رییس موسسه تحقیقات شیلات ایران با اشاره به واگذاری ریاست کمیسیون منابع زنده دریای خزر تا سال 2010 به ایران ابراز امیدواری کرد که با نهایی شدن مذاکرات با کشورهای حاشیه خزر مبارزه بیولوژیکی با شانه‌دارهای دریای خزر اجرایی شود.
دکترمطلبی به فعالیت‌های این مؤسسه در زمینه شانه‌دارها (Mnemiopsis leidyi ) اشاره و اظهار کرد: محققان کشور در زمینه مبارزه با مهاجمان دریای خزر توانسته‌اند موفقیت‌هایی را در چند سال گذشته به دست آورند.
وی اضافه کرد: براساس مطالعاتی که در مؤسسه تحقیقات شیلات انجام شده تنها راه مبارزه با شانه‌دارها که از راه آب توازن کشتی‌ها وارد دریای خزر شده و خسارات سنگینی به اکوسیستم وارد کرده و متاسفانه در این محیط ماندگار شده‌اند، مبارزه بیولوژیک است.
رییس موسسه تحقیقات شیلات پیوند زدن موجودات زنده‌ای به نام شانه‌خوار یا برواتا(Beroe Owata) را از بهترین راه‌حل‌های مبارزه با شانه‌دارها ذکر کرد و افزود: در مطالعاتی که در سال‌های اخیر در مؤسسه تحقیقات شیلات صورت گرفته به این نتیجه رسیدیم که تنها راه مبارزه با این مهاجمان، رهاسازی برواتا در دریای‌خزر است برواتاها به عنوان دشمنان شانه‌دارها می‌توانند با به خطر انداختن منبع تغذیه، جمعیت این مهاجمان را کنترل کنند.
مطلبی شرایط جغرافیایی را دلیل اجرایی نشدن این روش در دریای خزر ذکر کرد و گفت: شرایط دریای خزر با شرایط خلیج فارس و دریای عمان بسیار متفاوت است چراکه در خلیج فارس به دلیل شرایط جغرافیایی خاص می‌توانیم نتایج تحقیقات خود را اجرایی کنیم ولی دریای خزر یک منطقه حفاظت شده توسط برخی از ارگان‌ها و سازمان‌های بین‌المللی، سازمان حفاظت محیط زیست دریای خزر، فائو و کشورهای حاشیه دریای خزر است و هر کدام از این نهادها و کشورها حساسیت‌هایی نسبت به این حوزه دارند.
وی با اشاره به تایید روش ارائه شده از سوی مؤسسه تحقیقات شیلات به مراکز بین‌المللی، اضافه کرد: تمامی کارشناسان بر این باورند که رهاسازی برواتا به دریای خزر باعث می‌شود به تدریج و با گذشت زمان زنجیره غذایی شانه‌دار تهدید شود و میزان آن به اندازه‌ای کاهش یابد که نتواند خسارت وارد کند. از سوی دیگر زمانی که موجودات زنده‌ای مانند زئوپلانکتون‌ها رشد کنند و با توجه به اینکه زئوپلانکتون‌ها منبع تغذیه کیلکا ماهیان هستند به مرور جمعیت آنها که بر اثر تهاجم شانه‌دارها کاسته شده، افزایش می‌یابد.
دکتر مطلبی با اشاره به مشکلات حل معضل شانه‌دارها در دریای خزر گفت: ایران تاکنون اجازه اجرایی کردن نتایج تحقیقات خود را در دریای خزر نداشت اما پس از تصدی ایران به ریاست کمیسیون منابع زنده دریای خزر تا سال 2010 امیدواریم شیوه مبارزه بیولوژیک برای مبارزه باMnemiopsis leidy اجرایی شود.
مطلبی اظهار کرد: موضوع شانه‌دارها در حال حاضر از سوی سازمان شیلات ایران در جریان مذاکرات دو جانبه با روسیه مطرح شده است و امیدواریم با توافق دو جانبه، زمینه لازم برای رهاسازی برواتا پس از یک سیکل 3 تا 4 ماهه در دریای خزر اجرایی شود.
عباسعلی مطلبی یادآور شد: علیرغم مخالفت‌هایی که در زمینه رهاسازی برواتا شد، موسسه تحقیقات پژوهش‌های خود را متوقف نکرد و در زمینه‌هایی همچون میزان تحمل برواتا در آب‌های شور دریای‌خزر، احتمال انتقال عوامل بیماری‌زا به اکو سیستم دریای‌خزر از سوی این جاندار و سازگاری (Adabtation) برواتا با اکوسیستم دریای خزر نه در شرایط آزمایشگاهی و پایلوت بلکه در وسعت بیشتر انجام شد.
رییس مؤسسه تحقیقات شیلات مبارزه بیولوژیک را کم‌هزینه‌ترین، سریع‌ترین و کم‌خطرترین شیوه کنترل جمعیت شانه‌دارها در دریای خزر ذکر کرد و ادامه داد: امیدواریم با توجه به مذاکرات در زمینه مبارزه با شانه‌دارهای دریای خزر، پنج کشور روسیه، قزاقستان، ترکمنستان، آذربایجان و ایران به توافق قطعی در این زمینه دست یابند و این پروژه مشترک اجرایی شود.
گفتنی است شانه‌داری که وارد دریای خزر شده بومی اقیانوس اطلس است که از طریق آب توازن کشتی‌ها وارد دریای سیاه و سپس از همین طریق وارد دریای خزر شده است که در سال‌های اول تعداد آنها بین دو تا سه کیلوگرم در هر مترمربع بوده است.
این موجودات با تغذیه از فیتوپلانکتون‌ها لطمات زیادی به زیست بوم دریاهای خزر و سیاه وارد کرده‌اند به طوری که صیادان، دریای سیاه را به سمت دریای مدیترانه ترک کردند و در ایران نیز صیادان شمال با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند.
