پژوهشی در زمینه تأثیر پتتراپی در بیماران مبتلا به اختلالات اعصاب و روان در ایران
دکتر علیرضا خدایی
اسپیتلر به نقل از Bustad این طور مینویسد که حیوانات و گیاهان در محیط ما شبیه به بخشی از بدن ما هستند و اگر آنها را حذف کنیم، بخشی از خودمان را حذف کردهایم. انسانها باید در تماس با حیوانات و گیاهان باشند تا به این ترتیب در طول زندگی ارتباط خود را با محیط پیرامونشان حفظ کنند و سالم بمانند. پیوند قوی میان انسان – حیوان – گیاه برای سلامتی جوامع بسیار حیاتی است.
اینکه چگونه به نقطهای رسیدیم که نگهداری از حیوانات در کشور ما به امری ناپسند، تقلید از غرب و تجملگرایانه نسبت داده شد، پرسشی است که شاید در ذهن بخشی از جامعه شکل گرفته باشد.
آیا نگهداری از حیوانات صرفاً امری جهت سرگرمی است یا واقعا در سلامت روان انسانها تأثیرگذار خواهد بود؟
تمامی این پرسشها مارا واداشت تا با تیمی متشکل از دامپزشکان و پزشکان متخصص اعصاب و روان، درمان کمکی در حیوانات (پت تراپی) را در گروهی از 74 بیمار مبتلا به اختلالات اعصاب و روان (اسکیزوفرنیا و افسردگی اساسی) بررسی کنیم. در این پژوهش گروههای شاهد و کنترل، همگی داروهای تجویز شده توسط روانپزشک را دریافت میکردند و در گروههای شاهد، پت تراپی به عنوان درمان کمکی و مدیریت شده توسط تیم دامپزشک اضافه شد.
این پایان نامه که با همراهی اساتید راهنمای محترم بنده، آقای دکتر احسان خاکسار (متخصص بیماریهای داخلی حیوانات کوچک)، آقای دکتر امید رضایی (پزشک متخصص اعصاب و روان) و استاد مشاور محترم جناب آقای دکتر فرخرضا کبیر (ریاست جامعه دامپزشکی حیوانات کوچک) شکل گرفت، از معدود پژوهشهای انجام شده در حوزه پت تراپی در ایران به شمار میرود.
در این پژوهش سعی ما بر این بود که برای هر بیمار باتوجه به شرایط مالی، شرایط سنی و جسمی، دیدگاههای مذهبی، مقدار انرژی و نوع کمبود عاطفی بیمار، یک حیوان خانگی مناسب انتخاب کنیم و این حیوانات را از نظر بیماری (که از دغدغه اصلی صاحبان حیوانات محسوب میشد) معاینه کرده و به بیمار و خانواده او در جهت نگهداری هرچه مناسبتر آن حیوان مشاوره دهیم. همچنین در این بررسیها از رفاه حال حیوانات خانگی و توانایی بیمار در رسیدگی به آنها اطمینان کسب کنیم.
و اما نتایج بدست آمده از این پژوهش بسیار دلنشین و حائز اهمیت بود.
گروه شاهد بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا بعد از 1 ماه از شروع مداخله، تفاوت معنیدار آماری مشخصی در شدت علائم بیماری نسبت به گروه کنترل نشان دادند (هر دو گروه از نظر سن، مدت ابتلا به بیماری، جنسیت، وضعیت تأهل، مصرف دخانیات و سطح تحصیلات یکسان سازی شده بودند)
شدت علائم بیماری در گروه شاهد بیماران مبتلا به کلینیکال دپرشن نیز بعد از 2 ماه از شروع مداخله تفاوت معنیدار آماری نسبت به گروه کنترل نشان داد که ریز نتایج بدست آمده در این پژوهش را در قالب مقاله منتشر خواهیم کرد.
به یاری خداوند این پژوهش شروعی برای ما باشد جهت انجام پژوهشهای جامعتر و در جامعه آماری متنوعتر؛ همچون کودکان مبتلابه اوتیسم، خانههای سالمندان، کمپهای ترک اعتیاد و... تا در جواب افرادی که نگهداری از حیوانات را امری ناپسند و مضر میپندارند دیگر منفعل عمل نکنیم و با رعایت اعتدال و ادامه دادن پژوهشهایی از این دست، به صورت علمی و با دلیل و مدرک اثبات کنیم که نگهداری از حیوانات در سلامت روان انسانها و بهبود کیفیت زندگی آنان تاثیر دارد. به امید رسیدن آن روز.