رودبار به عنوان بزرگترین شهرستان از لحاظ جغرافیایی، دومین پرورش دهنده دام در استان گیلان می باشد. کوهستانی بودن شهرستان رودبار موقعیت مناسبی را برای پرورش دام فراهم نموده که می توان با سرمایه گذاری های بیشتر این شهرستان را به قطب پرورش دام در استان و حتی کشور تبدیل نمود.
به گزارش حکیم مهر به نقل از اسپرو، این شهرستان با توجه به وسعت جغرافیایی، وجود مراتع و دشت های پر از علفزار و فعالیت دامداران مستعد در بخش های مختلف، تأمین کننده بخش مهمی از نیاز گوشت قرمز استان است که متاسفانه در بخش خدمات دامپزشکی با ضعف و کمبودهایی در زمینه دریافت بودجه و اعتبارات استانی مورد نیاز جهت تامین تجهیزات و داروها روبرو است. در ادامه گفت و گوی شکوفه های زیتون با رئیس دامپزشکی شهرستان رودبار را از نظر خواهید گذراند. با ما همراه باشید
معرفی
«دکتر هومن مهدویان» سال ۷۹ به عنوان طرح نیروی انسانی در شبکه بهداشت و درمان شهرستان مشغول به کار گردید و بعد از ۱ سال در اداره کل دامپزشکی به مدت ۲ سال فعالیت نمود و در سال های ۸۲ تا ۸۹ در امامزاده هاشم و ماسال مرکز مایه کوبی راه اندازی و در نهایت در سال ۹۱ به عنوان رئیس دامپزشکی شهرستان رودبار معرفی شد که تاکنون عهده دار این مسئولیت می باشد.
رنج کمبود نیرو/ از سال ۹۱ تاکنون از مجموع ۱۳ پرسنل، تعداد ۸ نفر بازنشسته شده اند که تاکنون هیچ کدام جایگزین نشده اند
شهرستان رودبار یکی از قطب های پرورش دام در استان گیلان می باشد اما متاسفانه پراکندگی فراوان این شهرستان، اداره دامپزشکی رودبار را با توجه به نیروی کم اداری و تجهیزات پایین با مشکلاتی مواجه نموده است. از سال ۱۳۹۱ که مسئولیت شبکه دامپزشکی را بر عهده گرفتم به غیر از افرادی که دوره های طرح و کارآموزی خود را در این اداره می گذراندند ۱۳ پرسنل هم مشغول به فعالیت بودند، در طی این سال ها ۸ نفر از نیروهای باتجربه این اداره بازنشسته شدند و متاسفانه جایگزینی برای این افراد تعیین نشد و این در حالی است که از دو پست زیرمجموعه اداره دامپزشکی در بخش خورگام و عمارلو فقط یک نیرو در پست خورگام فعال است و در ادوار مختلف به شرح وظایف این اداره افزوده می شود.
سیاست حمایت از بخش خصوصی مهمترین هدف سازمان دامپزشکی
کمبود نیرو از مشکلات مهمی است که گریبان این اداره را گرفته است و دلیل آن نیز اتخاذ سیاست حمایت از بخش خصوصی در نظام دامپزشکی است و مشکل اصلی شهرستان نیز به کمبود بخش خصوصی فعال می باشد به طوری که در در طول سالیان گذشته از اداره دامپزشکی به طور خاص گله و یا شکایتی صورت نگرفته است به غیر از امسال که بیماری تب برفکی به آن دامن زده است.
امروز اداره دامپزشکی رودبار با توجه به وسعت جغرافیایی و پراکندگی مناطق روستایی و کوهستانی با کمبود نیرو روبرو بوده و شرایط جذب نیرو نیز نسبت به گذشته تغییر یافته است. در صورتی که با همین اندک نیرو باید کل دام های شهرستان رودبار را چه از لحاظ نظارت و چه از نظر ارائه خدمات نظیر واکسیناسیون پوشش دهیم.
کمبود نیرو در سایه ی افزایش وظایف
همانطور که گفته شد وظایف این اداره رو به افزایش است، عمده وظایف اداره دامپزشکی رودبار هم درخصوص پیشگیری از بیماری، نظارت بیماری و کنترل فرآورده خام است. همچنین در بحث نظارت اگر اطلاع رسانی در خصوص بیماری انجام شود کارهای مربوط به واکسیناسیون دام بر عهده اداره دامپزشکی است.
از سال ۹۱ تاکنون هیچ بودجه ی شهرستانی تخصیص نیافته
متاسفانه کمبود پرسنل و کم شدن اعتباراتی که به اداره دامپزشکی تعلق می گرفت بر مشکلات این اداره افزوده است. اعتباراتی که برای این اداره در نظر گرفته می شود در اکثر مواقع به طور کامل تخصیص نمی یابد. همچنین از سال ۱۳۹۲ از اعتبارات شهرستانی نیز هیچ بودجه ای به این اداره تخصیص نیافته است. هرسال نیز گزارشاتی را در مورد کمبود اعتبار و نیرو به کمیته برنامه ریزی شهرستان اعلام می کنیم اما متاسفانه نیازهای ما در این خصوص مرتفع نشده است. در بحث تجهیزات از قبیل خودرو و سوخت نیز با مشکلات عدیده ای مواجه هستیم اما علی رغم این مشکلات توانسته ایم عملکرد این اداره را بهبود بخشیم.
عملکرد دامپزشکی در سال ۹۹
پرسنل اداره دامپزشکی شهرستان رودبار در سه ماهه نخست سال جاری، واکسیناسیون ۱۴۳۶۹۵ رأس انواع دام سبک و سنگین را انجام داده که نسبت به سال گذشته تقریباً ۱۵ درصد افزایش داشته است. لازم به ذکر است واکسیناسیون بیماری تب برفکی ۱۲۸۶۱ رأس دام گاو و گوساله و همچنین۷۹۵۹۷ رأس گوسفند و بز در کنار واکسن بیماری های دیگر مانند طاعون گوسفندی، آبله، لمپی اسکین و… انجام گرفته است.
ورود دام های غیرمجاز به شهرستان
در سال های گذشته پست قرنطینه دامپزشکی در ابتدای شهر لوشان و جنب ایست و بازرسی این شهر بود که به طور مرتب ورود و خروج دام را رصد کرده و در صورت نیاز، از ورود دام بیمار و یا بدون مجوز جلوگیری می شد. اما با احداث آزادراه و راه های ورود و خروج جدید در دیگر مناطق شهرستان رودبار مسیر عبور و مرور دام ها نیز تغییر یافت، پست قرنطینه دامپزشکی مدتی در شهر منجیل و همچنین در ورودی شهر رودبار فعال بود، اما متاسفانه اکنون بدلیل تعدد راه های ارتباطی به خارج از استان یا بلعکس به سختی می توان ورودی و خروجی دام ها را رصد کرده و عملا پست قرنطینه دام کارایی گذشته را ندارد.
بیماری های مشترک بین انسان ودام
در خصوص بیماری های مشترک بین انسان و دام می توان به هاری، تب مالت، سیاه زخم، تب کریمه کنگو و … اشاره کرد که در صورت اطلاع از این بیماری ها ابتدا عملیات هایی از سوی این اداره در مناطق آلوده انجام شده و سپس نمونه برداری صورت می گیرد و در ادامه نیز برنامه های کنترل، پیشگری و درمان بیماری به صورت هدفمند انجام خواهد شد.
شستشوی دام
با هماهنگی دامپزشکی و جهاد کشاورزی قرار بود در مکانی معین عملیات شستشوی دام از طریق حمام ثابت انجام شود که با تغییر مدیریت در اداره جهاد کشاورزی این امر فعلاً میسر نشده اما در بخش خورگام دستگاه سمپاش مخصوص دام مستقر شده و مشغول سمپاشی است. لازم به ذکر است باتوجه به کاهش اعتبارات بخش دامپزشکی شهرستان رودبار مقدار سم دریافتی این اداره در سال جاری نسبت به سال های قبل بسیار کمتر بوده و میزان عملیاتی که انجام می پذیرد نیز کمتر از سال های گذشته است.
کمبود کلینیک دامپزشکی در شهرستان
رودبار فقیرترین شهرستان از نظر وجود کلینیک دامپزشکی است، در این شهرستان فقط یک کلینیک فعال وجود دارد که دکتر عسگری مدیریت آن را بر عهده دارد و قطعاً جوابگوی حجم بالای دام موجود در شهرستان رودبار نیست. دلیل کمبود کلینیک دام هم به شرایط سخت کاری و هزینه های بالای این شغل مربوط می شود. اکثر افرادی که پس از مدتی فعالیت کلینیک خود را به شهرستان های دیگر منتقل کردند نیز به این موضوع اذعان دارند، اینکه وسعت شهرستان بالاست، تعداد دام ها بسیار است و درآمدها جوابگوی هزینه های کلینیک نمی شود. حتی افراد بومی شهرستان رودبار نیز تمایلی به فعالیت در این شهرستان ندارند.
پول در ازای واکسن
واکسن هایی که بصورت سالیانه و رایگان برای دام ها استفاده می کنیم واکسن سیاه زخم، آبله و… است که به صورت سالیانه برای دام ها استفاده می شود، اما نکته مهمی که وجود دارد این است که برخی از این واکسن های مهم مانند واکسن تب برفکی به سوی بهادار شدن پیش می روند، این موضوع بدین معنا است که از این به بعد دامداران برای برخی واکسیناسیون دام ها باید هزینه واکسن را بپردازند. اما فعلاً برخی از واکسن ها مانند طاعون گاوی و گوسفندی و سیاه زخم رایگان هستند و تصمیمی در این خصوص گرفته نشده است.
حاشیه های فضای مجازی
مدیر شبکه دامپزشکی شهرستان رودبار در پاسخ به برخی حواشی ایجاد شده در خصوص تلف شدن دام های برخی از دامداران شهرستان رودبار از طریق بیماری تب برفکی گفت: در اواخر سال ۹۸ که کار واکسیناسیون تب برفکی گوسفند و بُز را آغاز کردیم، مقداری با مشکل تأمین واکسن مواجه شدیم و به موقع در اختیار دامپزشکی قرار نگرفت. بدلیل اینکه واکسن فوق رایگان بود اداره کل در تهیه و ارسال آن با مشکل مواجه شد و در نهایت دیر به دست دامپزشکی شهرستان رسید، این موضوع یکی از مشکلاتی بود که اداره دامپزشکی شهرستان رودبار با آن مواجه شد. مشکل دیگر مربوط به دام های آبستن بود که واکسیناسیون این دام ها به دلیل آبستن بودن انجام نگرفت زیرا واکسینه کردن خطر سقط جنین را برای دام به همراه دارد. عمده مشکلاتی که برای برخی دام های شهرستان پیش آمد به همین دلایل یعنی آبستن بودن و عدم واکسیناسیون بود که آنها را دچار بیماری تب برفکی کرد که بیشترین تلفات هم مربوط به گوساله های زیر ۳ ماه بود که امکان واکسیناسیون در گوساله های زیر ۳ ماه وجود ندارد.
همچنین باید اذعان کنم عدم اطلاع رسانی درست در بین اذهان عمومی شائبه هایی را به وجود آورده است. اگر اطلاع رسانی صحیح صورت بگیرد منجر به پیگیری و رفع معضل خواهد شد. برای مثال در طول هفته های گذشته همکاران این اداره در روستاهای بربن و سیاه دشت بن حضور یافته اند و مشکلات را پیگیری، بیماری ها را رصد و نمونه برداری جهت آزمایش صورت گرفته است
هرگونه فعالیت دامپزشکی بدون مجوز ممنوع
کلیه فعالیت ها در زمینه دامپزشکی باید با مجوز و پروانه فعالیت صورت بگیرد، برای مثال واکسیناسیون حیوانات تنها از طریق دامپزشکی و مراکز مایه کوبی که مجوز مایه کوبی داشته باشند امکان پذیر است و کسی به طور مستقل نمی تواند در این زمینه اقدام کند.
مشارکت گروه های جهادی
گروه های جهادی در سال های گذشته در زمینه سم پاشی دام ها با این اداره همکاری داشتند اما برای واکسیناسیون دام باید مجوزهایی از نظام دامپزشکی اخذ کنند.
برگزاری کلاس های آموزشی
برنامه های آموزشی دامپزشکی شهرستان هر ساله با همکاری جهاد کشاورزی در سطح شهرستان برگزار می گردد که متاسفانه در سال جدید با توجه به شیوع بیماری کرونا در برگزاری کلاس های آموزشی با مشکلاتی مواجه هستیم و تاکنون تنها موفق به برگزاری دو کلاس آموزشی در سال ۹۹ شده ایم. اما برنامه ریزی مدونی صورت گرفته تا در طول هفته های آینده برگزاری کلاس های آموزشی به روال سابق خود برگردد.
تب برفکی
مدیریت دامپزشکی رودبار در رابطه با حواشی پیرامون تب برفکی در شهرستان گفت: مشکل بیماری تب برفکی علیرغم اینکه واکسیانسیون انجام شده به طور مرتب در کشور گزارش می شود و یکی از دلایل آن می تواند جهش ویروس باشد. تاکنون چهار نوع ویروس از نوع تب برفکی شناسایی شده و جداگانه واکسن به واکسن ساخته می شود. واکسن تب برفکی در بهترین شرایط ۷۰ درصد ایمنی می دهد و عوامل مختلفی از جمله استرس وارد شده به دام ها این ایمنی را کمتر می کند.
تب کریمه کنگو
بیماری تب کریمه کنگو چند سالی است که گریبانگیر دامداران در استان گیلان شده است که از طریق خون منتقل می شود. دامی که با کشتار غیرمجاز به دست مردم می رسد امکان اینکه آلوده به تب کریمه کنگو در آن باشد وجود دارد. که ما از مردم تقاضا داریم در زمان خرید گوشت قرمز به علائمی مانند مهر، لیبل ،تاریخ تولید و نام کشتارگاه بر روی گوشت دقت کنند چرا که این بیماری اگر دیر شناسایی شود کشنده خواهد بود.
اداره دامپزشکی در بحث نظارت به شکل مستمر در شهرستان از قصابی ها نظارت می کند به طوری که سال اخیر ۴۶۹ مورد بازرسی صورت گرفته که ۳۶ مورد آن منجر به تذکرات شفاهی گردیده است. همچنین ۲۰۳ کیلوگرم از فرآورده های خام در سال ۹۹ معدوم شد.
معضل نبود کشتارگاه در روستای چهارمحل و در پی آن افزایش قیمت گوشت در این منطقه
تنها کشتارگاه در شهر جیرنده می باشد که ظرفیت بسیار محدودی دارد و تاسیس کشتارگاه به عهده دامپزشکی نمی باشد.
کشتارگاه ها غالبا توسط شهرداری ها تاسیس و اخیرا بخش خصوصی به این قضیه وارد می شود. احداث کشتارگاه هزینه های بالایی دارد که باید برای بخش خصوصی توجیه پذیر باشد. بالا رفتن قیمت گوشت به این دلیل که کشتارگاه وجود ندارد بیشتر بهانه به نظر می رسد چرا که فاصله روستایی مانند چهارمحل تا آسیابر تنها ۲۰ کیلومتر است. در کشتارگاه ها نظارت بهداشتی صورت می گیرد که اگر دامی مشکل داشته باشد از ورود آن به بازار جلوگیری خواهد شد همین امر بهانه ای است که دامدارها ترجیح می دهند دام خود را به کشتارگاه نیاورند.
دامداران چگونه می توانند از خدمات دامپزشکی بهره مند شوند
با توجه به کمبود شدید پرسنل و امکانات از دامداران انتظار می رود در زمان حضور پرسنل جهت واکسیناسیون ضمن اطلاع رسانی کامل، با پرسنل این شبکه همکاری لازم را داشته باشند.
اگه حجم دام بالاس چرا پاسخگوی هزینه های کلینیک نیس ؟ 
ازتجربیات بخش خصوصی درزمینه واکسیناسیون استفاده کنید بدنیست الان اکثر دامدارها ترجیح میدن دام آبستن وگوساله زیر یک ماه روهم واکسینه کنند واین تجربه نتیجه خیلی بهتری از این تلفاتی که میفرمایید رونشون داده واین به همت واکسیناتورهای بخش خصوصی جا افتاده چون اگر بخوان از یک جمعیت کوچک نصفش روهم کناربگذارند دیگر چیزی باقی نخواهد ماند ونادیده گرفتن سلامت مادر بخاطر جنین هم دراین همه گیریهاوتلفات وخسارات ناگزیر دامداران روبه سمت واکسیناسیون دام آبستن سوق داده ولی هنوز وادارات دام آبستن رومایه کوبی نمیکنن کمی بروز باشید 
