توضیحات سازمان جهانی بهداشت دام (OIE) درباره بیماری کووید-۱۹

 

توضیحات سازمان جهانی بهداشت دام (OIE) درباره بیماری کووید-19

علت کووید- 19 (COVID-19 ) چیست؟

کروناویروس ها (Coronaviruses/CoV ) خانواده ای از ویروس های دارای ریبونوکلئیک اسید (RNA ) هستند. نام این ویروس ها که از کلمه (Corona/crown) گرفته شده است اشاره به ساختار تاج مانند پروتئین هایی دارد که اطراف غشای لیپیدی ویروس را فراگرفته اند. عفونت های کروناویروسی در حیوانات و انسان رایج هستند. هرچند برخی از سویه های کروناویروس ها زئونوز هستند، بدین معنی که می توانند بین حیوانات و انسان منتقل شوند اما بسیاری از سویه های این ویروس ها ویژگی زئونوز بودن را ندارند.

در انسان، کروناویروس ها می توانند موجب ایجاد بیماری های با شدت مختلف از سرماخوردگی خفیف تا بیماری های با حدت بالا مانند نشانگان تنفسی خاورمیانه یا مرس (Middle East Respiratory Syndrome /MERS ) و سندرم شدید حاد تنفسی یا سارس (Severe Acute Respiratory Syndrome/ SARS) شوند. کروناویروس عامل بیماری مرس از شتر به انسان و کروناویروس عامل مسبب سارس از نوعی پستاندار گوشتخوار به انسان منتقل شده است.

در دسامبر 2019 ، موارد انسانی درگیر با پنومونی با عامل ناشناخته در شهر ووهان (Wuhan ) استان هوبی (Hubei ) در چین گزارش شد. در نهایت سویه جدیدی از کروناویروس ها توسط دانشمندان چینی به عنوان عامل مسبب این بیماری معرفی گردید.

عمده بیماران درگیر با این بیماری مربوط به شهر ووهان یا استان هوبی چین بودند و موارد ابتلا در سایر نواحی چین و کشورهای دیگر نیز سابقه سفر به این مناطق را داشتند. این کروناویروس جدید توسط کمیته بین المللی طبقه بندی ویروس ها (International Committee on Taxonomy of Viruses/ICTV ) تحت عنوان 2-SARS-CoV  یا ویروس کووید- 19 نامگذاری گردید و بیماری حاصل از آن کووید- 19 نام گرفت.

آیا حیوانات مسئول انتقال کووید- 19 به انسان هستند؟

به نظر می رسد روش غالب انتقال و سرایت کووید- 19 انسان به انسان است. شواهد جدید پیشنهاد می کنند که ویروس کووید- 19 دارای منشا جانوری است. مطالعات بیشتری به منظور شناسایی منشا جانوری و گونه های مسبب و همچنین اثبات نقش جانوران ناقل این بیماری نیاز است. تاکنون شواهد علمی کافی که بتواند منشا و یا چگونگی و راه انتقال این ویروس را از منشا جانوری به انسان نشان دهد، وجود ندارد. اطلاعات حاصل از ارزیابی توالی ژنتیکی ویروس کووید- 19، ارتباط نزدیک این ویروس را با کروناویروس های دیگری در گونه ای از خفاش ها نشان داده است.

در حال حاضر اولویت های تحقیقات پیرامون منشا جانوری کووید- 19 توسط گروه تحقیقاتی حیات وحش در سازمان جهانی بهداشت حیوانات (World Organisation for Animal Health/OIE ) در دستور کار قرار گرفت و به سازمان بهداشت جهانی (World Health Organization/WHO ) ارائه شده است. نتایج استخراج شده از تحقیقات این گروه در سایت سازمان بهداشت جهانی در دسترس است.

آیا نیاز به انجام اقدامات پیشگیرانه خاصی برای دام های زنده و یا محصولات دامی وجود دارد؟

با وجود آنکه شک و شبهه هایی در زمینه منشا ویروس کوید-19 وجود دارد، با توجه به توصیه های سازمان جهانی بهداشت، هنگام بازدید از بازارهای دام زنده، یا بازارهای فروش گوشت تازه و محصولات دامی، بهتر است موازین بهداشتی را به عنوان یک رفتار کلی پیشگیرانه، رعایت کنید. این موازین شامل شستن دست ها با صابون و آب آشامیدنی بعد از تماس با حیوانات و محصولات دامی، اجتناب از تماس دست ها با چشم ها، بینی و دهان و لمس حیوانات بیمار یا محصولات فاسد می باشد.

از هرگونه تماس با دیگر حیواناتی که ممکن است در این مکان ها حضور داشته باشند (مثل گربه ها یا سگ های ولگرد، جوندگان، پرندگان و خفاش ها) باید خودداری شود. باید احتیاط های لازم در اجتناب از تماس با پسماندها حیوانی یا مایعاتی که بر روی زمین یا سطوح فروشگاه ها هستند، صورت گیرد.

توصیه های استاندارد سازمان جهانی بهداشت برای جلوگیری از گسترش این بیماری شامل شستن منظم دست ها، پوشاندن دهان و بینی با آرنج در هنگام سرفه و اجتناب از تماس نزدیک با افراد دارای علائم تنفسی مانند سرفه و آبریزش بینی می باشد.

طبق قوانین معمول برای امنیت مواد غذایی، گوشت خام، شیر یا ارگان های حیوانات باید با احتیاط جابجا شوند تا از هرگونه امکان آلودگی متقابل مواد خوراکی نپخته جلوگیری شود. گوشت تهیه شده از دام سالم که به خوبی پخته شده باشد، برای مصرف امن می باشد. بر اساس اطلاعاتی که تا امروز وجود دارند، لزومی به برقراری محدودیت های تجاری نمی باشد.

ما درباره کوید- 19 و حیوانات همراه چه می دانیم؟

شیوع کنونی کوید- 19 در نتیجه انتقال فرد به فرد این ویروس می باشد. تا به امروز شواهدی دال بر انتقال این بیماری توسط حیوانات همراه وجود ندارد. بنابراین هیچ توجیهی در برقراری موازینی علیه این حیوانات که ممکن است آسایش آنها را به خطر بیاندازد وجود ندارد.

مرکز خدمت رسانی دامپزشکی منطقه هنگ کنگ ویژه ی بخش اداری جمهوری خلق چین به سازمان جهانی بهداشت حیوانات (OIE ) شواهدی مبنی بر مثبت شدن تست کوید- 19 یک سگ که ارتباط نزدیکی با فرد مبتا به کوید- 19 را داشته گزارش کرده است. این تست که توسط Real PCR  انجام شده است، حضور مواد ژنتیکی از ویروس کوید- 19 را نشان داده است. این سگ هیچ گونه علائم بالینی از این بیماری را نشان نداده است.

هیچ گونه شواهدی مبنی بر نقش سگ ها در انتقال این بیماری انسانی و امکان بیماری شدن آنها وجود ندارد.

مطالعات بیشتری برای درک چگونگی تاثیر ویروس کوید- 19 بر حیوانات مختلف نیاز است. سازمان جهانی بهداشت حیوانات، در صورت وجود اطلاعات جدید، به روز رسانی می شود. هیچ گونه مدارکی مبنی بر ایجاد محدودیت در انتقال و خرید و فروش حیوانات همراه وجود ندارد.

چه اقدامات پیشگیرانه ای در هنگام مواجه حیوانات خانگی یا دیگر حیوانات با انسان های آلوده و یا مشکوک به کوید- 19 باید صورت گیرد؟

تا به الان هیچ گزارشی از ابتلای حیوانات همراه و دیگر حیوانات به کوید- 19 و شواهدی مبنی بر نقش پررنگ اپیدمیولوژیک آنها در این بیماری انسانی وجود ندارد. با این حال بدلیل وجود بیماری های مشترک بین انسان و حیوانات (که بعنوان بیماری های زئونوز شناخته می شوند) همچنان توصیه می شود که افراد مبتا به کوید- 19 تماس خود را با حیوانات تا تکمیل اطلاعات ما از این ویروس، محدود کنند. هنگام مراقبت و نگهداری از حیوانات، همیشه باید نکات بهداشتی رعایت شوند. این موارد شامل شستشوی دست ها، غذا و وسایل آنها قبل و بعد از تماس با حیوانات و نیز اجتناب از بوسیدن، لیس زدن و خوردن غذای مشترک با حیوانات می باشد.

درصورت امکان افراد بیمار یا تحت مراقبت های پزشکی برای بیماری کوید- 19 باید از تماس نزدیک با حیوانات خانگی خودداری کرده و از دیگر اعضای خانواده خود بخواهند تا مسئولیت مراقبت از حیوان خانگی را برعهده بگیرند. اگر خود فرد بیمار باید از حیوان خانگی اش مراقبت کند باید موارد بهداشتی را به خوبی رعایت کرده و درصورت امکان از ماسک استفاده کند.

مراکز خدمت رسانی ملی دامپزشکی چه اقداماتی را می توانند در خصوص حیوانات همراه انجام دهند؟

مراکز خدمت رسانی های بهداشت عمومی و دامپزشکی باید با همکاری یکدیگر از یک روند بهداشتی مشترک در انتقال اطلاعات و ارزیابی خطر در زمانی که یک فرد مبتلا به کوید-19 اعلام می کند که در تماس با حیوانات بوده است، پیروی کنند. اگر در هنگام ارزیابی خطر، تصمیم گرفته شود که از حیوان در تماس با فرد آلوده به کوید- 19 آزمایش گرفته شود، توصیه می شود تا از آزمایش های RT-PCR استفاده شده و نمونه ها از دهان، بینی و مخرج حیوان گرفته شود.

با آنکه شواهدی دال بر انتقال کوید- 19 از یک حیوان به حیوان دیگر وجود ندارد، بهتر است حیواناتی که نتیجه آزمایش آنها برای کوید- 19 مثبت بوده است با دیگر حیوانات تماس نداشته و از آنها دور نگه داشته شوند.

مسئولیت های بین المللی سازمان های دامپزشکی در این رویداد چیست؟

در صورت ردیابی ویروس کوید- 19 در حیوانات OIE  وظیفه دارد بر اساس terrestrial animal health code  این بیماری را به عنوان بیماری نوپدید اعلام کند. بنابراین هرگونه ردیابی این ویروس در حیوانات شامل اطلاعات درباره ی گونه، تست های تشخیصی و اطلاعات اپیدمیولوژی مرتبط باید به OIE  گزارش شود. بسیار ضروری است که سازمان های دامپزشکی، در جریان اطلاعات باشند و خود را با سازمان های بهداشت عمومی و یا حیات وحش در ارتباط نزدیک نگه دارند تا از درستی مدیریت شرایط خطر و اطلاع رسانی های درست مرتبط با بیماری اطمینان یابند. ضروری است کوید- 19 که باعث انجام اقدامات نامناسب علیه حیوانات اهلی و حیات وحش که ممکن است سلامتی و آسایش آن ها را دچار مشکل کند و یا اثرات منفی بر روی تنوع زیستی دارد، نشود.

در حال حاضر OIE  چه اقداماتی انجام می دهد؟

در حال حاضر OIE  با نمایندگان منطقه ای خود در آسیا و اقیانوسیه، نماینده OIE  در چین، سرویس ملی دامپزشکی، گروه حیات وحش OIE  و FAO  و WHO  در ارتباط است تا در جریان به روز ترین اطلاعات باشد و موارد جدید را اطلاع رسانی کند. همچنین این سازمان با افراد باتجربه ای که در تحقیقات جاری بر روی منبع عفونت در حال فعالیت هستند، مرتبط است. شایعات و اخبار غیر رسمی نیز به صورت روزانه بررسی می شوند.

با توجه به شباهت های به وجود آمدن کوید- 19 با بیماری های عفونی دیگر انسان، که در ارتباط با حیوان به وجود آمده اند، توصیه های غیررسمی OIE  پیشنهاد می کند که اقداماتی در مورد شناسایی تحرکات تجارت و مصرف حیوانات حیات وحش، با هدف کاهش خطر اتفاقاتی از این دست در آینده صورت گیرد.

جایگاه کنونی:

گروه مشاوران غیررسمی OIE، این سازمان را با تحقیقاتی در مورد نقش بالقوه ی حیوانات یا دیگر موارد مرتبط با این بیماری، به روز نگه می دارند. برای اطلاعات بیشتر در این مورد می توانید اخبار و گزارش های OIE  را دنبال کنید.

منبع:

https://www.oie.int/en/scientific-expertise/specific-information-and-recommendations/questions-and-answers -on-2019novel-coronavirus