حکیم مهر - رئیس مؤسسه تحقیقات شیلات ایران با بیان اینکه مسیر رو به کاهش تولید ماهیان خاویاری دریای خزر نگران‌کننده است،گفت: آلودگی صنعتی، کشتیرانی، ورود فاضلاب، صید غیرمجاز، قاچاق و برداشت بی‌رویه ماهیان خاویاری دریای خزر را کاهش داده است.
دکتر عباسعلی مطلبی در مورد دلایل کاهش ذخایر ماهیان خاویار در دریای خزر گفت: با توجه به آلودگی‌های صنعتی، تبادل بازرگانی، کشتیرانی و نیز ورود فاضلاب شهرها و تهدیدات بیولوژیک، طی سال‌های گذشته به میزان قابل توجهی ذخایر ماهیان خاویاری در این دریا کاهش یافته است.
رئیس موسسه تحقیقات شیلات ایران همچنین گفت: با توجه به اینکه ماهیان خاوریای رودکوچ هستند و برای تکثیر نیاز به تخمگذاری در رودخانه دارند برداشت‌های غیرمجاز شن و ماسه در این رودخانه‌ها تهدید جدی برای آنها ایجاد شده است.
وی همچنین افزود: صیدهای غیرمجاز، قاچاق و برداشت‌های بی‌رویه در چند سال گذشته به میزان قابل توجهی حجم این ماهیان خاویاری را با کاهش مواجه کرده است.
مطلبی گفت: اما با حمایت‌های ویژه‌ای که از طریق مولد‌سازی ایجاد بانک ژن ماهیان خاویاری و رهاسازی آن در دریا در کشور انجام می‌شود و همچنین با دارا بودن 6 مرکز تکثیر و رهاسازی کشور ما توانسته است 45 درصد سهمیه برداشت ماهیان دریای خزر را به خود اختصاص دهد.
وی گفت: اما به هر حال مسیر رو به کاهش ماهیان خاویاری دریای خزر نگران‌کننده است و اجماع عمومی برای حفظ این نوع ماهی‌ها، ایجاد بانک ژن ماهیان خاوریای، گونه‌های زنده و بانک اسپرم باید ایجاد شود.
مطلبی گفت: پروژه‌های تکثیر ماهیان خاویاری را به بخش خصوصی و مردم واگذار می‌کنیم و دانش لازم را در اختیارشان قرار می‌دهیم که به صورت پایلوت در مناطق مختلف کشور در حال اجرا است.
وی با اشاره به معرفی دو گونه جدید ماهیان خاویاری به نام‌های بستر و سیبری گفت: مزیتی که این گونه‌ها دارند این است که بین 3 تا 6 سال به بلوغ کامل می‌رسند و در مدت کم خاویار آنها قابل استحصال است و قادر هستند اندازه 10 درصد وزنشان خاویار تولید کنند.
مطلبی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: با توجه به شوری بیش از اندازه دریاچه ارومیه(320 گرم در لیتر) و کاهش آب آن این پدیده اکولوژیکی در حال نابودی است و آرتمیای منحصر به فرد آن که به عنوان غذای اصلی ماهی‌ها و حتی انسان‌ها است نیز رو به نابودی است.
وی افزود: در این میان با ایجاد بانک ژن و پرورش آرتمیا در بیرون سعی می‌کنیم از انقراض این پدیده جلوگیری کنیم.
مطلبی گفت: به دلیل شوری بیش از اندازه این دریاچه جلبک‌های موجود در آن تغییر رنگ داده و به دلیل ایجاد سازگاری با محیط به رنگ قرمز در می‌آید و همچنین باکتری‌های آنها که به دلیل شوری زیاد توانایی تبدیل املاح آمونیاکی به نیترات را ندارند ماده بتاکاروتن موجود در آن به رنگ زرشکی در آمده و در سواحل به رنگ سرخ در می‌آید.
مطلبی گفت: کارگروهی طبق دستور رئیس جمهور تشکیل شده تا با توجه به شرایط خاص دریاچه ارومیه از بین رفتن آن و به ویژه آرتمیای موجود در آن جلوگیری شود.
وی همچنین گفت: در بسیاری از مناطق از جمله شورابیل، دریاچه پریشان و به صورت پایلوت در هرمزگان در کنار مزارع پرورش میگو، اصفهان و قم آرتمیا تکثیر می‌دهیم.
رئیس مؤسسه تحقیقات شیلات ایران افزود: آرتمیا پروتئین و ارزش غذایی بالا دارد و به عنوان غذای اصلی ماهی‌ها استفاده شود که یک کیلوگرم آن بالاتر از 100 تا 220 دلار به فروش می‌رسد، بازار بین‌المللی زیادی هم دارد که میزان پروتئین آن حتی بیشتر از خاویار است.
