سازمان دامپزشکی‌ و آگاهی‌بخشی در مهار كرونا

نقش بارز و بی‌بدیل آموزش درست و جامع در كنترل، پیشگیری و ‌كنترل بیماری‌ها كه یكی از اصول سه‌گانه، كلیدی و راهبردی سازمان دامپزشكی كشور برای مقابله با بیماری‌های مشترك انسان و دام است.

به گزارش حکیم مهر به نقل از روزنامه اعتماد، سالیان متمادی است كه به عنوان منشور تدوین شده راهبردی این سازمان خدوم و پرتلاش كه سپر بلای۸۵۰ ‌‌بیماری مشترك بین انسان و دام است در سرلوحه اهداف و كار سازمان دامپزشكی كشور كه از معاونت‌های مهم و كلیدی وزارت جهاد كشاورزی بوده و هست؛ این سازمان همواره بی‌هیچ دریغ، شائبه و ادعایی در مواقع بحرانی و پیك حتی بیماری‌های انسانی در این راستا همكاری بین‌سازمانی خود را به نحو احسن انجام داده و از هیچ كوششی برای تسكین آلام آحاد جامعه و به‌ویژه دامداران عزیز كشور كه بیماری‌های دامی نظیر تب برفكی، تب مالت،

تب كریمه كنگو و بیماری‌های انگلی خسارات زیادی به این طیف پرتلاش كه سبد غذایی، پروتئینی و لبنی كشور را فراهم، تهیه و تولید می‌كنند فروگذاری نكرده و حتی غرامت لازم را همواره به دامداران محترم درخصوص بیماری‌هایی نظیر بروسلوز، سل، مشمشه، هاری و لمپی اسكین در سنوات گذشته و سالیان متمادی در این راستا پرداخت كرده است.

در رابطه با بیماری كرونا ویروس، این مهمان ناخوانده كه چند هفته‌ای است كه به كشور عزیزمان جمهوری اسلامی ایران رخنه كرده و خوشبختانه از همان بدو ورود با اقدامات پیشگیرانه، آموزش جامع از طریق مدیوم رسانه و صداوسیما به آحاد جامعه درخصوص بهداشت فردی و عمومی و شست‌وشوی مرتب دست‌ها با آب و صابون به مدت۲۰ ثانیه و استفاده از مواد ضدعفونی‌كننده نظیر الكل سفید، پد الكلی و آب ژاول برای ضدعفونی سطوح و همچنین همكاری بین‌ارگانی سازمان‌های متولی بهداشت،

درمان و آموزش پزشكی، سازمان دامپزشكی كشور، سازمان شهرداری‌ها و همیاری‌های كشور، سپاه، ارتش و وزارت دفاع برای ضدعفونی شهرها و به‌ویژه كانون‌های بیماری كه تلفاتی هم داشته‌اند و موارد مثبت ابتلا به نسبت دیگر استان‌های كشور در آنها بیشتر بوده این سازمان وظایف سازمانی محوله و حتی فراسازمانی خود را بی‌هیچ اهمال و قصوری انجام داده است.

كرونا ویروس‌ها RNA تك‌رشته‌ای دارند و طیف وسیعی از گونه‌های پستانداران و پرندگان را بیمار می‌كنند. این ویروس‌ها از عوامل اصلی ایجاد بیماری‌های تنفسی، گوارشی، آنسفالومیلیت، هپاتیت، تورم پرده‌های سروزی و تورم عروق خونی در دام هستند. كرونا ویروس‌ها یكی از چند گروه ویروس سرماخوردگی انسان هستند. بیشتر كرونا ویروس و همچنین كووید۱۹ گرایش مشخص و قابل‌توجهی به سلول‌های اپیتلیال دستگاه تنفس و دستگاه گوارش دارند.

به‌طور كلی آنها موجب عفونت‌های پنهانی در بالغین ولی بیماری‌های شدید در نوزادان یا دام‌های جوان می‌شوند. كرونا ویروس‌ها موجب بیماری‌های تنفسی، گوارشی و عصبی در خرگوش، میمون، رت و گونه‌های دیگر می‌شوند. این ویروس‌ها و‌كووید۱۹ را كرونا ویروس می‌نامند، زیرا پیلومرهای چماقی شكل بزرگی به صورت غیرمعمول از غشای آنها بیرون زده و شكل تاج خورشید به آنها داده است؛ كرونا ویروس‌ها در دامپزشكی و در دام‌ها موجب بیماری‌های تنفسی، گوارشی، عصبی، سرماخوردگی، گاستروآنتریت، هپاتیت، آنسفالومیلیت، بیماری تحلیل برنده، تراكئوبرونشیت و نفریت در خرگوش، میمون، رت، پستانداران و طیور می‌شوند.خانواده كروناویریده «Coronaviridae » فقط دارای جنس كروناویروس «Coronavirus» است كه آن‌هم به ۴ گروه آنتی‌‌ژنی تقسیم می‌شود. ویروس‌ها واجد بعضی واكنش‌های متقاطع آنتی‌ژنی هستند و یك گونه از ویروس چند سروتیپ دارد.

دام‌های ایمن به یك سروتیپ نسبت به سروتیپ‌های متفاوت همان ویروس حساسند. تمام مراحل تكثیر ویروس كرونا در سیتوپلاسم صورت می‌گیرد و نسبتا كند طی می‌شود.به دنبال انجام مراحل جذب، نفوذ و انداختن پوشش ویروس، مولكول RNA  ویروس مستقیما ترجمه می‌شود، یكی از محصولات آن نوعی پلیمر از RNA  است كه بعدا یك رشته كامل RNA  سنس منفی را رونوشت‌برداری می‌كند و در ادامه روند تكثیر از این الگو تحت ژنوم‌های پیام‌آور (mRNA ) به صورت ردیف‌های مجزا «Nested set » با انتهای مشترك ۳ تولید می‌شود. رشته كامل RNA  سنس منفی از روی RNA ویریون رونوشت‌برداری می‌شود. از این الگو‌ تعداد زیادی پیام تولید می‌شود و در قسمت ۵ انتهایی كه ردیف‌های یكسان دارد جهت ترجمه استفاده می‌شود.

بلوغ از راه جوانه زدن به داخل رتیكولوم اندوپلاسمیك و سیسترن گلژی انجام می‌پذیرد و ویریون از راه اگزوسیتوز آزاد می‌شود. در ماه‌های آخر فصل زمستان آلودگی به ویروس كرونا كه به شكل تنفسی «تنگی نفس» بروز می‌كند شایع‌تر است؛ زیرا در این زمان به دلیل برودت و سرمای افراد در كنار هم در اماكن محصور كار می‌كنند دقیقا شبیه همان ابتلای كارگران چینی در ووهان كه در یك مجتمع محصولات غذایی دریایی كار می‌كردند با وجود این اشاعه بیماری حتی تا اردیبهشت و خرداد هم ممكن است به درازا بینجامد كه البته با شكست و تغییر فصل چون عفونت‌زایی ویروس در برابر حرارت پایدار نیست ضعیف شده به مرور و گرم‌تر شدن هوا از بین می‌رود؛ كروناویروس با تب ناگهانی بالای ۳۸ درجه، سرفه، افزایش حركات تنفسی، تنگی نفس، تورم مخاطات بینی و كسلی مشخص می‌شود؛

در موارد شدید كه معمولا منجر به فوت مبتلایان می‌شود گاهی اوقات تورم برونشیول‌ها، ادم بینابینی و آمفیزم ریوی هم مشاهده می‌شود كه در عكس‌های رادیولوژی از ریه‌های مبتلایان واضح و مشهود است و به همین خاطر پس از آنكه تست موارد مشكوك به كرونا به صورت قطعی توسط مراجع ذی‌صلاح وزارت بهداشت و انستیتو پاستور مثبت اعلام شد از مبتلایان با دستور پزشك متخصص و‌ كادر درمان برای سیر تكاملی بیماری و درمان لازم X-Ray گرفته می‌شود كه در موارد پیشرفته برونكوپنومونی عارض شده و به دارو درمانی جواب داده نمی‌شود و بعضی از بیماران یعنی 2درصد‌ آنها بر اثر آن می‌میرند.

به همین علت عده‌ای معتقدند كه احتمالا بعضی از انواع خوراك‌های دریایی كارگران چینی در مجتمع غذایی در ووهان را مستعد ابتلا به عفونت كرده باشد، چراكه آنها سوپ مار كبری استفاده كرده بودند و غذای این مارهای پرورشی خفاش بوده است و همان‌طور كه می‌دانیم یكی از غذاهای اصلی این دسته از مارها در طبیعت هم به واسطه فراوانی این پرنده‌های پستاندار در طبیعت خفاش است كه چندی پیش پای مورچه‌خوار هم به وسط كشیده است و دیروز عصر هم پژوهشگران و دانشمندان اولین مورد ابتلای یك قلاده سگ را به ویروس كرونا اعلام كردند. به‌طور كلی میزان ابتلا به بیماری ۸۰درصد ولی مرگ و میر ناشی از آن ۲درصد است.

ظاهرا عفونت ناشی از ویروس كووید۱۹ كه نوعی بیماری نوپدید و ‌نوظهور است در موارد حاد و تنگی نفس و تشدید بیماری موجب پنومونی، ادم ریوی بینابینی، آمفیزم و مرگ مبتلایان می‌شود. سرفه و‌ عطسه از طریق آئروسول‌ها و ذرات آلوده دستگاه تنفس هنگام عطسه و سرفه به سرعت در محیط پخش می‌شود به همین دلیل توصیه اكید و جدی شده است كه هنگام عطسه و سرفه ماسك بزنید یا با دستمال و در صورت نبود این موارد آرنج خویش را تا كرده و با پوشش پیراهن و لباس خود جلوی پخش شدن ریزقطره‌ها را هنگام عطسه و سرفه بگیرید.

برای كنترل بیماری علاوه بر اقدامات پیشگیرانه و به‌خصوص رعایت اصول بهداشت فردی و عمومی، قطع سیكل انتقال ویروس شامل عدم روبوسی و دست دادن، ممانعت و ‌جلوگیری از رفت‌وآمد بیماران و ‌قرنطینه آنها در داخل نشدن به جمعیت سالم، عدم شركت در اجتماعات و رفت‌وآمد در اماكن شلوغ، كنسرت‌ها، بازی‌های ورزشی، همایش‌های فرهنگی، زیارت بقاع متبركه، حذف جمعه‌بازارها و نمایشگاه‌های بهاره، حذف سفرهای غیرضرور و ماندن در خانه و خودمراقبتی باید به این نكته توجه و اهتمام جدی داشت پنومونی و بیماری دستگاه تنفسی مبتلایان ناشی از مراحل حاد و پیشرفته كووید۱۹غالبا ناشی از عوامل متعددی است كه اثر یكدیگر را تشدید می‌كنند؛

لذا پیش از مبادرت به هرگونه اقدامی باید عامل اصلی بیماری را به دقت شناسایی و به تهیه واكسن لازم كه بیشتر از هر چیزی مبرم و حیاتی است، اهتمام و‌ كوشش فراوان كرد. همچنین پیشنهاد می‌شود برای پروسه درمانی افرادی كه تست كرونای آنها و ‌كیت تشخیص كرونای آنان به وسیله آزمایشگاه‌های معتبر وزارت بهداشت و انستیتو پاستور ایران مثبت اعلام شده است از داروی ریباویرین،

آمانتادین و زانامیومیر كه سه طیف داروی ویروس‌كش قوی هستند و به‌ویژه ریباویرین استنشاقی كه در درمان عفونت‌های شدید دستگاه تنفسی تحتانی ناشی از ویروس سن سیشیال تنفسی «RSV » به كار می‌رود و آمانتادین هم كه به شكل كپسول است و برای پروفیلاكسی و درمان آنفلوآنزای تیپA  به‌كار می‌رود و در صورتی كه این دارو طی۴۸-۲۴ ساعت پس از شروع بیماری كرونا ویروس به‌وسیله كادر درمان و پزشكان متخصص در ICUمصرف شود، طول مدت تب و سایر نشانه‌های سیستمیك به ویژه در دستگاه تنفس را كاهش داده و بهبود می‌بخشد.