لطفا راجع به کووید۱۹ نیز توضیح دهید.
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۰:۲۱ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۵
ببخشید ایشون ویرولوژیست نیستند که در مورد کووید 19 نظر بدن باین انفجار اطلاعات لطف بفرمایید مقالات اکسپت شده بین المللی رو بخونید
ناشناس
|
Denmark
|
۱۴:۳۶ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۴
0
6
عالی
عمو جان
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۴:۳۹ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۴
1
6
سلام روز بخیر از مطالب مفید جنابعالی عمو جان سپاسگزارم و از زحمات شما تشکر فراوان دارم انشاالله در تمام مراحل موافق باشید.
محسن سعیدی
|
Japan
|
۱۴:۴۶ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۴
0
6
ممنون،دستتون درد نکنه.
ویروس شناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۵:۳۴ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۴
4
2
دوست عزیز زیر خانواده ای از این ویروس که در ماهی ها وجود دارد bafini virus هست نه رافینی ویروس که شما فرمودید.... سعی کنیم اطلاعات درست منتقل کنیم بخصوص بحث ماهی و ماهی قرمز که الان مهمه
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۹:۴۷ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۴
خوب شما هم بجای مبصر کلاس بودن دست به قلم ببر و بنویس جای دوری نمیره برای دستاتون هم خوبه ویرولوژیست عزیز!!!
افشین ابراهیمی
| Iran (Islamic Republic of) |
۲۱:۰۲ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۴
سلام اشتباه تایپی بوده و گرنه اگر بیشتر دقت می کردید در عکس همان بافینی آمده است
سعی کنیم انتقادمون سازنده بوده و با انرژی منفی نباشد که این این روزها بسیار مهمه
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۸:۳۷ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۴
0
6
ممنون از نوشته شما!!!
ویروس Covid-19 در کدام دسته و گروه قرار می گیرد؟
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۲:۲۵ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۴
0
8
ممنون جناب دکتر
این روزها سئوالات زیادی در مورد این ویروس و بیماری زایی آن در دام ها پرسیده می شود.
متاسفانه بعد از گذشت سال های طولانی از زمانی که ویروس شناسی را گذارندیم و به دلیل اینکه کمتر با این ویروس برخورد داشتیم اطلاعات دقیقی در این مورد نداشتم و به دنبال فرصتی می گشتم که جزوات و کتاب های دوران دانشگاه را مجددا مرور کنم.
نوشته شما در این مقطع زمانی بسیار مفید بود.
سپاسگزارم
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۳۵ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۵
0
3
لطفا اتیولوژی بیماری را توضیح بدهید
ظاهرا خیلی اختلاف نظر هست مثلا اطلاعات متفاوتی در خصوص دوران کمون و علایم و چهره بالینی و ... برای این بیماری ذکر میشود
سامان
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۰:۳۶ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۵
10
0
من نمیدونم چرا مطالبی کلیشه ای که در هر جزوه ای پیدا مشود اینهمه تملق به کار رفته میشود بابا ویروس کرونا رو که نشکافته اینهمه هجمه آفرین احسنت باریکلا.
به قول خودشون انتقاد به جا که مطالب به روز و اپدیت ارائه میشد خیلی خوب بود ................. هر دامپزشک عمومی اشراف دارد و میتواند حتی پربار تر از مطلب فوق از جزوه های درسی کپی پیست شود ............... اگه هر دامپزشک عمومی نداند جای سوال است
4واحد میخونی هااااا
..................................
مقاله مقاله اونم دستاورد و یافته جدید و حداقل اینکه راهگشا و کاربردی باشد
به هر روی از جهت یاداوری و ری ویو از دکتر ابراهیمی عزیز ممنونیم
حکیم جان تو دیگه چرا؟
پاسخ ها
پورعلی
| Iran (Islamic Republic of) |
۲۲:۴۳ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۵
جناب سامان
تشکر از زحمات یک فرد، تملق محسوب نمیشه
مثلا برای این تملق چه چیزی نصیب طرف میشه؟!!
در یکی از نظریات فوق هم عنوان شده که سال های طولانی بوده که از پاس کردن درس ویروس شناسی گذشته و شاید شما تازه فارغ التحصیل باشید و تازه به قول خودتون 4 واحد رو خونده باشید ولی همه فرش نیستند
به هر حال قدرشناسی را با تملق نباید اشتباه گرفت
رحمانی
| Iran (Islamic Republic of) |
۲۲:۴۷ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۵
آقای سامان، تعداد بازدید خود نشان دهنده مفید و جذاب بودن مقاله است
ضمن اینکه هنوز بخش دوم مقاله در سایت نیامده و بعد شاید بتوانید غیر کاربردی بودن و در هر جزوه ای بودن رو قضاوت کنید
مثبت تر و مهربان تر باشیم
معاونبسب
|
Germany
|
۱۳:۲۲ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۶
0
6
بسیار عالیست ادامه دهید، هر کمکی امروز ارزشمند است
دکتر دامپزشک
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۳:۳۰ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۶
0
6
درود فراوان بر شما اقای دکتر، از باسوادان این حرفه. بسیار استفاده کردم. موید باشید
خودی
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۴:۴۹ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۷
0
5
کار بسیار پسندیده ای بود
جناب دکتر مخاطبتون رو لطفا عام در نظر بگیرید همین مطلب کوتاه برای مخاطب عام سنگین بود

با سپاس از زحماتتون
دنا
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۹:۲۹ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۶
0
2
دزود بر کادر دامپزشک که حقا و انصافا حق بزرگی بر مجموعه غذایی و خوراکی کشور و جامعه دارند و در بهداشتی سازی زیرساخت های دامی و متعاقب ان انسانی کمک شایان توجهی می نمایند.درود بر فعالان و زحمت کشان و تلاشگران حوزه سلامت و بهداشت دام و بهداشت و سلامت کشور.هماهنگی و همیاری و همکاری و هم افزایی و همراهی کادر دامپزشک و علوم پایه دامپزشکی و پزشکی و تمامی حوزه های سلامت و بهداشت کشور اعم از پزشک و پرستار و بهداشت محیط و بهداشت حرفه ای ضرورتی اجتناب ناپذیراست.ای کاش همه وزارتخانه ها و دوایر و دستگاههای دولتی و عمومی و همه نهادهای عمومی و ارگان ها و شرکت ها و مجموعه های کشوری و اصناف و کسبه قدردان زحمات بی شائبه تیم ها و گروههای سلامت و بهداشت مواد غذایی کشور باشند
دوست قدیمی
|
Canada
|
۰۹:۲۳ - ۱۴۰۳/۰۷/۲۷
0
0
بهتر است مطالب کامل تر و مفید منتشر کنید. الان با یک سوال ساده از هوش مصنوعی در چند ثانیه متن کاملتری از این مقاله آقای ابراهیمی می شود تولید کرد. مثلا این:
ویروس‌های کرونا (Coronaviruses) در دامپزشکی یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد بیماری‌های عفونی در طیف وسیعی از حیوانات اهلی و وحشی به شمار می‌آیند. این ویروس‌ها متعلق به خانواده *Coronaviridae* هستند و به دلیل تنوع ژنتیکی بالایی که دارند، می‌توانند باعث بروز بیماری‌های مختلفی در سیستم‌های تنفسی، گوارشی و حتی عصبی حیوانات شوند. ویروس‌های کرونا در دامپزشکی شامل انواعی هستند که در دام‌های اهلی مانند گاو، خوک، گوسفند، پرندگان، و حیوانات خانگی نظیر سگ‌ها و گربه‌ها نقش دارند. بیماری‌های ناشی از این ویروس‌ها می‌توانند خسارات اقتصادی قابل توجهی به صنعت دامداری و پرورش حیوانات وارد کنند.

### ویروس‌های کرونا در گاوها
در گاوها، ویروس‌های کرونا به‌طور عمده باعث عفونت‌های گوارشی می‌شوند. نوعی از این ویروس، به نام *Bovine Coronavirus* (BCoV)، باعث بروز اسهال نوزادان (Neonatal Calf Diarrhea) می‌شود. این بیماری عمدتاً در گوساله‌های جوان رخ می‌دهد و به دلیل اسهال شدید و از دست دادن آب بدن می‌تواند منجر به مرگ شود. گوساله‌های مبتلا به این ویروس ضعیف شده و مستعد ابتلا به عفونت‌های ثانویه می‌شوند. علاوه بر این، *BCoV* می‌تواند به بروز بیماری‌های تنفسی در گاوها نیز منجر شود که مشکلات بیشتری برای سلامت و تولید گوشت و شیر ایجاد می‌کند.

### ویروس‌های کرونا در خوک‌ها
ویروس‌های کرونا در خوک‌ها می‌توانند بیماری‌های شدیدی در سیستم گوارشی ایجاد کنند. ویروس‌هایی نظیر *Transmissible Gastroenteritis Virus* (TGEV) و *Porcine Epidemic Diarrhea Virus* (PEDV) دو نمونه مهم هستند که باعث اسهال حاد در خوک‌ها، به ویژه در بچه‌خوک‌های تازه متولد شده، می‌شوند. این عفونت‌ها معمولاً همراه با اسهال شدید، کاهش وزن و مرگ و میر بالا در خوک‌ها است. *PEDV* در برخی از کشورها به یک مشکل اساسی تبدیل شده و باعث خسارات اقتصادی گسترده‌ای به تولیدکنندگان خوک شده است.

### ویروس‌های کرونا در پرندگان
در پرندگان، ویروس‌های کرونا به ویژه در صنعت طیور اهمیت زیادی دارند. *Infectious Bronchitis Virus* (IBV) یکی از ویروس‌های کرونای مهم در پرندگان است که به برونشیت عفونی منجر می‌شود. این بیماری عمدتاً در مرغ‌ها دیده می‌شود و باعث علائمی نظیر سرفه، عطسه، کاهش وزن، کاهش تولید تخم مرغ، و در برخی موارد مرگ می‌شود. ویروس IBV همچنین می‌تواند بر کیفیت تخم‌ها تأثیر بگذارد و منجر به کاهش ارزش اقتصادی پرورش مرغ‌های تخم‌گذار شود.

### ویروس‌های کرونا در حیوانات خانگی
ویروس‌های کرونا در حیوانات خانگی مانند سگ‌ها و گربه‌ها نیز مشاهده می‌شوند. *Canine Coronavirus* (CCoV) می‌تواند باعث اسهال و استفراغ در سگ‌ها شود، به‌خصوص در توله‌سگ‌های جوان که سیستم ایمنی آن‌ها ضعیف‌تر است. *Feline Coronavirus* (FCoV) در گربه‌ها دیده می‌شود و می‌تواند به نوع خطرناک‌تر و کشنده‌ای به نام *Feline Infectious Peritonitis* (FIP) تبدیل شود. این بیماری می‌تواند باعث بروز علائم شدیدی نظیر تب، کاهش وزن، و تجمع مایع در شکم و سینه گربه‌ها شود که در نهایت منجر به مرگ آن‌ها می‌شود.

### کنترل و پیشگیری
پیشگیری و کنترل ویروس‌های کرونا در دامپزشکی به دلیل تأثیرات اقتصادی و بهداشتی مهم است. واکسیناسیون یکی از روش‌های اصلی پیشگیری از ابتلا به این ویروس‌ها در حیوانات اهلی و خانگی است. برای مثال، واکسن‌هایی برای پیشگیری از برونشیت عفونی در پرندگان و اسهال نوزادان در گاوها در دسترس است. همچنین، رعایت اصول بهداشتی، مدیریت مناسب محل نگهداری حیوانات، و جلوگیری از تماس حیوانات سالم با حیوانات مبتلا می‌تواند در کاهش انتقال ویروس‌های کرونا مؤثر باشد. قرنطینه و محدود کردن حرکت حیوانات بیمار نیز از دیگر اقداماتی است که به کنترل شیوع این ویروس‌ها کمک می‌کند.

### نتیجه‌گیری
ویروس‌های کرونا در دامپزشکی به دلیل قابلیت بالای آن‌ها در ایجاد عفونت‌های گسترده و بعضاً کشنده در حیوانات، نیازمند توجه ویژه‌ای هستند. این ویروس‌ها می‌توانند بر صنایع مختلف دامداری، طیور و حتی حیوانات خانگی اثرات منفی بگذارند. بنابراین، استفاده از استراتژی‌های پیشگیرانه نظیر واکسیناسیون و مدیریت بهداشتی مناسب در مزرعه‌ها و دامداری‌ها نقش حیاتی در کاهش انتشار و تأثیرات منفی این ویروس‌ها دارد.
نظر شما
ادامه