نامه سرگشاده نوروزی مدیرمسئول حکیم مهر به جامعه بزرگ دامپزشکی کشور / بخش پنجم و پایانی – ساختار سازمان‌ها و تشکل‎ها

حکیم مهر - نامه سرگشاده نوروزی مدیرمسئول حکیم مهر به جامعه بزرگ دامپزشکی کشور / بخش پنجم و پایانی

-          با تضعیف و انحلال سازمان دامپزشکی ضربه جبران‎ناپذیری به تمامیت حرفه دامپزشکی وارد می‎شود

-          زبان نقد به بهانه تضعیف سازمان دامپزشکی یا هر تشکل دیگر نباید بسته شود

-          تصدی‎گری سازمان دامپزشکی جلوی پویایی را می‎گیرد

-          افراد غیرتخصصی نباید بیش از متخصصین در یک سازمان تخصصی حضور داشته باشند

-          چارت یک سازمان باید بر اساس نیاز جامعه به دریافت خدمت طراحی شود

-          سازمان نظام دامپزشکی نباید سازمان دامپزشکی دوم باشد

-          رئیس سازمان نظام دامپزشکی نباید رئیس شورای مرکزی این سازمان هم باشد

-          ورود جدی سازمان نظام دامپزشکی به موضوع تعرفه‎ها ستودنی است

-          عدم ثبات در مدیریت چالش‎ بزرگ یک سازمان است

-          سازمان نظام دامپزشکی فهرست هزینه‎کرد سالیانه بودجه و درآمد خود را منتشر نماید

-          جامعه دامپزشکان می‏تواند پویاتر باشد

-          هیأت مدیره جامعه دامپزشکان نباید نردبان تأمین اهداف گروهی و شخصی شود

بسمه تعالی

بینندگان محترم حکیم مهر، همکاران ارجمند و گرانقدر و جامعه شریف دامپزشکی کشور

سلام علیکم

در این بخش از نامه که پایانی بر این چند بخش هم هست به مسئله مهم ساختار و عملکرد سازمان‎ها و تشکل‎های جامعه بزرگ دامپزشکی کشورمان می‎پردازیم. در این باب چند نکته تقدیم می‎گردد :

الف – سازمان دامپزشکی

1 – سازمان دامپزشکی کشور به عنوان سازمانی قدیمی و تخصصی که نماد حاکمیت در حرفه دامپزشکی است پشتوانه قوی اجرایی جامعه دامپزشکی کشورمان محسوب می‎شود. اگر به هر نحو این سازمان تضعیف، کوچک و خدای ناکرده مانند آنچه اخیراً نزدیک بود رخ دهد منحل گردد ضربه جبران‎ناپذیری به تمامیت حرفه دامپزشکی وارد خواهد شد. سعی باید بر این باشد که این سازمان حفظ و بلکه به سوی اصلاح و قدرتمندتر شدن پیش برود. البته این نکته نباید بهانه‎ای برای مسئولین این سازمان یا هر تشکل‎ و سازمان دیگری باشد تا به این سبب زبان نقد کاستی‎ها بسته شود و هر نقدی تضعیف آن سازمان تلقی گردد.

در ساختار سازمان دامپزشکی اشکالات و ضعف‎هایی وجود دارد که شاید خود مسئولین و کارشناسان آن سازمان بیش از بقیه هم به آن واقف باشند. متأسفانه به رغم محدودیت‎هایی که از آن مطلعیم تلاش حداکثری برای رفع این نقائص معمول نمی‎گردد و شاید مهمترین دلیل هم روزمرگی تصدی‎گرانه باشد. هر چه وظایف تصدی‌گری بدون تعصب در اسرع وقت به نحو کامل از این سازمان جدا و به بخش خصوصی واگذار شود فرصت بازبینی سیاست‌ها و پویاترشدن بدنه این سازمان بهتر فراهم می‎گردد.

فرض کنید که من در یک اداره کل دامپزشکی یا شبکه دامپزشکی شهرستان سرگرم انجام مستمر تست سل باشم. آیا فرصت برای شناسایی نقاط ضعف و قوت این تست و نظارت بر نحوه انجام کار (که البته نباید خودم بر کار خودم نظارت کنم!) فراهم می‎شود؟ حال اگر این کار را بخش خصوصی با نظارت کامل دولت انجام دهد (به نحوی مدیریت‎شده و ضابطه مند)، آیا نمی‎توانم هر پنج سال یکبار کل این طرح را بازبینی و نقاط ضعف و قوت را شناسایی و با بهره‎مندی از دانشگاهها و متخصصین اصلاح نمایم؟

2 – سرمایه اصلی سازمان دامپزشکی را نیروی انسانی تشکیل می‎دهد. مغزهایی که باید با همفکری یکدیگر و با بهره‎مندی از توان بیرونی سازمان در بخش‎های مختلف از سرمایه دامی کشور و بهداشت مواد غذایی و بهداشت جامعه حفاظت و حراست نمایند. در این بخش چند مشکل عمده وجود دارد. مشکل اول که مهم‎تر هم هست نوع استخدام و جذب کارکنان این سازمان است. در یک سازمان تخصصی نباید تعداد کارکنان اداری و غیرتخصصی بیش از متخصصین باشد. این نقیصه‎ای است که از زمان قبل تاکنون کمابیش به چشم می‎آید. مشکل دوم فاصله یک استخدام تا استخدام بعدی است که سبب از دست رفتن نیروی انسانی (از قبیل بازنشستگی و غیره) می‎شود. پست‏های خالی که در سازمان دامپزشکی پر نشوند آنگاه توان افراد موجود برای پرکردن پست‎ها مصرف و در پست تخصصی خود با نیمی از توان و بلکه کمتر به انجام وظیفه مشغول خواهند شد. ساختار سازمان دامپزشکی نیز از دیگر مشکلات است. افرادی با تخصص‏های مختلف و یا در سطح دکترای عمومی و یا از میان سایر رده‎های دامپزشکی در این سازمان جذب می‎شوند اما در پست‎های تخصصی و بجا استفاده نمی‎شوند. لذا باید به تناسب جایگاه افراد را با تخصص‎های مورد نیاز (البته بدون کوچکترین رانت) استخدام نمود.

3 – چینش نمودار سازمانی در سازمان دامپزشکی هم از مشکلات مهم این سازمان است. از محدودیت‎‌های مسئولین در تغییر این چینش که بگذریم باید گفت در سازمان دامپزشکی از اسامی معاونت‎ها تا فلسفه وجودی هر یک از دفاتر و ادارات کل می‎توان به هر یک نقدی داشت. چه بهتر که نیاز جامعه ابتدا سنجیده شود و بر اساس آن و با هدف خدمت‏رسانی چارتی تهیه و ابلاغ گردد. اگر خدای ناکرده ملاک تغییر چارت افراد باشند و بجای آنکه افراد با نمودار تطبیق داده شوند برعکس آن رخ دهد باید فاتحه اصلاحات را در این بخش خواند. متأسفانه اکنون در چارت سازمان دامپزشکی اشکالات قابل توجهی وجود دارد. از عدم وجود برخی دفاتر مستقل تا ناهمگونی فعالیت‎ها در یک دفتر با چند عنوان. امید که مسئولین به این موضوع مهم بیش از پیش توجه نمایند.

4 – ضرورت ورود جدی سازمان دامپزشکی به مباحثی چون مفهوم (سلامت واحد)، بازرسی و بهداشت مواد غذایی (در نهادهای مختلف کشوری و لشکری)، بهداشت و بیماریهای حیوانات به تفکیک گونه‎ها با درنظرگرفتن کارشناسان مستقل و چند حوزه دیگر امروز بیش از هر زمانی احساس می‎شود. شاید نامه مستقلی می‎طلبد که همین بند توضیح داده شود. خلاصه آنکه اگر سازمان دامپزشکی با تدبیر از فرصت‎های موجود استفاده کند زمینه اشتغال بسیاری از دانش‏آموختگان می‏تواند فراهم آید و اقتدار و حضور حاکمیتی این سازمان در برخی مباحث مرتبط با سلامت مردم نیز بیش از گذشته احساس شده و به نمایش درمی‎‏آید.

ب -  سازمان نظام دامپزشکی

1 – فلسفه تشکیل سازمان نظام دامپزشکی مشخص و بر اساس قانون مصوب مجلس معین شده است. حضور این سازمان در کنار سازمان دامپزشکی از ابتدا امری لازم و البته مبارک بوده و هست. لیکن باید به این مسئله توجه شود که اگر سازمان نظام دامپزشکی به سازمان دامپزشکی دومی تبدیل شود آنوقت به طور قابل ملاحظه‎ای از برکات آن کاسته و مضراتی هم دامن‎گیر صنف دامپزشکی خواهد شد.

2 – شورای مرکزی این سازمان بالاترین مرجع تصمیم‎گیری است. هر چند در این دوره به دلایلی که تکرار آن نیاز نیست این شورا از انسجام برخوردار نیست اما در دوره‎های قبل نیز به رغم تشکیل جلسات نتوانسته کارآیی لازم را به نمایش بگذارد. این شورا باید طوری طراحی شود که با حضور اعضاء وظایفی را برای رئیس سازمان نظام دامپزشکی در هر دوره مشخص و از وی درباره مدت زمان لازم برای انجام وظایف، نحوه انجام این وظایف و سپس در مدت زمانی معین نتیجه کار سوال نمایند. این شورا باید آنقدر قدرتمند باشد که بتواند پس از طرح تعدادی سؤال (برابر قانونی که باید تدوین و تصویب شود) و عدم دریافت پاسخ‏های متقن رئیس سازمان نظام دامپزشکی را استیضاح و حتی در صورت لزوم وی را برکنار نماید. این مسئله فارغ از اشخاص از ابتدای تشکیل سازمان نظام دامپزشکی تاکنون مغفول مانده است. اگر رئیس سازمان نظام دامپزشکی، رئیس شورای مرکزی هم باشد دیگر چه نظارتی بر کار وی اعمال می‎شود؟ همین امروز هم بر اساس قانون قرار است وی در ریل شورای مرکزی، قطار این سازمان را حرکت دهد. حال اگر تند یا کند رفت و یا از ریل خارج شد در حالی که خود بر مسند ریاست این شورا هم نشسته باشد می‎توان انتظار اصلاح مسیر را داشت؟

3 -  قانون سازمان نظام دامپزشکی نقص دارد و نقص آن کم هم نیست. تلاش‎هایی برای اصلاح آن صورت گرفته اما باید به این نکته توجه داشت که اگر برطرف ساختن نقص قانون به یک محدوده زمانی خاص برای تأمین اهداف کوتاه مدت منحصر شود نتیجه خوبی در برنخواهد داشت. لذا انتظار می‎رود حداکثر منفعت در اصلاح این قانون از سوی قانونگذاران و پیشنهادکنندگان اصلاح قانون در نظر گرفته شود.

4 – موضوع تعرفه‎ها از مواردی است که سازمان نظام دامپزشکی بخصوص در دوره اخیر بخوبی به آن وارد شد. صرفنظر از نقدی که به نحوه محاسبه و نیز نرخ آن وارد است اما جسارت ورود به این حوزه را باید ستود. امید است این روند با اصلاح نقائص در آینده منشاء خیرات بیشتری برای صنف دامپزشکی شود.

5 – پیگیری معافیت مالیاتی دامپزشکان، حفاظت از آنان و پیگیری امور اجتماعی صنف دامپزشکی، تشکیل مرتب و منظم و البته هدفمند کمیته‎های تخصصی، دفاع از اعضای سازمان نظام دامپزشکی در مجامع مختلف حقوقی و ایجاد وحدت بیشتر با سایر تشکل‏ها و نهادها انتظاراتی است که از سازمان نظام دامپزشکی می‎رود و امیدواریم به زودی محقق گردد. برگزاری کنگره خوب است و البته امری مبارک اما خوب‎تر آن است که این کنگره‌ها محلی برای برای تجمیع همه دامپزشکان متخصص در زمینه‎های گوناگون باشد و سایر امور هم تحت‌تأثیر برگزاری کنگره قرار نگیرد.

6 – چالش بزرگ در هر سازمان عدم ثبات در مدیریت‎ است. اگر سازمانی در طی یک دوره فعالیت چند معاون برنامه‌ریزی عوض کند و مدتی را هم بدون معاون سپری کند، در برخی بخش‎ها هم با آمد و رفت‌های مختلف و آنهم با افرادی در وزن‎های گوناگون و بسیار مختلف در سطوح علم و تجربه در پست‎های گوناگون روبرو باشد نمی‎توان انتظار یک کار منسجم و بازده مناسب از آن داشت. این اشارتی است که باید مسئولین و تصمیم‎‌سازان و تصمیم‎گیران زوایای آن را به خوبی دریابند.

7 – نوع تعیین میزان حق عضویت و هزینه‎کرد بودجه که برای ما معلوم نیست. همانطور که قبلاً گفته شده امید است مسئولین سازمان نظام دامپزشکی برای احترام به جامعه دامپزشکی کشورمان فهرست هزینه‎کرد سالانه بودجه و درآمد و بخصوص حق عضویت را به طور شفاف منتشر نموده و در اختیار عموم قرار دهند تا زمینه اطمینان قلبی بیشتر اعضاء نیز بدین نحو فراهم آید و در صورتی هم که اعضاء پیشنهاداتی برای بهبود امور داشتند بتوانند آن را بر همین پایه مطرح و منتقل نمایند.

8 – نوع ساختار سازمان نظام دامپزشکی و امکانات آن در استان‎ها، نظام سبز سلامت، شرکت‎های تابعه نظام دامپزشکی، رابطه شوراهای استانی با شورای مرکزی، نحوه تعیین رئیس نظام دامپزشکی استان، شیوه و فرآیند برگزاری انتخابات، چینش معاونت‎ها و ساختار سازمانی این تشکل مهم، نحوه ارتباط اعضاء با سازمان نظام دامپزشکی و غیره از دیگر مسائل