کشتار سگ‌های بدون‌صاحب راهکار علمی برای کنترل جمعیت آنها نیست/ مهم کاهش تدریجی جمعیت جایگزین است

حکیم مهر: مجله دامپزشکی رادیو سلامت، با توجه به فیلم جنجالی و تلخ اخیر از شیوه آزاردهنده حذف سگهای بدون صاحب، میزگردی رادیویی را با این موضوع برگزار کرد.

به گزارش حکیم مهر به نقل از روابط عمومی سازمان دامپزشکی کشور، «دکتر نرگس‌ خرمی» کارشناس حیوانات دست‌آموز و حیات‌وحش سازمان دامپزشکی کشور در برنامه «حیوانات بدون صاحب و مشکلات پیش رو» این هفته مجله دامپزشکی که عصر پنج‌شنبه 31 مرداد 98 از رادیو سلامت پخش شد، گفت: با توجه به دلایل منطقی و علمی مطالعه شده، اقدام به کشتار سگ‌ها جهت کنترل جمعیت آنها امری مردود و اشتباه است و این اصلی پذیرفته شده است.

وی با بیان اینکه برخی کشورها حتی مانند اندونزی، فیلیپین، اکوادور و ... نتایج تحقیقات خود را بصورت شفاف در مورد چگونگی توفیق در کنترل جمعیت سگهای بدون صاحب بدون کشتار آنها منتشر کرده اند، افزود: بر اساس مطالعات علمی انجام شده، روش حذف دسته جمعی (Mass culling) علاوه بر اینکه غیر انسانی است، موجب تجمع اجساد بر جای مانده از این حیوانات می‌شود که هزینه بالایی دارد و راه حلی کوتاه مدت و مقطعی است. در واقع با این روش ممکن است در کوتاه مدت جمعیت آنها کنترل شود، اما در طولانی مدت جمعیت جایگزین و حتی تکثیر میشود.

خرمی با بیان اینکه آنچه مهم است کاهش تدریجی جمعیت جایگزین است، افزود: به این ترتیب به مرزی خواهیم رسید که در شهرها و روستاها سگهای بدون صاحب وجود نخواهند داشت. کما اینکه با توجه به همان قانون خلاء، در همان نقطه تعداد کم سگی که زاد و ولد خود را افزایش می‌دهند با جمعیت کثیر سگهای جوان جایگزین می‌شود. این در حالی است که گزارش‌هایی نیز هست که بر اساس قانون جایگزینی در محیط، با حذف ناگهانی سگها، حیوانات وحشی جایگزین می‌شوند.

کارشناس حیوانات دست‌آموز و حیات‌وحش سازمان دامپزشکی کشور با اشاره به اهمیت ترمیم نقاط اصلی آسیب پذیر با وجود انواع اقدامهایی از این دست، نادیده گرفتن منشاء اصلی ورود سگ‌های بدون صاحب به محیط را مورد توجه قرار داد و افزود: در این رابطه سگ‌های خانگی رهاشده (در این مورد در سایر کشورها برخلاف ایران قوانین محکمی وجود دارد)، سگ‌های نگهبان و گله که صاحبان آنها برای چند ساعت گردش بدون همراهی و کنترل، سگ را بدون قَلاده و نظارت صاحب رها می‌سازند و در همین فاصله اقدام به جفت‌گیری با سگهای دیگر در محیط می‌کنند و توله‌های متولد شده مراقبت نمی‌شوند.

خرمی در ادامه و بحث در مورد دستورالعمل‌های تدوین شده در زمینه مدیریت سگ‌های بدون صاحب به تدوین نخستین دستورالعمل‌ در این رابطه در پاییز سال 87 خورشیدی که در آن صرفا به بحث جایگزینی گرفتن، عقیم‌سازی و رهاسازی آنها با هدف نکشتن سگها با سلاح گرم تاکید شده اشاره کرد و در پاسخ به پرسش مجری برنامه در مورد وجود تنها نماینده سازمان دامپزشکی کشور در بین 16 نیروی عوامل ستاد اجرایی اشاره کرد گفت: این ستاد توسط سازمان دامپزشکی کشور ایجاد نشده بود که دارای اختیاری در زمینه چیدمان اعضای آن باشد، کما اینکه ضوابط این سازمان در پیش‌نویس اقدامات بهداشتی لازم به دلیل برخی شرایط خاص و ملاحظات نیز کاهش یافت.

این کارشناس سازمان دامپزشکی کشور بروز کمبود بودجه و نیروی انسانی، تعیین محل مناسب برای رهاسازی، نبود شبکه منسجم از NGO ها و عدم کنترل ورودی‌ها را در دشواری کنترل جمعیت سگهای بدون صاحب موثر برشمرد.

خرمی در واپسین لحظات برنامه که فرصت چندانی هم باقی نمانده بود، در پاسخ به این‌که سازمان دامپزشکی کشور چه برنامه‌هایی را برای کمک به حل این معضل در دستورکار دارد، گفت: در این رابطه چند پیشنهاد می‌توان داشت، اما از آنجا فرصت برنامه اجازه نمی‌دهد دست‌کم باید در گام اصلی و نخست همکاری بین نهادی به میزان محسوسی افزایش یابد.

لازم به ذکر است در این برنامه یک ساعته رادیویی که از ساعت 15 تا 16 در رادیو سلامت برگزار شد، «دکتر الهام فخاری» (دکترای روانشناس) عضو شورای شهر تهران و نایب رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی این شورا و «دکتر محمدرضا صفری» رییس سازمان نظام دامپزشکی کشور نیز بصورت تلفنی به ایراد دیدگاه‌های خود پیرامون مدیریت حیوانات بدون صاحب در سطح شهرها و روستاها به ویژه سگها پرداختند.