حکیم مهر - مدیرکل دفتر توسعه فناوری وزارت بهداشت از احیای خطوط متوقف شده تولید واکسن‌های اجباری در کشور به دلایل مختلف خبر داد.
دکتر کیوان اظهار کرد: در برنامه واکسیناسیون اجباری کشور، واکسن های فلج اطفال، دیفتری، سیاه سرفه و کزاز، «ب ث ژ»، سرخک، سرخجه، اوریون و هپاتیت B وجود دارد که در دوره‌ای تمامی آنها در کشور تولید می‌شد اما متاسفانه خط تولید اکثر آنها متوقف شده است. در حال حاضر به غیر واکسن هپاتیت B، «ب ث ژ» و فلج اطفال بقیه واکسن‌های موجود در برنامه واکسیناسیون اجباری کشور از خارج وارد می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه تولید واکسن مساله‌ای است که به نظر می‌رسد باید بخش خصوصی به این حوزه ورود پیدا کند، تصریح کرد: سیستم‌های دولتی به تنهایی توانایی کافی برای فعالیتهای تحقیقاتی تولیدی را ندارند اما زیر ساخت‌های خوبی در مراکزی مانند انستیتو پاستور و موسسه واکسن و سرم‌سازی رازی وجود دارد بنابراین با توجه به این ضرورت، در انستیتو پاستور ترکیبی از بخش خصوصی که معمولا هم از اعضای هیأت علمی پاستور بوده و تجربه واکسن‌سازی هم دارند تشکیل وامکانات مالی در اختیار آنها گذاشته شد تا در فضای انستیتو پاستور هم زیر ساخت جدید ایجاد و هم از زیر ساخت‌های موجود برای تولید واکسن‌های مورد نیاز استفاده کنند.
مشاور رییس انستیتو پاستور ایران تصریح کرد: در این راستا این راهکار برای تولید سویه‌های جدید واکسن‌های MMR (سرخک، سرخجه و اوریون) که عوارض واکسن‌های قبلی را نداشته باشد، واکسن هاری انسانی، تغییر خط و اصلاح روند تولید واکسن هپاتیتB و واکسن‌های مننگوککی (مننژیت) در انستیتو پاستور اتخاذ شده است به طوری که از متخصصان مجرب پاستور درخواست شده که با حمایت مالی در مکان پاستور این واکسن‌ها را تولید کنند.
کیوان با بیان این که در حال حاضر برای حدود 28 بیماری در دنیا، واکسن پیشگیری تولید می‌شود، تصریح کرد: این در حالی است که هر کشوری دارای برنامه ملی واکسیناسیون است و در ایران هم کمیته واکسیناسیون اجباری (EPI)، واکسن‌های اجباری را تعیین می‌کنند؛ البته واکسن‌های دیگر مانند هپاتیت A در اولویت‌های بعدی قرار دارند چرا که اکثر کودکان در سنین پایین مبتلا به هپاتیت A شده و به صورت طبیعی واکسینه می‌شوند اما در کشورهایی که بهداشت خوبی دارند، ممکن است تا سنین میانسالی مبتلا به هپاتیت A نشوند و چون ابتلا در سنین بالا عوارض زیادی دارد از این رو این واکسن در برنامه واکسیناسیون آن کشورها وجود دارد.
سوءمدیریت‌ها از دلایل توقف خطوط تولید بسیاری از واکسن‌های مورد نیاز کشور
کیوان با بیان این که در حال حاضر تنها سه قلم از واکسن‌های موجود در برنامه واکسیناسیون اجباری کشور در داخل تولید می‌شود، توقف فعالیت خطوط تولید بسیاری از واکسن‌های مورد نیاز کشور را ناشی از برخی سوء مدیریت‌ها و مسائل دیگر عنوان کرد و گفت: توقف خطوط تولید اکثر واکسن‌های مورد نیاز کشور از حدود هشت سال پیش رخ داده و از همین زمان هم واردات واکسن به کشور آغاز شده است.
تولید نمونه اولیه واکسن هاری انسانی تا پایان سال/ واردات سالانه سه میلیون یورو واکسن هاری
وی با بیان این که تاکنون واکسن‌های موجود در اولویت دوم برنامه واکسیناسیون هم در کشور تولید شده‌اند، گفت: از زمان ورود دکتر قانعی به انستیتوپاستور بر اساس برنامه‌ای علاوه بر راه‌اندازی دوباره خطوط تولید واکسن‌هایی که دانش فنی آنها در کشور وجود داشته است درصدد تولید واکسن‌های موجود در اولویت دوم برنامه واکسیناسیون در کشور هستیم به طوری که تا پایان سال جاری، نمونه اولیه واکسن هاری انسانی تولید می‌شود؛ یعنی به میزان دو، سه هزار دوز در کشور تولید می شود تا بتوان مطالعات بالینی را آغاز کرد و پس از تایید به تولید انبوه برسد.
به گفته کیوان، سالانه سه میلیون یورو معادل هشت میلیارد تومان یا 500 هزار دوز از واکسن هاری وارد کشور می‌شود.
مشاور انستیتو پاستور ایران خاطرنشان کرد: برای از سرگیری خطوط تولید واکسن‌های موجود در برنامه واکسیناسیون اجباری کشور که در گذشته در موسسه رازی تولید می‌شدند اقداماتی جهت راه‌اندازی دوباره آنها صورت گرفته است چرا که فناوری تولید آنها درکشور وجود دارد. البته در گذشته هم به دلیل عدم تلاش برای افزایش کیفیت و اثربخشی بالا خطوط تولید واکسن‌ها متوقف شده بود.
وی افزود: سالانه حداقل پنج، شش میلیون دوز از واکسن‌های D.T.P (دیفتری، کزاز، سیاه سرفه) و MMR (سرخجه، سرخک واوریون) واردات صورت می‌گیرد که با اجرای فراخوان تولید واکسن‌ها، واکسن‌هایی با اثربخشی بالا در سالهای آتی درداخل تولید خواهد شد.
تولید واکسن هپاتیت B و محلول‌های تزریقی در مجتمع تولیدی تحقیقاتی انستیتو پاستور
کیوان در خصوص فعالیت مجتمع تولیدی تحقیقاتی انستیتو پاستور ایران واقع در کرج گفت: در حال حاضر این مجتمع واکسن هپاتیت B، محلول‌های تزریقی استرتیوکیناز( برای بعضی از کم‌خونی‌ها به ویژه بعد از شیمی درمانی)، اریتروپوتیین (برای درمان کم خونی)، آنتی‌ژن‌هایی برای مصرف در کیت‌های تشخیصی و واکسن هاری دامی تولید می‌کند.
وی همچنین از تلاش برای آماده کردن خطوط تولید مجتمع تولیدی تحقیقاتی انستیتو پاستور ایران همگام با به روزآوری واکسن‌های موجود در برنامه اجباری واکسیناسیون و تولید واکسن‌های جدید خبر داد.
افزایش چهار برابری در آمد مجتمع تولیدی تحقیقاتی انستیتو پاستور
کیوان در خصوص میزان درآمدزایی مجتمع تولیدی تحقیقاتی انستیتوپاستور ایران گفت: درآمد پاستور از تولید و فروش محلول‌های تزریقی نسبت به سال گذشته تقریبا چهار برابر شده است که بخشی از آن مربوط به اصلاح قیمت و بخشی از آن هم افزایش تولید بوده است. همچنین به طور متوسط در 10 سال گذشته هر سال دو میلیون دوز محلول‌های تزریقی در پاستور تولید می‌شد اما از تیر ماه سال گذشته تا امروز سه میلیون ویال محلول تزریقی تولید شده است.
اخذ تاییدیه بین‌المللی صادرات واکسن «ب.ث.ژ» در آینده
کیوان تصریح کرد: در بدو واگذاری مسوولیت انستیتو پاستور به دکتر قانعی، خط تولید واکسن «ب.ث.ژ» به دلیل مشکلات مدیریتی در آستانه تعطیلی قرار داشت اما با تمهیدات صورت گرفته این واکسن در حال اخذ تاییدیه بین‌المللی جهت صادرات است. در حال حاضر فعالیتهای مجتمع روند خوبی گرفته است اما به هیچ وجه راضی کننده نیست چرا که این مجتمع سربار نیروی انسانی و هزینه‌ای بالا دارد البته معتقد به تعدیل نیرو و تعطیلی خطوط نیستیم بلکه معتقدیم که باید تولید افزایش یابد.
وی با بیان اینکه به طور کلی انستیتو پاستور با بخش‌های زیر مجموعه حدود 800 نفر نیرو دارد، افزود: مجتمع تولیدی پاستور بالغ بر 500 نفر نیرو دارد که متاسفانه بسیاری از نیروها سطح تحصیلات پایینی دارند.
مشاور انستیتو پاستور ایران در خصوص وضعیت صادرات تولیدات انستیتو پاستور ایران گفت: صادرات واکسن و سایر فرآورده‌های تولیدی پاستور چشمگیر نیست اما با کسب تاییدیه سازمان بهداشت جهانی برای واکسن «ب.ث.ژ» می‌توان این واکسن را به سایر کشورها صادر کرد حتی در این صورت سازمان یونیسف هم خریدار این واکسن خواهد شد.
تولید واکسن های وارت و چهار گانه حاوی هموفیلوس آنفلوانزا در آینده
وی تصریح کرد: تولید واکسن‌های مننژیت، آنفلوانزا، چهارگانه حاوی هموفیلوس آنفلوانزا و واکسن وارت - برای زگیل تناسلی - در برنامه‌های آتی انستیتو پاستور جهت تولید قرار دارد.
کیوان افزود: نمونه اولیه واکسن‌های مننژیت تا پایان سال جاری تولید شده و در سال آینده به تولید انبوه می‌رسد. همچنین واکسن‌های MMR و هموفیلوس آنفلوانزا تا پایان سال آینده تولید خواهند شد.
