حکیم مهر - ازگیل میوهای پاییزی است که البته این روزها کمتر در بازار میوهفروشان به چشم میخورد. زادگاه اولیه این میوه معمولا در مناطق کوهستانی ایران و نواحی آسیاست. جالبترین مشخصه این میوه، رنگ قهوهای و دانههای سخت درون آن است. این میوه تقریبا به اندازه یک گردو است و اثر چند کاسبرگ در پایین آن دیده میشود. معمولا طعمی شیرین و کمی گس دارد و از نظر خواص با زالزالک یکسان است. این میوه سرشار از آب، ویتامینهای C,B,A ، قند تانن و اسیدهای آلی از نوع اسید مالیک، استید تارتاریک و اسید سیتریک است و معمولا نوع پیوندی آن بسیار شیرین و لذیذتر است. ازگیل را به دو صورت خام و رسیده مصرف میکنند. از ازگیل خام به عنوان یک میوه لذیذ، مطبوع و تقویتکننده استفاده میشود، ولی نوع رسیده آن از نظر ارزش تغذیهای مطلوبتر است. این میوه، طبیعتی سرد و خشک داشته و بسیار خنک است، بنابراین برای رفع عطش بسیار نافع است.
خواص تغذیهای و دارویی
ازگیل سرشار از مواد هیدروکربنی بوده و مولد انرژی و نیرو است. ویتامینB موجود در آن اعصاب را تقویت میکند و همراه ویتامینC برای تقویت سیستم ایمنی بدن مفید است. این میوه به دلیل قابض بودن برای درمان اسهال نافع است. همچنین ادرارآور خوبی است و به دفع سموم بدن کمک میکند.
ازگیل مرهم سینه و برطرفکننده التهاب معده و صفرا نیز است و به دلیل جوهر مازو یعنی تانن برای درمان اختلالات و بیماریهای روده بزرگ نظیر ورم روده و اسهالهای گوناگون مفید است، بنابراین برای معالجه ورم روده مقدار مناسبی از ازگیل رسیده را پس از جدا کردن پوست و دانه در کمی شیر حل کرده و مصرف کنید. این میوه به سبب سرشار بودن از املاح قلیایی و نیز قدرت اسموزی بالا باعث افزایش خون میشود و از این طریق کمک شایانی به اصلاح و ترمیم کمبودهای تغذیهای میکند. خوردن ازگیل خام مخصوصا به صورت نارس که تانن بیشتری دارد، در معالجه خونریزیهای داخلی مانند بواسیر و خونریزیهای رحمی، اثری شفابخش دارد و رسیده آن نیز برای درمان اختلالات دوران قاعدگی خانمها مفید است. هسته ازگیل برخلاف هستههای زالزالک از اسید سیانیدریک که عنصری سمی است، کمتر برخوردار بوده، بنابراین گرد کوبیده آن همراه یک قاشق چایخوری چای تا حدودی سنگهای کلیه و مثانه را از بین میبرد. همچنین این میوه به دلیل غنی بودن از اسید تارتاریک و اسید مالیک در مواقع کمخونی و سل اثر نیکویی دارد.