حباب آموزش عالی و قصۀ پرغصۀ دستمزد
دکتر کامران شریفی
دانشیار دانشکدۀ دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد
روزنامۀ خراسان 6 آذر
1401 گزارشی دارد از این که بین مدیرکل دامپزشکی خراسان رضوی و نظام دامپزشکی
خراسان رضوی در مورد صدور پروانۀ تاسیس داروخانۀ دامپزشکی اختلاف وجود دارد
(اینجا). اولی معتقد است همچنان جا برای صدور پروانۀ داروخانۀ دامپزشکی وجود دارد و
دومی اعتقاد دارد که صدور این پروانه بیحد و مرز نمیتواند باشد. این وضعیت وجهی دیگر از حباب
آموزش عالی و قصۀ پرغصۀ دستمزد است.
هر یک صاحب بخشی از حقیقت است. از یک طرف نمیتوان
به دانشآموختۀ
دکترای دامپزشکی که دست کم شش سال از عمر عزیز را صرف تحصیل کرده است، گفت که جا برای
اشتغال نیست و از طرف دیگر، شاغلان فعلی میبینند که با این شیوه دور نیست که بازار کار
به حد فوق اشباع برسد.
عنوان گزارش هم غلطانداز است، مجوز داروخانه های دامپزشکی پشت
سد انحصار! ممکن است در ظاهر قضیه نوعی انحصار به نظر برسد، اما هیچ انحصاری در کار
نیست؛ این یک وضعیت تضادمند (پارادوکسیکال) است. در موقعیتهای تضادمند معمولاً ریشۀ مشکل در جای دیگر
است.
ممکن است ریشۀ اصلی مشکل را در گسترش بیش از حد دانشکدههای
دامپزشکی و پذیرش افراطی دانشجو دانست که خود مشکلی عمده و کمرشکن است، اما علت اصلی
این وضعیت در جای دیگری است.
در دو سه سال سال گذشته از فرط اعزام دامهای
آبستن برای کشتار، در بعضی از کشتارگاهها بازرس دامپزشک مجهز به دستگاه سونوگرافی
برای تفکیک دام آبستن از غیر آبستن در کشتارگاهها مستقر کردهاند تا مانع از تخلیۀ کشور از دامهای
مولد شوند. به یک معنا رشد اقتصادی در عرصۀ دامپروری چنگی به دل نمیزند.
در این شرایط فشار زیادی بر پایداری کلینیکهای دامپزشکی میآید و تقاضا برای تغییر پروانۀ کار از کلینیک
درمانی به داروخانه افزایش مییابد.
طنز تلخِ پیشی گرفتنِ تعداد داروخانهها از تعداد کلینیکهای دامپزشکی اگر چاره نشود، در آخر به تراژدی
خواهد رسید. اگر در این شرایط برای گردش کار کلینیکهای دامپزشکی در سطح شهرها مشکل ایجاد کنیم،
بحران در بحران ایجاد میشود.
دورنمای مبهم و اضطراب آلودِ قصۀ پرغصۀ دستمزد برای دانشجویان
دامپزشکی انگیزهها برای فعالیت علمی و آموزشی استاندارد را
خواهد کشت؛ در بهترین حالت توجه به نمره و پاس کردن واحدهای درسی حداکثر تلاشی است
که از دانشجویان ممکن است دیده شود. در این وضعیت چهار مولفۀ انگیزشی جوانان سخت آسیب
میبیند.
نشانۀ آن انصراف ۴۸ درصدی
متقاضیان ورود به دانشگاه در کنکور ۱۴۰۰
و یا انصراف پزشکان از ورود به رشته های تخصصی به اصطلاح تاپ
در پزشکی از نشانههای آن است.
این وضعیت تضادمند موجب می شود که حتی با جذب بی‌رویۀ
دانشجو نتوانیم به نیازهای تخصصی جامعه پاسخ دهیم. عزم سازمان دامپزشکی کشور در آموزش
نیروی انسانی به ابتکار خود و تشکیل پیک واکسیناسیون در مناطق روستایی و عشایری نشانۀ
این تضادمندی در ساختار آموزشی کشور در توجه به نیازهای اساسی جامعه و تمرکز بر آن
است. رشتۀ پزشکی نیز درگیرِ قصۀ پرغصۀ دستمزد است. پدیدۀ NEET
یعنی افرادی که از پیدا کردن یک
فرصت شغلی مایوس شده روزگار را به بطالت میگذرانند در حال گسترش و سرریز به خیابان است.
در سمت راست تصویر در بیضی قرمز گزارشی از ترک تحصیل بالاتر
در استان خراسان رضوی در دیده میشود. آموزش از رشد کم اقتصادی و فقدان ارتباط
گسترده با جهان سخت آسیب می بیند و این مشکل از آموزش و پرورش ریشه می گیرد.
صدور پروانۀ داروخانۀ دامپزشکی در اصل مُسِکّنی برای مسئلۀ
پذیرش بی‌رویۀ
دانش آموختگان دامپزشکی و ژنرال‌های بی‌ستارۀ بی آینده است؛ این وضعیت فقط یک نمونه
از یک مشکل کلان در نظام آموزشی کشور است. گسترش بیرویه دانشگاهها، ایجاد حباب در آموزش عالی و رشد علمی
کاریکاتوری در واقع تلاشی برای تخفیفِ عوارض ناشی از تاخیر در توسعۀ همه جانبۀ سیاسی
است که نتوانسته زمینۀ اقتصادی مناسب و فرصتهای پایدار شغلی برای جمعیت جویای کار فراهم
کند و ناچار آنها به سمت تحصیل دانشگاهی سوق مییابند، در حالی که حجم اقتصاد و در این جا
عرصۀ دامپروری، قدرت جذب این همه دانشآموختۀ متقاضی کار را ندارد.
حل مشکل مسئلۀ دانش آموختگان در سطح خرد و آنچه که در خیابانها در سطح کلان می گذرد و در کل تضادمندیها، در گرو توسعۀ سیاسی است. تاخیر در این موضوع بیثباتی های بزرگتری به دنبال دارد. در این صورت تکیه بر جوشنپوشان بیشتر خواهد شد، امری که از دوراندیشی به دور است.
منبع: کانال تلگرام لوح (یادداشت های شخصی دکتر کامران شریفی)