حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: رئیس انجمن صنفی کلینیکها و درمانگاههای دامپزشکی استان خراسان رضوی معتقد است که مهمترین مشکلات درمانگاههای دامپزشکی اولا فروش بیضابطه دارو توسط همکاران یا داروهایی است که از طریق مجاری غیر رسمی به فروش میرسد. مشکل دیگر ورود درمانگران غیرمجاز است که در کار دامپزشکان دخالت میکنند. همچنین سهولت دسترسی دامدار، مرغدار و افراد غیرمجاز به داروهای مصرفی یکی دیگر از مشکلات کلینیسینها محسوب میشود که مقداری آنها را به حاشیه رانده است.
«دکتر محمد طیبی» در گفتوگو با حکیم مهر، با تاکید بر اینکه درمانگران غیرمجاز فقط آنهایی نیستند که مدرک دامپزشکی ندارند، میگوید: «همکاران خودمان که فاقد پروانه درمانگاهی هستند نیز این کار را انجام میدهند. این معضل در مورد واکسیناسیون هم وجود دارد. همین الان در فضای مجازی تبلیغات فراوانی به خصوص در مورد حیوانات خانگی که خیلی در بورس است، میتوانیم مشاهده کنیم که تبلیغ واکسیناسیون و درمان حیوانات خانگی میکنند، بدون اینکه پروانهای داتشه باشند.»
از نظر او اینکه کلینیکها باید از صنف گلفروشان مجوز بگیرند صحیح نبود، بلکه این مساله مربوط به قسمت پتشاپ کلینیکها بود؛ پتشاپ مساله جدایی است و ارتباط زیادی به کلینیک ندارد.
دکتر طیبی با یادآوری اینکه هر سال در مورد تعرفههای دامپزشکی از انجمنها نظرخواهی میشود، تصریح میکند: «برای تعرفه سال آینده نیز نظرات خود را در روز ۲۹ دی به نظام دامپزشکی استان منعکس کردیم، اما متاسفانه در واقعیت ردپایی از این نظرات در تعرفههای ابلاغی مشاهده نمیشود.»
به اعتقاد او این همه بحث و جدل برای کاهش تعداد دانشکدهها غیرمنطقی است و ما باید واقعیت جامعه را نگاه کنیم، کمااینکه این کار شدنی نیست و این روال ادامه خواهد داشت.
وی در پایان میگوید: «در مورد رشته دامپزشکی هنوز نمیتوانیم بگوییم بازار اشباع شده است. در همین استان خراسان جاهایی را داریم که چندین بار برای جذب دامپزشک آگهی میدهند اما هنوز هم پر نشده است.»
حکیم مهر: آقای دکتر، چند کلینیک دامپزشکی در سطح استان خراسان رضوی مشغول فعالیت هستند؟
حدود ۲۵۰ پروانه درمانگاهی در سطح استان خراسان داریم.
حکیم مهر: وضعیت فعالیت آنها به چه شکل است و مشکل اصلیشان چیست؟
مشکلات آنقدر ازسوی دوستان عنوان شده که اگر بنده هم بگویم، تکرار مکررات است.
حکیم مهر: مهمترین این مشکلات چیست؟
مهمترین مشکلات درمانگاههای دامپزشکی اولا فروش بیضابطه دارو توسط همکاران خودمان یا داروهایی است که از طریق مجاری غیر رسمی به فروش میرسد. مشکل دیگر ورود درمانگران غیرمجاز است که در کار دامپزشکان دخالت میکنند. همچنین سهولت دسترسی دامدار، مرغدار و افراد غیرمجاز به داروهای مصرفی یکی دیگر از مشکلات کلینیسینها محسوب میشود که مقداری آنها را به حاشیه رانده است.
حکیم مهر: همین بحث درمان غیرمجاز که اشاره کردید، چقدر برای کلینیسینها آزار دهنده است؟
این بحث در کار درمانگاهها بسیار موثر است. درمانگران غیرمجاز فقط آنهایی نیستند که مدرک دامپزشکی ندارند، بلکه همکاران خودمان که فاقد پروانه درمانگاهی هستند نیز این کار را انجام میدهند. این معضل در مورد واکسیناسیون هم وجود دارد. همین الان در فضای مجازی تبلیغات فراوانی به خصوص در مورد حیوانات خانگی که خیلی در بورس است، میتوانیم مشاهده کنیم که تبلیغ واکسیناسیون و درمان حیوانات خانگی میکنند، بدون اینکه پروانهای داتشه باشند.
حکیم مهر: آیا راهی برای برخورد با آنها وجود ندارد؟
ما در استان به کمک نظام و اداره کل بهدنبال این هستیم افرادی را که در فضای مجازی تبلیغ میکنند، مورد پیگیری قرار دهیم. اما میدانیم که پروسه مشکلی دارد و باید از طریق هماهنگی با پلیس فتا آنها را پیگیری کنیم.
حکیم مهر: فرایند صدور پروانهها به چه شکل است؟ اگر همین افراد درخواست دهند، آیا امکان اینکه پروانه بگیرند، هست؟
در مورد پروانه درمانگاهی در هیچ شهرستانی از استان محدودیت نداریم که بخواهیم بگوییم سقف کلینیکها پر شده است. بلکه هر کسی که امتیاز لازم را برای هر شهری کسب کند، چه مشهد و چه شهرهای دیگر استان خراسان، صدور پروانه برای او مشکلی ندارد و صورت میگیرد. با توجه به قانون ماده ۲ بهرهوری که برحسب هر ۲۰ هزار واحد دامی یک کلینیک داریم، هنوز هیچ یک از شهرستانهای ما به این سقف نرسیده و جای صدور پروانه هنوز باز است. فقط تنها شرط آن کسب امتیازات لازم است که نظام برای هر شهرستان تعیین کرده است.
حکیم مهر: آیا متقاضی برای پروانه کلینیک وجود دارد و از آن استقبال میشود؟
متقاضی که نمیتوان گفت، چراکه خیلی از دوستان حق انتخاب زیادی ندارند. در حال حاضر و با توجه به وضعیت فعلی صرفا چند رسته داروخانه، کلینیک، مسئول فنی و آزمایشگاه را داریم که البته تعداد آزمایشگاه بسیار محدود است. بین ۳ مقوله اول، با توجه به امتیاز بسیار بالایی که برای داروخانهها در نظر گرفته شده و استناد به نسبت «۵ به یکی» که بین کلینیک و داروخانه باید وجود داشته باشد، عملا صدور داروخانه متوقف است و پروانه داروخانه به ندرت صادر میشود، مگر اینکه کسی امتیاز خیلی بالایی بیاورد، آن هم بعد از صدور ۵ پروانه کلینیک، یک پروانه داروخانه جدید صادر میشود. لذا در حال حاضر برای همکاران ما ۲ راه بیشتر وجود ندارد. یا باید کلینیک بزنند یا در شرکتهای مختلف، کشتارگاهها، مراکز بستهبندی و جاهای مختلف که مسئول فنی بهداشتی نیاز دارند، مسئول فنی شوند. کلینیک هم با توجه به امتیاز پایینی که دارد، صدور پروانه برای آن خیلی راحت است. بنابراین نمیتوان اسم آن را استقبال گذاشت و باید گفت که از روی ناچاری است.
حکیم مهر: پیش از این بارها شاهد بودیم که شهرداری مشهد مشکلاتی را برای فعالیت کلینیکهای دامپزشکی ایجاد میکرد. آیا این مشکلات رفع شده است؟
رفع نشده و فقط مسکوت مانده است. خیلی از دوستان در این زمینه فعالیت و پیگیری کردند، حتی از وزارت کشور نامه گرفتیم. معاون حقوقی وزارت کشور به شهرداری نامه نوشتند مبنیبر اینکه دامپزشکها هم مثل وکلا و پزشکان میتوانند در مناطق مسکونی کلینیک داشته باشند، اما پاسخ شهرداری این است که ما مستقل و تابع مصوبات شورای شهر هستیم. در واقع چندان اعتنایی به نامه وزارت کشور نمیکنند و فقط در همین حد بوده که با پیگیریهایی که از طرف ما، نظام دامپزشکی و اداره کل دامپزشکی خراسان انجام شده، موضوع فعلا متوقف شده است.
حکیم مهر: مساله دیگر الزام کلینیکهای دامپزشکی به اخذ مجوز از صنف گلفروشان بود. آیا این مساله حل شد؟
خیر. اصلا چنین چیزی نبوده است. تیتری هم که همان زمان در حکیم مهر استفاده شد، از نظر من اشتباه بود. اینکه کلینیکها باید از صنف گلفروشان مجوز بگیرند، صحیح نبود، بلکه این مساله مربوط به قسمت پتشاپ کلینیکها بود. پتشاپ مساله جدایی است و ارتباط زیادی به کلینیک ندارد. دوستانی که کلینیک دام کوچک دارند، معمولا یک قسمت از آن را به پتشاپ اختصاص میدهند. آن قسمت است که نیاز به مجوز از صنف گل فروشان دارد، چون صنف گلفروشان آن قسمت ملزومات حیوانات خانگی را به نام خود ثبت کرده بودند. لذا تا الان اینطور بوده که آن قسمت پتشاپ را باید از صنف گلفروشان مجوز بگیرند، درغیر این صورت آنها مدعی میشوند. چند مورد هم داشتیم که قصد پلمپ کلینیک همکاران را داشتند.
حکیم مهر: پلمپ تمام کلینیک؟
خیر. آن قسمت پتشاپ کلینیک. در همین راستا بعضی از دوستان در مشهد به اجبار عضو صنف گلفروشان هم شدهاند.
حکیم مهر: نظر شما درخصوص تعرفههای دامپزشکی چیست؟ با توجه به تورم موجود در جامعه، چه انتظاری برای سال جدید دارید؟ آیا برای تنظیم تعرفههای سال آینده از شما مشورت گرفته شد؟
بله. هر سال این نظرخواهی از انجمنها انجام میشود. برای تعرفه سال آینده نیز، نظرات خود را در روز ۲۹ دی به نظام دامپزشکی استان منعکس کردیم. اما متاسفانه در واقعیت ردپایی از این نظرات در تعرفههای ابلاغی مشاهده نمیشود.
تعرفهها هیچگونه همخوانی با تورم موجود ندارد. همانطور که میدانید روش ابلاغ تعرفهها به این شکل است که نظام دامپزشکی باید آن را به وزارت جهاد اعلام و وزیر جهاد نیز امضا کند که معمولا در این پروسه یک وقفه خیلی طولانی به وجود میآید. تعرفههای سال قبل هم در اواخر سال ابلاغ شد. از آنجا که سالهای قبل، به اندازه چندین سال بین آن وقفه افتاد، متاسفانه این تعرفه از پایه اشتباه و کم بسته شد و طبیعی است که سالانه اینها یک درصدی اضافه میکنند. وقتی این وقفه چندین ساله بین ابلاغ تعرفهها افتاد، تعرفههای جدید تفاوت تعرفه را با تورم موجود جبران نمیکند.
حکیم مهر: این فاصلهای که بین تعرفههای پیشنهادی شما و آنچه ابلاغ میشود به وجود میآید، از سوی نظام دامپزشکی است یا وزارت جهاد کشاورزی؟
توجیه نظام دامپزشکی این است که درصد افزایش تعرفه نباید آنچنان باشد که در همان وهله اول رد شود. بنابراین آنها هم تا حدودی حق دارند و درصد افزایش تعرفه را معمولا چیزی بین ۴۰ تا ۵۰ درصد اعلام میکنند. سال گذشته فکر میکنم کانون کشوری با نظرخواهی از انجمنهای صنفی به رقم پیشنهادی ۷۰ درصد افزایش به تعرفه سال ۹۸ رسید. اما در نهایت وزارت جهاد کشاورزی چیزی بین ۳۰ تا ۳۵ درصد افزایش تعرفه را ابلاغ کرد، یعنی نصف آنچه انجمنها پینشهاد داده بودند.
حکیم مهر: با توجه به افزایش تعداد دانشکدههای دامپزشکی و ادامه روند پذیرش دانشجو، آینده درمانگاههای دامپزشکی را چطور ارزیابی میکنید؟
دوستان در این زمینه نظرات متفاوتی دارند اما نظر شخصی من این است که این همه بحث و جدل برای کاهش تعداد دانشکدهها غیرمنطقی است و ما باید واقعیت جامعه را نگاه کنیم. این کار شدنی نیست و این روال ادامه خواهد داشت. این مشکل هم مختص دامپزشکی نیست و در مورد همه رشتهها همین وضعیت وجود دارد. ما با موج سنگین فارغالتحصیلان مواجه هستیم و بازار کار هم طبیعتا توان جذب این همه فارغالتحصیل را نخواهد داشت. اگر بتوانند پذیرش دانشجو را کاهش دهند که خوب است، اما به نظر من دستیابی به این هدف کمی مشکل خواهد بود. بالاخره سیاست کلی این است که دانشجویان جذب و برخی افراد در رشتههای مختلف فارغالتحصیل شوند.
ناگفته نماند تعداد فارغالتحصیلان رشتههای مهندسی و دامپروری بسیار بیشتر از دامپزشکی است. کمااینکه در مورد رشته دامپزشکی هنوز نمیتوانیم بگوییم بازار اشباع شده است. در همین استان خراسان جاهایی را داریم که چندین بار برای جذب دامپزشک آگهی میدهند اما هنوز هم پر نشده است. در شهرستانهای دور افتادهتر نیز هنوز با کمبود دامپزشک مواجه هستیم. اما این موج فارغالتحصیل طبیعتا روی کار تاثیر خواهد گذاشت.
حکیم مهر: شما اشاره کردید که در استان خراسان مشکلی از لحاظ رسیدن به سقف صدور پروانه کلینیک وجود ندارد. اما به هر حال در خیلی از جاها، با تقاضای فزاینده روبرو هستیم. برخی صاحبنظران پیشنهاد دادند که برای اعطای پروانه فعالیت، آزمون ورودی شبیه آزمون وکالت برگزار شود. نظر شما چیست؟
در این مورد من ترجیح میدهم جوابی که داده میشود مجموع نظرات همه دوستان باشد. نظر شخصی من مخالفت با این کار است.
حکیم مهر: چرا؟
سوال من هم از دوستانی که این بحث را مطرح میکنند این است که ما چرا در همه جا خود را با پزشکی مقایسه میکنیم اما در اینجا به آزمون وکالت استناد میکنیم؟ مگر برای پزشک فارغالتحصیل، آزمون تایید صلاحیت علمی برگزار میشود؟ وقتی دانشکدهای به شخصی مدرک میدهد، یعنی صلاحیت او را برای کار تایید کرده است و آزمون آن معنایی ندارد. علاوهبر اینکه مرجع این آزمون چه کسی باشد؟ اگر دانشکده است که قبلا مدرک داده است. اگر نظام دامپزشکی است که کدام قانون صلاحیت نظام را برای تایید صلاحیت دامپزشک برای اشتغال تایید کرده است؟
حکیم مهر: پس راهکار چیست؟
آنچه میتواند بهعنوان راهکار مطرح شود این است که یک دوره بازآموزی و کارآموزی برای دوستان برگزار شود. مثلا کسی که میخواهد کلینیک راهاندازی کند، ۶ ماه یا یک سال در یک کلینیک به عنوان دستیار کار کند تا خودش کار را یاد بگیرد. کمااینکه یکی از مشکلات ما این است که دوستان بدون هیچ سابقه و تجربهای، کلینیک دام کوچک راهاندازی میکنند که این مساله برخی مشکلات را اولا برای خودشان و بعد برای نظام ایجاد میکند. همانطور که ما شاهد شکایتهای زیادی هستیم که دامدار، مرغدار یا صاحب حیوان کوچک مدعی است دامپزشک در کار خود اهمال کرده است. این در وهله اول به نفع خود دامپزشک فارغالتحصیل است، چرا که معمولا در زمان دانشجویی فعالیت فارمی زیادی انجام نمیدهد و آن تجربه کاری اصلی به خصوص در مبحث کلینیکی باید در طول کار به دست آید.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.