حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: چندی پیش فهرست ۲ درصد دانشمندان برتر جهان از سوی دانشگاه استنفورد و بر اساس دادههای پایگاه اسکوپوس در مجله Plos Biology منتشر شد. بر این اساس بیش از ۱۶۱ هزار پژوهشگر از سراسر جهان به عنوان ۲ درصد دانشمند برتر جهان معرفی شدند که در این لیست، در حوزه علوم دامپزشکی (Veterinary Sciences ) نام یک محقق جوان به نام «دکتر محمدمهدی زنگنه» دانشآموخته دامپزشکی از دانشکده دامپزشکی دانشگاه رازی کرمانشاه به چشم میخورد.
وی متولد سال ۷۱ و نفر اول ورودی سال ۹۱ است که در سال ۹۴ پژوهشگر برتر دانشگاه رازی و دانشجوی نمونه کشور شد. در سال ۹۵ جزء استعدادهای درخشان بنیاد ملی نخبگان ایران و در سال ۹۷ هیات علمی همکار دانشگاه علوم پزشکی ایلام شد و هماکنون نیز عضو هیات علمی دانشگاه ملی ایلام است.
حکیم مهر: آقای دکتر، چه شد که به دامپزشکی علاقهمند شدید؟
به طور کلی وضعیت دامپزشکی در استان کرمانشاه خیلی خوب است و دام در این استان جایگاه ویژهای دارد. مردم این خطه تولیدکننده و صادرکننده انواع محصولات دامی هستند و همین مساله باعث شد که من قبل از ورود به دانشگاه، به این رشته علاقهمند شوم. زمان انتخاب رشته، در رشته داروسازی هم قبول میشدم، چون این دو رشته از نظر رتبه خیلی به هم نزدیک هستند، اما من تمایل داشتم دامپزشکی بخوانم، چون بازار کار خوبی داشت. لذا دکترای عمومی دامپزشکی را از دانشگاه رازی کرمانشاه گرفتم.
حکیم مهر: در حال حاضر چه میکنید؟
امسال توانستم از سهمیه استعدادهای درخشان استفاده و دانشجوی دکترای تخصصی ژنتیک مولکولی انسانی شوم.
حکیم مهر: اچ-ایندکس شما چند است؟
در گوگل اسکولار اچ-ایندکس من ۲۵ و در اسکوپوس ۲۱ است. رنک بنده در میان تمام دانشجویان ایران یک است. در وترنری ساینس بین تمامی افراد، رنکینگ ۱۵ دنیا را بهدست آورده بودم. امسال هم جزء دانشمندان برتر دنیا قرار گرفتم و رنکینگ ۵۰۴ شیمی هستهای و غیرآلی در بین ۱۰۰ هزار دانشمند برتر دنیا را به دست آوردم.
حکیم مهر: متولد چه سالی هستید؟
متولد سال ۷۱ هستم.
حکیم مهر: نکته جالب این است معمولا انتظار میرود افرادی که در لیست دانشمندان برتر جهان قرار میگیرند، میانسال و یا مسن باشند. اما شما با وجود سن پایین، این همه افتخار کسب کردید. چه چیزی باعث شد این قدر زود به این مرحله از موفقیت برسید؟
شاید یکی از دلایل آن این بوده که تعداد مقالات من بالاست. تا این لحظه ۲۳۱ مقاله دارم که از این تعداد ۱۳۰ مقاله آن ISI است و همه بینالمللی هستند. چون یک تیم قوی هستیم که روی مقالات مختلف کار میکنیم. جالب است که در همین شیمی هستهای و غیرآلی هم رنک یک ایران و ۵۰۴ دنیا را دارم.
حکیم مهر: به نظر میرسد در هیات علمی هم جزء جوانترین اعضا باشید.
بنده زمانی که از دکترای عمومی حتی فارغالتحصیل نشده بودم، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام شدم. به خاطر اینکه سهمیه استعدادهای درخشان داشتم و البته تعداد زیاد مقالات هم قطعا تاثیرگذار بود. همواره استعدادهای درخشان در اولویت جذب هیات علمی هستند.
حکیم مهر: معمولا در طول روز چقدر درس میخوانید؟
از زمانی که یادم میآید، شاید روزی بین ۱۸ تا ۱۹ ساعت مطالعه داشتم و همیشه سعی کردم این روند را حفظ کنم.
حکیم مهر: الان هم دارید؟
الان خیلی بیشتر. چون توقع از من برای سالهای بعدی بالاتر رفته است و باید خود را در رنکینگ حفظ کنم.
حکیم مهر: آیا ازدواج کردید؟
خیر. هنوز مجرد هستم.
حکیم مهر: نظر شما در مورد مشکلات آموزش دامپزشکی در ایران چیست؟
البته که فیلد من به طور کامل تغییر کرده و تبدیل به مولکولی انسانی شده است. اما اگر بخواهم در مورد دامپزشکی صحبت کنم، باید بگویم که دکترای عمومی دامپزشکی خیلی پیشرفت کرده است. میانگین درآمد بچههای دامپزشک از میانگین دکترای عمومی پزشکی و داروسازی خیلی بالاتر رفته است. بچهها با انگیزه کلینیک راهاندازی میکنند و درآمد خیلی خوبی هم دارند.
اما مهمترین مسالهای که وجود دارد این است که در تمام دنیا دامپزشکی زیر مجموعه وزارت بهداشت است اما در ایران زیرمجموعه وزارت علوم. در حالی که ۸ ترم اول ما دامپزشکان با بچههای پزشکی یکسان است. حتی اساتید دانشکده پزشکی برای ما تدریس میکردند اما چون وزارت علومی هستیم، آنطور که باید و شاید وسایل مورد نیاز بچههای دامپزشکی برای ما فراهم نمیشد. یکی از اساتید راهنمای پایاننامه همه بچههای دکترای دامپزشکی، از بچههای پزشکی بود. خانم دکتر دستجردی وزیر اسبق بهداشت نیز این طرح را به مجلس برد و تصویب هم کرد، اما متاسفانه نفر بعدی که وزیر شدند، آن را کنسل کردند و دامپزشکی در وزارت علوم باقی ماند. اما مهمترین مشکل همین است و دامپزشکی پتانسیل آن را دارد که رشته اول کشور شود.
دکترای حرفه دامپزشکی رشته اول دنیاست، کمااینکه ما ۲ رشته در دنیا داریم که مدیسین و علم دکترا هستند، یکی دامپزشکی و دیگری پزشکی.
حکیم مهر: پس شما موافق انتقال آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت هستید.
دقیقا همینطور است. آموزش دامپزشکی باید در آن فضا قرار بگیرد، کمااینکه تمامی آزمایشهای ما با آزمایشگاه پزشکی یکسان است.
حکیم مهر: مهمترین مشکلات و چالشهای حوزه پژوهش از نظر شما چیست؟
یکی از مشکلاتی که در زمینه پژوهش داریم، عدم وجود امکانات پژوهشی است. انجام یک کار تحقیقاتی حداقل ۱۰ میلیون تومان هزینه دارد. چون وسایلی که استفاده میکنید، نمونههای خارجی هستند. اگر تجهیزات را از پایه و به شکل صفر تا صد داشته باشید، هزینه پژوهش خیلی پایین میآید. به همین خاطر در کشور ما هر سال نسبت به سال قبل به دلیل افزایش تحریمها و کاهش امکانات، سطح رنکینگ پژوهش کاهش پیدا میکند. در حالی که در تمام دنیا شرایط عکس است.
حکیم مهر: در این شرایط چه میتوان کرد؟
الان باید تعداد شرکتهای دانشبنیان در کشور بیشتر شود تا بتوانند پایههای پژوهش ما ازجمله کیتها را بسازند و در اختیار پژوهش کشور قرار دهند. مثلا اگر قرار است یک کیت با ۳ میلیون تومان وارد کشور شود، یک شرکت دانشبنیان ایرانی میتواند آن را با ۵۰۰ هزار تومان بسازد و با ۷۰۰ هزار تومان در اختیار ما قرار دهد.
حکیم مهر: یکی از انتقاداتی که به پژوهش میشود، این است که غالبا غیر کاربردی هستند.
متاسفانه خود کشور شرایط را برای غیر کاربردی بودن به وجود آورده است. مثلا من یک مقاله در مورد یک داروی ضد سرطان کار کردم. اگر بخواهم آن داروی ضد سرطان را در کارآزمایی بالینی بیاورم، حداقل ۵ سال برای من وقتگیر است، چون در این مسیر سنگهای زیادی جلوی پای من وجود دارد.
از طرف دیگر عرض کردم که با دانشگاه علوم پزشکی ایلام کار میکنم. شما اگر بخواهید در یک پژوهش یک محصول را تولید کنید، ۲۰ امتیاز برای شما دارد، در حالی که اگر یک مقاله بنویسید، ۱۰ امتیاز میگیرید. من پژوهشگر ۲ مقاله را در ۲ ماه مینویسم و ۲۰ امتیاز را میگیرم و دیگر به دنبال تولید آن محصول نمیروم. محصولی که ممکن است ۴ سال وقت من را بگیرد.
حکیم مهر: بهعنوان حرف آخر...
یک گلایه از مسئولین کشور دارم. من ذر سال ۹۱ و لحظهای که به فضای علمی کشور ورود کردم تا الان، هر چقدر به سمت جلو حرکت کردم و یک مقاله من تبدیل به ۲ مقاله شد، مشکلات بنده ۲ برابر شده است. برخی افراد هستند که دوست ندارند کسی در زمینه پژوهش حرکت کند. من خودم زمانی که در دانشکده دامپزشکی کرمانشاه بودم، خیلی وقتها کلید آزمایشگاه را از من دور میکردند که اجازه ندهند جوانان پیشرفت کنند. مقام معظم رهبری هم میگویند که شرایط را برای جوانان فراهم آورید که اینها آیندهسازان مملکت هستند. اگر به جوانان بیشتر اعتماد شود و بیشتر آنها را به کار گیرند، اساتید دانشجویان را به کار گیرند و به جای اینکه در مقابل آنها باشند، در کنارشان قرار گیرند، کشور با همین جوانان خیلی پیشرفت خواهد کرد.
زمانی که تعداد افراد ورودی رشته ما در ترم اول ۴۰ نفر بودند، همه برای کارهای تحقیقاتی انگیزه داشتند. اما چند نفر از اساتید جلوی آنها را گرفتند و به غیر از بنده که با قوا ادامه دادم، آن ۳۹ نفر به همین راحتی از پژوهش دلسرد شدند. به همین خاطر کشور باید بیشتر به جوانان اعتماد کند و قطعا با کمک خدا این مورد محقق خواهد شد.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.
چرا نرفتید سمت کلنیک و بازار ازاد ....!؟