باید به سمت بخش خصوصی، نظام دامپزشکی، تشکل‌ها و سمن‌ها قدم برداریم/ برای شیوه‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های دست و پاگیر برنامه دارم

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: چند روز پیش بود که رئیس سازمان دامپزشکی کشور «دکتر علیرضا رفیعی‌پور» را به سمت سرپرست اداره کل دامپزشکی استان البرز منصوب کرد. این انتصاب بهانه‌ای شد تا به سراغ دکتر رفیعی‌پور برویم و دقایقی را با او به گفت‌وگو بنشینیم.

از نظر او استان البرز در عرصه مرغ گوشتی ضعیف است و حتی نمی‌تواند نیاز استان را تامین کند: «مشکل بعدی دامپزشکی استان البرز وضعیت ساختمان آن و محلی است که قرار است این خدمات ارزشمند به جامعه هدف برسد و استان از این نظر محدودیت‌های زیادی دارد. در خیلی شهرستان‌ها و شبکه‌ها همکاران به صورت استیجاری کار می‌کنند که این مساله نوعی استرس در ادامه کار ایجاد می کند.»

دکتر رفیعی‌پور در گفت‌وگو با حکیم مهر تصریح می‌کند:‌ «اگر به این نتیجه برسیم که بعضی شیوه‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های موجود در ادرات مختلف استانی و شهرستانی دست و پاگیر است و کمکی نمی‌کند یا تولیدکننده، بخش خصوصی و همکاران در حوزه تشخیص و درمان و دارو در بخش خصوصی از ما ناراضی هستند، باید برای آنها هم بهترین پیشنهاد را در استان دهیم که در ستاد و سازمان به آن رسیدگی شود و در کل کشور بتوانیم از این تجربه بنده که در هر دو قسمت سازمان دامپزشکی و اداره کل کار کردم، نتایج ملموس‌تر و ارزشمندی را برای خود و جامعه هدف به دست بیاوریم.

حکیم مهر: آقای دکتر، ورودی چه سالی و کدام دانشگاه هستید؟

بنده ورودی سال ۱۳۷۰ دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران هستم و در سال ۷۶ فارغ‌التحصیل شدم.

حکیم مهر: چه شد که رشته دامپزشکی را انتخاب کردید؟

رتبه کنکور بنده زیر هزار بود و چندین رشته‌ را در حوزه دکترا انتخاب کردم. دامپزشکی هم جزو رشته‌هایی بود که بعد از پزشکی و دندانپزشکی انتخاب کرده بودم. اولین انتخاب من دانشگاه تهران بود که در آن پذیرفته شدم و رشته داروسازی هم در اولویت‌های بعدی بود که در آن هم قبول شدم. خیلی از هم‌دانشکده‌ای‌ها اگر در رشته دیگری هم قبول می‌شدند، بعد از یک ترم نظر آنها عوض می‌شد و می‌رفتند اما من هم اگرچه درخواست این کار را داده بودم، بعد از یک ترم، حرفه دامپزشکی را با عشق و علاقه ادامه دادم و بعد از شش سال با افتخار فارغ‌التحصیل شدم.

حکیم مهر: بعد از فارغ‌التحصیلی چه کردید؟

با اندوخته‌ای از علم آن هم در دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، به خواست خودم استان سیستان و بلوچستان را به‌عنوان استان محرومی که می‌توانستم در حوزه دامی، بهداشت عمومی و اقتصاد مردم آن مفید باشم، انتخاب کردم و به مدت ۱۵ سال در مقاطع کارشناسی و مدیریت شهرستان، استان، نظام دامپزشکی و بخش‌ خصوصی کسب تجربه کردم.

حکیم مهر: لطفا اشاره‌ای به سوابق مدیریتی خود بفرمایید.

بعد از فارغ‌التحصیلی، انتخاب من استان پهناور و بزرگ سیستان و بلوچستان با قابلیت‌های مختلف مرزی و جمعیت دامی زیاد و متنوع آن بود. البته بعد از وقوع خشکسالی، بخش زیادی از این جمعیت حذف شد. در آنجا کارشناس سل و بروسلوز، کارشناس نظارت و قرنطینه و بعد مسئول ادارات حوزه‌های قرنطینه، نظارت، دارو و درمان، معاونت شبکه دامپزشکی، رئیس شبکه دامپزشکی و... بودم. برای من خیلی مهم بود که تجربه صفی بالایی کسب کنم و به مدت بیش از ۱۰ سال فقط در شبکه‌های دامپزشکی خدمت کردم. همزمان عضو نظام و رئیس نظام دامپزشکی استان بودم و مدیریت مرکز مایه‌کوبی و درمانگاه نیمه‌وقت را هم در استان تجربه کردم.

بعد از ۱۵ سال خدمت و تجربه در‌ حوزه‌های فنی، تخصصی و مدیریتی به خراسان رضوی آمدم و همکاران بنده پیشنهاد شبکه دامپزشکی تربت حیدریه را دادند و این باعث شد که چند سال هم در این شهرستان مشغول به خدمت باشم. بعد از آن به‌عنوان مدیرکل دامپزشکی استان خراسان جنوبی انتخاب شدم. به لطف خدا و دعای مردم شرایطی پیش آمده بود که هر جا خدمت می‌کردم، همواره رتبه برتر را کسب می‌کرد و از یک شرایط معمولی در گذشته به یک شرایط ایده‌ال می‌رسید. لطف دوستان، کمک مردم، بخش خصوصی، تشکل‌ها و... دست به دست هم می‌داد تا بتوانم دوران موفقی را در شبکه‌های دامپزشکی و اداره کل استان خراسان جنوبی سپری کنم.

در ادامه به فاجعه بزرگ آنفلوانزای فوق‌حاد پرندگان در سال‌های ۹۵ و ۹۶ برخوردیم که متاسفانه نیمی‌ از مرغ تخم‌گذار ما را به کام مرگ برد. آقای مهندس حجتی وزیر وقت جهاد کشاورزی به دنبال یک فرد میدانی می‌گشت و قرعه به نام من افتاد که در سال ۹۶ به سازمان دامپزشکی بیایم و تا سال ۹۹ در آنجا بمانم. در این چند سال با کمک همکاران عزیزم در سراسر کشور و مخصوصاً استان‌های حادثه دیده از آنفلوانزا، تصمیمات به‌جا و به موقعی که گرفته شد، کمک رسانه‌ها و کمک اقتصادی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در زمان اوج بیماری که متناسب با تصمیمات ستاد آنفلوانزای فوق‌حاد کشور بود، توانستیم در سال ۹۷ این بیماری را کنترل کنیم و تا الان هم همان کنترل بیماری ادامه دارد. علی‌رغم اینکه ردپای تحت تیپ‌های دیگر ویروس در سال‌های بعد و در برخی از مراکز حیات‌وحش، روستایی و صنعتی پیدا شد اما بیماری تحت کنترل سازمان دامپزشکی است و همکاران بعد از ما هم زحمت کشیدند و این کنترل ادامه داشت.

در ادامه و در یک رقابت بین‌المللی برای اولین بار کرسی دبیر کلی منطقه آسیا، اقیانوسیه و خاور دور را کسب کردیم و جایگزین کشور چین در آن موقعیت شدیم. بعد از سازمان دامپزشکی نیز یک تجربه ارزشمند در حوزه کشاورزی با ابلاغ وزیر وقت جناب آقای دکتر خاوازی داشتم و اولین دامپزشکی بودم که به‌عنوان مشاور وزیر و مدیرکل دفتر محیط زیست و سلامت غذای وزارتخانه انتخاب شدم. دو سال در آنجا بودم و کارهای ارزشمندی حتی در حوزه دامی انجام دادم که مهمترین آن تولید محصولات گواهی شده بخش کشاورزی بود. در نهایت نیز چند روز پیش به پیشنهاد مسئولین محترم سازمان دامپزشکی و جناب آقای دکتر نوروزی، سرپرست اداره کل دامپزشکی استان البرز شدم و چند روزی هست که این مسئولیت را دارم.

حکیم مهر:‌ از نظر شما مهمترین مشکلات و چالش‌های حال حاضر دامپزشکی استان البرز چیست؟

استان البرز یک استان خاص است و شاخص‌های ویژه‌ای دارد. ازجمله اینکه از نظر علمی، فناوری و حتی جغرافیایی در نقطه‌ای خاص قرار گرفته و نزدیکی به پایتخت باعث شده که در برخی موضوعات مثل تولید واکسن، تولید دارو، تولید ریزمغذی و مواد این‌چنینی که در حوزه دامپزشکی high-tech هستند، رتبه یک یا برتر کشور را داشته باشد. در کنار آن، حوزه طیور و مرغ تخم‌گذار موفقی دارد اما در عرصه مرغ گوشتی ضعیف است و حتی نمی‌تواند نیاز استان را تامین کند و نیازمند ورود مرغ گوشتی است. در واقع تامین مرغ گوشتی یکی از معضلات و مشکلاتی است که در استان با آن مواجه هستیم و برای آن برنامه‌هایی داریم تا موضوع مرغ گوشتی هم به یک عدد قابل قبول برسد.

در حوزه صنایع، مراکز فرآوری و عمل‌آوری، کشتارگاه‌ها و صنایع وابسته نیز نیاز به یک ساماندهی و شرایط ارتقا داریم. یعنی انتظاری که از یک استان بزرگ مثل البرز می‌رود، این است که در حوزه صنایع وابسته و کشتارگاه‌ها وضعیت مناسب‌تری داشته باشد. مساله دیگر این است که استان البرز در بخش‌هایی که شاخص است، نیازمند یک برنامه‌ریزی مدون و جدی است تا این وضعیت را حفظ کند، کمااینکه این شاخص بودن کار ساده‌ای نیست.

مشکل بعدی دامپزشکی استان البرز وضعیت ساختمان آن و محلی است که قرار است این خدمات ارزشمند به جامعه هدف برسد و استان از این نظر محدودیت‌های زیادی دارد. در خیلی شهرستان‌ها و شبکه‌ها همکاران به صورت استیجاری کار می‌کنند که این مساله نوعی استرس در ادامه کار ایجاد می کند. خود اداره کل هم از نظر ساختمانی بسیار در محدودیت است. استانی که از نظر تکنولوژیکال و فناوری شاخص است، دامپزشکی آن هم باید حداقل در حوزه آزمایشگاهی به توسعه کمی و کیفی تجهیزات و امکانات و مکان رسیده باشد.

حکیم مهر: مهمترین اولویت‌ها و شاخص‌ترین برنامه‌های شما چیست؟

یکی از اولویت‌های من این است که از طریق استانداری، اداره کل بودجه و رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، مساله ساختمان اداره کل را پیگیری کرده و به نتیجه برسانم.

واقعیت این است که شریان حیاتی هر کشور به اقتصاد، سرمایه دامی، سلامت و بهداشت عمومی جامعه برمی‌گردد و دامپزشکی این توفیق را دارد که به صورت مویرگی با تنوع مسئولیت‌هایی که در این زمینه‌ها دارد، از بهداشت عمومی جامعه مراقبت می‌کند. این یک مسئولیت سنگین بر عهده دامپزشکی است. در کنار همه شعارها، یک شعار جدید برای دامپزشکی دارم و آن اینکه فعالیت‌های ما با عنوان «توقف ممنوع» در جریان است. هیچ توقفی برای دامپزشکی تعریف نشده، چون فعالیت‌های آن حیاتی است و همکاران باید به صورت شبانه‌روزی کار کنند.

یکی از اولویت‌های من تعامل با دستگاه‌های استانی، نمایندگان مجلس و... برای بهبود وضعیت جامعه دامپزشکی است. توجه ویژه به کارکنان و همکاران عزیز و تشویق آنان از طریق بازدیدهای مستمر از محل کار و به کارگیری نیروهای کاربلد و تربیت نیروهای جوان از دیگر اولویت‌های بنده است. اگر به نیروی انسانی بپردازیم و امکانات و تجهیزات را هم از دستگاه‌های ذی‌ربط بگیریم، قطع به یقین می‌توانیم موفقیت‌هایی را به دست بیاوریم.

از سوی دیگر ساخت، تعمیر و تجهیز ساختمان‌های اداری و آزمایشگاهی ما در اولویت است. موضوع مهمی که باید به شکل کلان‌تر به آن نگاه کنیم لزوم تدوین برنامه‌های مدون فصلی، سالانه و طولانی‌مدت است که آن را با خرد جمعی، نخبگان، کارشناسان، بخش خصوصی، نظام دامپزشکی و... در قالب شیوه‌نامه‌های راهبردی و مرتبط با اهداف عالی سازمان دامپزشکی پیش خواهیم برد.

در موضوع کشتارگاه‌ها نیز برای ارتقا و ساماندهی کشتارگاه‌های دام و طیور اقدام می‌کنیم. ارتقای کیفیت بهداشتی شیر هدف بعدی است که از طریق رصد و پایش دامداری‌ها به آن می‌رسیم. ما بزرگترین دامداری خاورمیانه را در استان داریم و برخی امکانات استان نه تنها در سطح ملی بلکه در سطح خاورمیانه نیز اول است.

حکیم مهر: با بخش خصوصی چقدر تعامل خواهید داشت و برای اجرای ماده ۱۹ چه برنامه‌هایی دارید؟

بعد از سه دهه مدیریت در چند استان و مسئولیت‌هایی که در سطح ملی و بین‌المللی داشتم و در حال حاضر پنجمین استان را تجربه می‌کنم، اعتقاد من این است که باید مدیریت ما در قالب حاکمیت بخش خصوصی و تعاونی‌ها به سمت ارتقا و کمک به تولید و معیشت مردم پیش رود. باید ایجاد شرایط سهل و آسان برای استفاده عمومی از خدمات فنی و تخصصی دامپزشکی را در دستور کار قرار دهیم و این، جز با تعامل ویژه اتفاق نمی‌افتد. ممکن است در گذشته هم تعاملاتی بوده و الان هم بین سازمان و نظام یا بخش خصوصی، حتی تشکل‌ها و سمن‌های دیگر هم غیر از سازمان تخصصی خودمان باشد. به اعتقاد من اگر این همکاری، همدلی و خرد جمعی به شکل ویژه در این دوره پررنگ نشود، ما نه در حوزه حاکمیت و نه بخش خصوصی موفقیتی را کسب نخواهیم کرد.

نگاه من در گذشته این بوده که گاهی قدم‌های اول را در این حوزه برمی‌داشتم و الان هم اعتقاد دارم که باید به سمت بخش خصوصی، نظام دامپزشکی، تشکل‌ها و سمن‌ها قدم برداریم و به آنها خدا قوت بگوییم. از آنها حمایت و در حوزه دستورالعمل‌ها و شیوه‌نامه‌ها به آنها کمک کنیم. کمااینکه قطعا آنها می‌توانند بزرگترین موفقیت‌ها را در حوزه دامپزشکی و امنیت غذایی که وظیفه ما و وزارت جهاد کشاورزی است، به دست بیاورند.

حکیم مهر: فکر می‌کنید که چقدر بتوانید از تجربیات خود در زمان ریاست سازمان دامپزشکی، در اداره استان استفاده کنید؟

به عنوان کسی که در موقعیت صفی و میدانی قرار گرفتم، در ستاد به سهل‌گیری که ضرورت پیشبرد اهداف سازمان دامپزشکی در حوزه استان‌ها و شهرستان‌هاست، زیاد توجه نشده است. مهمترین تجربیاتی که من در قالب ریاست سازمان دامپزشکی داشتم در حوزه عملیاتی بودن دستورالعمل‌ها و شیوه‌نامه‌ها و همچنین ارتقای سامان‌ها و کمک به سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان است که کمتر به مراکز دولتی مراجعه کنند.

اگرچه در گذشته تلاش‌هایی در این خصوص صورت گرفته اما هنوز سازمان دامپزشکی می‌تواند در خیلی جاها با تسهیل‌گری و ارتقای دستورالعمل‌ها یا اصلاح آنها به سرعت عمل و چابکی ادارات کل و شبکه‌های دامپزشکی کمک کند. آن تجربه الان به کمک من می‌آید که با همکاران سازمانی در مباحث فنی و علمی به یک نتیجه مشترک برسیم و خروجی آن به نفع مردم عزیز، تولیدکنندگان، صادرکنندگان و واردکنندگان شود. در کنار آن من می‌توانم آخرین شیوه‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های ابلاغی به استان‌ها را ببینم که چقدر کاربردی است و چقدر می‌تواند در پیشبرد اهداف و چابکی اداره کل تاثیر بگذارد.

اگر به این نتیجه برسیم که بعضی شیوه‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های موجود در ادرات مختلف استانی و شهرستانی دست و پاگیر است و کمکی نمی‌کند، یا تولیدکننده، بخش خصوصی و همکاران در حوزه تشخیص و درمان و دارو در بخش خصوصی از ما ناراضی هستند، باید برای آنها هم بهترین پیشنهاد را در استان دهیم که در ستاد و سازمان به آن رسیدگی شود و در کل کشور بتوانیم از این تحلیل و بررسی بنده که در هر دو قسمت سازمان دامپزشکی و اداره کل به صورت رفت و برگشتی کار کردم، نتایج ملموس‌تر و ارزشمندی را برای خود و جامعه هدف به دست بیاوریم.

حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.