بدون تعارف تمامی ۲۰ عضو هیات علمی علوم درمانگاهی تمام‌وقت دانشکده، بیرون از دانشگاه کلینیک دارند اما این‌گونه نیست که اجازه ندهند کیسی به بیمارستان مراجعه کند

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: چندی پیش و در یکی از سلسله‌ گزارش‌های حکیم مهر از وضعیت دانشکده‌های دامپزشکی سراسر کشور، دانشجویان دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات، ضمن مثبت ارزیابی کردن فرایند انتقال آموزش دامپزشکی به زیرمجموعه پزشکی در دانشگاه آزاد، انتقادهایی را هم نسبت به فرایند آموزشی در این دانشکده ابراز کردند. اینکه سطح اساتید بالاست اما انگیزه آنها پایین، دانشجویان در فرایند پایان‌نامه مشکل دارند، عده‌ای از اساتید دانشگاه آزاد احتکار پایان‌نامه می‌کنند و اشتغال اساتید در کلینیک‌های اطراف دانشگاه، تعداد کیس را کم کرده است، از جمله این گلایه‌ها بود.

«دکتر امیراقبال خواجه‌رحیمی» رئیس دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات در گفت‌وگو با حکیم مهر، برخی از این انتقادات را رد و تصریح می‌کند: «درست مانند پزشکان که صبح در بیمارستان فعال هستند و بعد از ظهر مطب خصوصی دارند، در حوزه دامپزشکی نیز تمام همکاران علوم درمانگاهی ما که تقریبا ۲۰ عضو هیات علمی تمام‌وقت هستند، بدون تعارف در بیرون از دانشگاه کلینیک دارند. اما اینکه این اعضای هیات علمی به‌عنوان رقیب اجازه ندهند کیسی به بیمارستان مراجعه کند، اصلا این گونه نیست.»

حکیم مهر: آقای دکتر، انتقال آموزش دامپزشکی به زیرمجموعه پزشکی اتفاقی است که دانشگاه آزاد در آن پیش‌قدم شد و دانشجویان نیز در گفت‌وگو با حکیم مهر از آن اظهار رضایت کردند. ارزیابی خود شما از این اتفاق چیست؟

ادغام آموزش دامپزشکی با علوم پزشکی چند اتفاق خوب را رقم زد که یکی از آنها در حوزه ورودی‌های مختلف بود. با حساسیتی که حوزه پزشکی روی تعداد پذیرش پزشک و همچنین دامپزشک دارد، ما با این موضوع مواجه شدیم که نفرات معرفی شده به ما، باکیفیت اما از نظر کمیت، کمی کمتر از ظرفیت پذیرش ما نسبت به دوره‌های قبل هستند. خود این موضوع به دو شکل قابل بررسی است. اگرچه ظرفیت دانشکده دامپزشکی علوم تحقیقات تقریبا یک و نیم برابر ظرفیتی است که به ما معرفی می‌شود، اما از آن طرف می‌بینیم که تعداد کمتر پذیرش در حوزه دامپزشکی در دانشکده‌های مجری رشته دامپزشکی، با توجه به تعداد اعضای هیات علمی موجود هر دانشکده در نهایت موجب ارتقای کیفی آموزش می‌شود که هم رضایتمندی دانشجویان ورودی را کسب می‌کند و هم رضایتمندی اساتید را در پی دارد. البته ما پیگیر این هستیم که با نظارت حوزه پزشکی، ظرفیت هر دانشکده یکسان نباشد و این ظرفیت بر اساس تعداد اعضای هیات علمی، صندلی‌های موجود و آزمایشگاه‌های دراختیار توزیع شود.

مهمتر از ظرفیت، اتفاقی که افتاد این بود که ما توانستیم با هماهنگی حوزه پزشکی، آیین‌نامه اجرایی نحوه اداره مراکز درمانی را اجرا کنیم. این مهم شدنی نبود، مگر اینکه حوزه دامپزشکی با علوم پزشکی ادغام شود تا بتوانیم از مفاد آیین‌نامه استفاده و مرکز درمانی خود را که قبلا به صورت یک کلینیک ساده اداره می‌شد، تبدیل به بیمارستان کنیم. کمااینکه پلی کلینیک سعادت آباد را تبدیل به بیمارستان دامپزشکی دانش کرده و بر اساس مفاد آن آیین‌نامه، برای آن هیات عامل تعیین کردیم. رئیس هیات عامل، رئیس مرکز درمانی یا رئیس بیمارستان و سه معاون درمان، اجرا و آموزشی شاکله این هیات عامل را تشکیل می‌دهند.

خواهش من این است که حتما به آنجا سری بزنید و وضعیت را نسبت به گذشته ارزیابی کنید که چطور باعث ارتقای کیفی آموزش بالینی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات در حوزه دامپزشکی شده است. تقریبا می‌توانم بگویم در مدت ۱۰ ماهی که هیات عامل تشکیل و از مفاد آن آیین‌نامه که نتیجه ادغام آموزش دامپزشکی با پزشکی است، استفاده شده، با ارتقای کیفی، رضایتمندی دانشجویان و اساتید و حتی افزایش مراجعین مواجه شده‌ایم. قبلا با همین امکانات، مراجعه‌ای نداشتیم اما در حال حاضر روزانه به طور متوسط حداقل ۷ یا ۸ مراجعه‌کننده داریم.

نکته مهم دیگر اینکه این پلی‌کلینیک تا قبل از این، تا ساعت ۱۶ فعال بود. ما فعالیت بیمارستان را در سه فاز از ساعت ۱۶ به ساعت ۲۰ و سپس به ۲۴ رساندیم. امروز که با هم صحبت می‌کنیم، بیمارستان دامپزشکی واحد علوم تحقیقات به صورت ۲۴ ساعته فعالیت می‌کند و شاید در آن منطقه تنها بیمارستان ۲۴ ساعته‌ای باشد که خدمات می‌دهد و رزیدنت‌های بخش‌های مختلف و اساتید به صورت کامل پای کار هستند. آموزش بالینی در این ۱۰ ماه نسبت به گذشته متحول شد و این از ثمرات موثر ادغام آموزش دامپزشکی و پزشکی بوده است.

حکیم مهر: اما برخی دانشجویان اظهار داشته بودند که فعالیت درمانی برخی اساتید خارج از بیمارستان دانشکده، باعث کاهش مراجعه کیس شده است.

خیر، این‌گونه نیست. درست مانند پزشکان که صبح در بیمارستان فعال هستند و بعد از ظهر مطب خصوصی دارند، در حوزه دامپزشکی نیز تمام همکاران علوم درمانگاهی ما که تقریبا ۲۰ عضو هیات علمی تمام‌وقت هستند، بدون تعارف در بیرون از بیمارستان کلینیک دارند. اما اینکه این اعضای هیات علمی به‌عنوان رقیب اجازه ندهند کیسی به بیمارستان مراجعه کند، اصلا این‌گونه نیست. طبق آمار ۱۰ ماه گذشته، چه از نظر مالی و چه پرکیس‌های مراجعه کرده، اعداد تقریبا چندین برابر شده و هیچ عضو هیات علمی ما مانعی برای فعالیت در آنجا ندارد.

اتفاقا ما به همه اعلام کردیم که از اول مهرماه تمام اعضای هیات علمی اگر علاقه دارند، شخصی را به جای خود در مطب استخدام کنند و به صورت ۲۴ ساعته در اختیار ما باشند. دانشگاه یک شیفت یا دو شیفت از بخش‌های مختلف بیمارستان را به طور کامل به آنها اختصاص می‌دهد. البته عزیزان همین الان هم همکاری دارند اما منظور من به صورت شیفتی و درآمدزایی است و اینکه بتوانیم حق و حقوق پرداختی داشته باشیم.

حکیم مهر: یکی دیگر از انتقادات دانشجویان این بود که سطح اساتید بالا اما انگیزه آنها پایین است، چون دریافتی پایینی دارند. پاسخ شما چیست؟

این موضوع مربوط به کلان دانشگاه است و من نمی‌توانم بگویم که چطور می‌توان انگیزه یک استاد را بالا برد. اما حقیقتا می‌دانم که به این صورت نیست. کسی که در حوزه دامپزشکی فعالیت می‌کند، می‌داند که اعضای هیات علمی ما افرادی قابل و از درجه یک‌ترین اعضای هیات علمی حوزه دامپزشکی هستند که در بیرون هم کار درمانی و جراحی انجام می‌دهند. این که گفته شود یک عضو هیات علمی دامپزشکی بی‌انگیزه است، من این را قبول ندارم، چه ارتباط آن با دانشگاه باشد یا نباشد. به عنوان یک متخصص نمی‌توانیم این را بپذیریم که اعضای هیات علمی ما انگیزه ندارند.

اما در مورد نحوه همکاری با بیمارستان و اینکه اگر مراجعه کنند، تا چه اندازه دریافتی و همچنین شیفت‌های مختلف ما را داشته باشند، موضوعی در حال بحث است. ما به مدت ۱۰ ماه است که پلی‌کلینیک را تبدیل به بیمارستان و این آیین‌نامه را اجرا کردیم. برنامه داریم که در فصل تابستان با اعضای هیات علمی قرارداد ببندیم و مطمئن هستم که همکاران ما با انگیزه می‌آیند و در بخش‌های مختلف به ما کمک می‌کنند.

حکیم مهر: یکی دیگر از انتقادات این بود که عده‌ای از اساتید دانشگاه آزاد، احتکار پایان‌نامه می‌کنند.

این موضوع به هیچ عنوان نه در رشته دامپزشکی و نه در رشته‌های دیگر صادق نیست. بدون تعارف، بعضی از اعضای هیات علمی ما محبوبیت‌های ویژه‌ای دارند و دانشجوها درطول دوران تحصیل با علاقه‌مندی تمایل دارند که پایان‌نامه را با آن فرد بگذرانند. با توجه به ظرفیت محدود این اساتید، ممکن است که استاد به دانشجو بگوید بعد از پایان ظرفیت دو دانشجو، شما می‌توانید پایان‌نامه خود را با من ثبت کنید. اگر این وابستگی بین استاد و دانشجو به هر دلیل دیگری هم ایجاد شود، ممکن است این تصور را به وجود آورد که استاد این ظرفیت را برداشته یا نمی‌دهد یا احتکار کرده و نمی‌خواهد در اختیار دانشجو قرار دهد. وگرنه ما در حوزه علمی، نه در دانشگاه آزاد اسلامی و نه در هیچ دانشگاهی اصلا چنین چیزی نداریم که استاد چیزی را احتکار کند.

خود استاد، قلمش و فکر و زبانش هستند اما در حوزه پژوهش ظرفیت وجود دارد. برای استاد راهنما شدن، مشاور شدن، داوری و ناظر شدن یک ظرفیت محدود وجود دارد که قانون‌گذار برای همه با توجه به رتبه علمی فرد، استادیار، دانشیار یا استاد تمام بودن او یک عدد کوچک تفاوت قائل شده است، اگرنه هیچ‌کس، نه من رئیس دانشکده، نه رئیس دانشگاه و نه خود آن فرد نمی‌تواند این ظرفیت را نیم درصد بالا و پایین کند. بنابراین اگر ظرفیت وجود داشته باشد، دانشجو جذب و پایان‌نامه او به نام استاد مربوطه ثبت می‌شود. بنابراین اصلا بحث احتکار و این صحبت‌ها صحت ندارد و یک سوء‌ تفاهم است.

حکیم مهر: مهمترین برنامه‌های آینده شما چیست؟

تمام دغدغه شخص بنده به‌عنوان رئیس دانشکده، معاون محترم آموزش و مدیران محترم گروه، ارتقای آموزش بالینی است. برای این کار باید ابزار لازم فراهم شود. ما کلینیک را تبدیل به بیمارستان کردیم و در حال حاضر یک بیمارستان تخصصی در بهترین نقطه تهران در سعادت آباد داریم و همچنین یک بیمارستان دوم دام بزرگ در شهریار داریم. برای اولین‌بار «سرای نوآوری دامپزشکی» را در دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات به ثبت رساندیم. در حالی که در هیچ دانشگاه دولتی چنین عنوانی نداریم. این سرا در حال حاضر در بخشی از بیمارستان ما در شهریار مستقر شده و مراکز تحقیقاتی دانش‌بنیان وابسته به تولیدات دامپزشکی آنجا هستند. هم‌اکنون چهار شرکت وابسته به تولیدات دامپزشکی در شهریار جا افتاده و ساکن شدند و تقریبا چند ماهی ست که بخشی از شهریار تبدیل به سرای نوآوری شده و از آن حالت گذشته خارج شده است. من باز هم توصیه می‌کنم که مخاطبان این مصاحبه، حتما از امکانات شهریار دیدن کنند.

ما تنها واحد آموزشی در دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه دامپزشکی هستیم که آموزش بالینی در مزرعه داریم. یک مزرعه آموزشی در ملارد داریم که دام‌های بزرگ‌ ما در آنجا هستند و دانشجویان ما در آنجا زیر نظر اعضای هیات علمی متخصص، آموزش بالینی می‌بینند و این یک نقطه قوت برای دانشکده است.

بیشترین هدف ما این است که رضایتمندی آموزشی را برای دانشجویانی فراهم کنیم که به‌عنوان متخصص فعالیت می‌کنند. ما در اینجا دکترای عمومی تربیت می‌کنیم و این افراد بعد از فارغ‌التحصیلی، بیرون از دانشگاه، حتی با مدرک دکترای عمومی اقدام به کار درمانی می‌کنند. بنابراین رسالت اعضای هیات علمی دانشکده و بنده به‌عنوان مسئول، این است که بتوانیم انسان متخصص تربیت کنیم چه در حوزه دکترای عمومی و چه در ۱۹ گرایشی که در مقطع تخصص در این دانشکده داریم. دانشکده دامپزشکی واحد علوم تحقیقات دانشکده علوم تخصصی است، یعنی ۱۹ گرایش تخصصی که در حوزه دامپزشکی در دانشگاه تهران هست، اینجا نیز دایر است و با اعضای هیات علمی هدایت می‌شود.

در برنامه‌های آینده تمام هم و غم ما این است که بتوانیم اعضای هیات علمی به خصوص در گروه ویروس‌شناسی و باکتری‌شناسی که در آن کمبود داریم، جذب کنیم. چون اعضای متخصص در این رشته‌ها در کشور بسیار کم هستند.

حکیم مهر: مهمترین کارکرد سرای نوآوری چیست؟

مهمترین کارکرد سرای نوآوری، خدمات دهی به شرکت‌های دانش‌بنیانی است که نیاز به پشتیبانی مراکزی مثل دانشگاه دارند. حمایت‌هایی نظیر ارائه مکان و امکانات تا بتوانند ایده‌های دانش‌ٔ‌بنیان خود را که مقام معظم رهبری هم در سال گذشته روی آن تاکید داشتند، اجرایی کنند. خوشبختانه هم‌اکنون چهار شرکت در حوزه دامپزشکی در سرای نوآوری فعالیت می‌کنند و تولید کیت‌های تخصصی دامپزشکی را انجام می‌دهند.

حکیم مهر: به‌عنوان حرف آخر...

همیشه یک جمله می‌گویم که ارتقای آموزش بالینی در حوزه دکترای عمومی و دکترای تخصصی مهمترین ماموریت من در این دانشگاه است. به خصوص از زمانی که توانستیم دامپزشکی را با پزشکی ادغام و از آیین‌نامه تبعیت کنیم و پلی‌کلینیک را تبدیل به بیمارستان کنیم، دست‌آوردهای خوبی داشتیم که شاهد آن، دانشجویانی هستند که آنجا تربیت می‌شوند.

از شما تشکر می‌کنم که واسطه ما با افکار عمومی هستید و واقعیت‌هایی را که در دانشگاه اتفاق می‌افتد، انتقال می‌دهید.

حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.