حکیم مهر - نخستین ثبت اختراع وزارت جهاد کشاورزی در زمینه ماهیان خاویاری درUS-Patent (ثبت اختراعات آمریکا) بعنوان عالی ترین مرجع ثبت اختراعات جهان توسط محققین موسسه تحقیقات شیلات ایران انجام شد.
به این مناسبت روابط عمومی مؤسسه تحقیقات شیلات ایران در اطلاعیهای اعلام کرد : با توجه به تاکید مقام معظم رهبری مبنی بر ضرورت اخذ جایگاه اول علمی کشور در منطقه طی برنامه های توسعه و افق چشم انداز بیست ساله و نیز ضرورت ثبت یافته های ارزشمند دانشمندان ایرانی در بالاترین محافل علمی جهان، بویژه ضرورت امکان بازگشت هویت در مرحله فراموشی "خاویار ایران" در جهان، پیرو تاکید معاونت محترم فناوری ریاست جمهوری و حمایت و هدایت صندوق حمایت از پژوهشگران کشور از نخبگان علمی ، یافته های حاصل از اجرای پروژه های تحقیقاتی دکتر محمود بهمنی فوق دکترای تخصصی اندوکرینولوژی مقایسهای تولید مثل آبزیان و دانشیار پژوهشی موسسه تحقیقات شیلات ایران (بعنوان مجری مسئول) که با همکاری یک تیم تحقیقاتی توانمند در بیش از یک دهه فعالیت مستمر علمی بانجام رسید و موفق به امکان مولدسازی و تکثیر مصنوعی ماهیان خاویاری پرورشی بومی دریای خزر (نظیر ازون برون، شیپ، تاسماهی ایرانی و ...) و نیز غیر بومی دریای خزر (نظیر استرلیاد و ...) گردید، در بالاترین مرجع ثبت اختراعات جهان یعنی US-Patent ثبت شد.
این اطلاعیه افزوده است : علاوه بر پروسه بسیار دشوار ثبت اختراع در US-Patent یا اداره ثبت اختراعات آمریکا بعنوان عالی ترین مرجع ثبت اختراعات و اکتشافات جهان که در یک دوره زمانی تا 5 سال و پاسخگویی به چندین مرحله داوری سنگین بین المللی به انجام میرسد، وضعیت ناعادلانه تحریم دانشمندان ایرانی در دستیابی به موفقیت های علمی جهان بود که خوشبختانه با توجه به سطح بالای علمی و غنای یافته های ارائه شده، این درخواست در اولین مرحله داوری به تصویب رسید و جمهوری اسلامی ایران بعنوان اولین کشور دریافت کننده US-Patent (ثبت اختراع در آمریکا) در زمینه مولدسازی و تکثیر مصنوعی ماهیان خاویاری پرورشی (Method for Artificial Breeding of Farmed Sturgeon) در جهان، شناخته شد تا همچنان نام "ایران" با خاویار در با ارزشترین محافل علمی جهان عجین گشته و در صدر قرار گیرد.
مؤسسه تحقیقات شیلات ایران در بخش دیگری از اطلاعیه خود آورده است : نکته قابل توجه دیگر این است که آمار ثبت اختراعات مخترعین مقیم کشورمان در US-Patent بسیار محدود بوده و این ثبت اختراع، بعنوان نخستین ثبت اختراع علمی مرتبط وزارت جهاد کشاورزی در این مرجع عالی جهانی بشمار میرود.
این اختراع علاوه بر ارائه توانمندی محققین و دانشمندان ایرانی، حاوی الگوهای نوین از روشهای ارتقای تولیدات کمی و کیفی ماهیان خاویاری در شرایط پرورشی بشمار میرود. بطوریکه بر این اساس میتوان اهداف ذیل را بعنوان مهمترین دستاوردهای اجرایی حاصل از این اختراع مدنظر قرار داد :
1- افزایش روند تولید بچه ماهیان خاویاری ( انگشت قد )
2- افزایش روند تولید ماهیان خاویاری جوان
3- فرمولاسیون و تولید جیره غذایی مولدسازی ماهیان خاویاری (نر و ماده)
4- تعیین جنسیت و تعیین مرحله بلوغ ماهیان خاویاری بر اساس شاخصهای هورمونی
5- مولدسازی ماهیان خاویاری (نر و ماده) و تولید اسپرم و تخمک زایا از آنها
6- تولید خاویار پرورشی از ماهیان خاویاری پرورشی (ماده)
7- متدولوژی افزایش راندمان تکثیر ماهیان خاویاری با استفاده از فرمولاسیون GnRH و تخمگیری به روش زنده از مولدین ماده پرورشی
گفتنی است اگرچه از دیرباز معروفیت دریای خزر به ماهیان خاویاری و شهرت خاویار در جهان، به "خاویار ایران" بوده است، ولی متاسفانه در سالهای اخیر با روند شدیدا روبه کاهش و بعبارتی مرحله بحران و انقراض این ذخایر ارزشمند از آبزیان در دریای خزر، مواجه شده ایم که دلایل متعددی را بر آن متصورند.
با این روند نزولی تولید و احیای طبیعی ماهیان خاویاری در دریای خزر و از طرفی تقاضای روز افزون بازارهای جهانی هزاره سوم برای محصول لوکس خاویار، شرایط توسعه روبه رشدی را برای سرمایه گذاران، پرورش دهندگان و تولیدکنندگان خاویار پرورشی در جهان را موجب شده است. بویژه با طرح دیدگاههای جدید در تعطیلی موقت صید و بهره برداری از تاسماهیان دریای خزر با توجیه ضرورت احیای ذخایر، نگرانی رونق گیری این صنعت، با هدف اصلی جایگزینی خاویار پرورشی ، با قیمت نازلتر از خاویار طبیعی ( بویژه جایگزینی با برند خاویار ایران Iranian Caviar Brand ) بر ذائقه مردم در جهان گردید. بطوریکه امروزه کشورهای اروپایی و همچنین چین، امریکا، رژیم اشغالگر قدس، حتی کشورهای منطقه کارائیب نظیر اروگوئه و جالبتر از همه کشورهای عربی بویژه امارات متحده عربی و غیره در این میان سرمایه گذاریهای هنگفتی را در زمینه پرورش و تولید خاویار پرورشی با هدف جایگزینی و حذف برند خاویار ایرانی و در دست گرفتن بازار جهانی خاویار با ورود حجم عظیم خاویار پرورشی در آینده بسیار نزدیک بانجام رسانده اند. درحالیکه هنوز سازوکار تولید تجاری خاویار در کشورمان عملیاتی نگردیده و هنوز در مراحل ابتدایی و پایلوت سیر مینماید.
این در حالی است که تاریخچه خاویار، با دریای خزر و به نام "ایران" رقم خورده بود. بطوریکه از سال 1373نیز با آغاز فعالیت های تحقیقاتی مرتبط با تاسیس انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری (از مراکز پژوهشی تابعه موسسه تحقیقات شیلات ایران)، فصل جدیدی در تحقیقات کاربردی مرتبط با این گونه های ارزشمند در کشور آغاز گردید.
بدین ترتیب، با پیش بینی وضعیت نامطلوب امروز از سرنوشت ماهیان خاویاری دریای خزر و اهمیت و ضرورت موضوع، طراحی سلسله موضوعات علمی مرتبط ، در قالب اجرای پروژه های کاربردی با ماهیت بررسی ساختارهای فیزیولوژیک ماهیان خاویاری و طرح موضوعات نو در این خصوص برای اولین بار توسط محققین موسسه تحقیقات شیلات ایران از سال 1374 آغاز گردید. بطوریکه با اجرای تعداد 8 طرح تحقیقاتی هدفمند (مصوب موسسه تحقیقات شیلات ایران) در یک دوره زمانی 14 ساله خوشبختانه بسته علمی (Scientific package) مولد سازی گونه های مختلف تاسماهیان در شرایط پرورشی، در کشور تهیه گردید، که حاصل آن کسب تعداد 5 فقره گواهینامه ثبت اختراع از سازمان ثبت مالکیت معنوی کشور، چندین مرحله انتخاب پژوهشگر برتر در سطح ملی و نیز بین المللی و چاپ مقالات متعدد علمی – پژوهشی در مجلات معتبر و کنفرانسهای علمی داخل و خارج کشور و نیز اخذ تقدیرنامه از سوی بخشهای پژوهشی و اجرایی کشور شد.
وجود مدیرانی چون دکتر مطلبی و مهندس محمد زاده در شیلات غنیمت بزرگی است .به دست آوردن امکان صادرات قزل آلا و میگو به اتحادیه اروپا حتی به صورت مشروط موفقییت تاریخی و بزرگی در این عرصه می باشد.ای کاش دیگران هم یاد می گرفتند .... 
