سالانه حدود سه میلیون تن گوشت سفید و قرمز از 740 کشتارگاه صنعتی و سنتی استخراج میشود که با مشکلات فراوانی از کمبود 3000 نفری ناظر بهداشتی تا بی‌رغبتی برای تبدیل کشتارگاهای سنتی به صنعتی و گه‌گاه مافیاهای پشت پرده دست و پنجه نرم می‌کنند؛ دست‌هایی که نمی‌گذارند صنعتی شویم!
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، حدود 740 کشتارگاه دام و طیور در کشور وجود دارد که از این میان تعداد اندکی کشتارگاهای صنعتی با خطوط مدرن ذبح و فرآوری وجود دارد و مابقی کشتارگاه‌ها برای کشتار از همان روش‌های سنتی گذشته استفاده می‌کنند که البته به گفته کارشناسان نظارت‌های بهداشتی کمتری هم در این واحدهای سنتی انجام میشود.
مهدی خلج، رییس سازمان دامپزشکی کشور در این باره به ایسنا گفت: حدود 350 کشتارگاه دام در کشور وجود دارد که 67 واحد آن صنعتی و 282 واحد آن سنتی است و بیش از 222 واحد کشتارگاهی طیور در کشور وجود دارد که صنعتی هستند.
فرآیند کشتار در کشتارگاههای صنعتی و سنتی
کشتارگاه‌ها یا همان پالایشگاه‌های امنیت و سلامت غذایی، جایی است که دامداران و مرغ‌داران پس از رسیدن وزن دام و طیور خود به حد معین آن‌ها را روانه کشتار در کشتارگاههای سنتی و صنعتی حاشیه شهرهای خود می‌کنند و با پرداخت بهای کشتار یا تسهیم کردن بخشی از لاشه کشتار شده، حساب خود را با این کشتارگاه‌ها تسویه می‌کنند.
البته دام و طیوری که برای رفتن به بازار مصرف، روانه کشتارگاه‌ها می‌شوند از ابتدا تا انتهای فرآیند کشتار تحت نظارت ناظران شرعی و کارشناسان بهداشتی سازمان دامپزشکی کشور قرار می‌گیرند؛ به گونه‌ای که ناظران شرعی بر مراحل ذبح اسلامی نظارت می‌کنند و ناظران بهداشتی با در نظر گرفتن همه علائم بیماری‌های احتمالی بر سلامت گوشت صحه می‌گذارند.
فرآیند کشتار به گونه‌ای است که به عنوان مثال دام‌های سنگینی که در کشتارگاههای صنعتی وارد می‌شوند در ابتدا و پیش از ورود با شوکی برقی آن‌ها را بی‌حس می‌کنند تا بتوانند به راحتی عملیات کشتار را آغاز کنند اما همین فرآیند در کشتارگاههای سنتی بدون شوک برقی و با کمک چندین نفر انجام میشود. شوک برقی برای مرغ‌ها هم وجود دارد اما دام‌های سبک نیازی به شوک برقی ندارند.
نهایتاً پس از اتمام فرآیند کشتار تقریبا همه امعاء و احشاء باقی مانده دام و طیور به مصارف گوناگون صنعتی در داخل و خارج از کشور میرسد که می‌توان به تولید پودر خون و صادرات فرآورده‌هایی از جمله پوست، پشم، مو و غیره اشاره کرد که البته این باقی مانده کشتار عمدتا همان سهم صاحبان کشتارگاه‌هاست.
همچنین بر اساس یک سنت قدیمی مصرف «کله پاچه» که شامل بخش‌های مختلف سر، دست، پا و ... میشود، به عادتی غذایی در برخی از اقشار جامعه تبدیل شده که بخشی از فرآیندهای کشتار را شامل میشود.
کشتارهای غیرقانونی و سنتی عامل افزایش شیوع بیماری‌های مشترک
همچنین کشتارگاههای دام و طیور یا همان پالایشگاه‌هایی که در کشورهای اروپایی و پیشرفته برای همه مراحل قبل، حین و پس از کشتار در خطوط تولید مدرن‌شان برنامه‌ریزی دقیقی دارند در ایران با مشکلات متعددی از کمبود نیروی انسانی و ناظر بهداشتی تا بی‌رغبتی برای تبدیل کشتارگاهای سنتی به صنعتی و گه‌گاه مافیاهای پشت پرده مواجه هستند.
همین عوامل در کنار هم سبب می‌شوند تا روز به روز خطر بروز و شیوع بیماری‌های خطرناک مشترک دام و انسان مانند سل، تب مالت، تب کریمه کنگو و... بیشتر از گذشته شود، البته در کنار این کشتارگاههای سنتی که دارای حداقل استانداردهای لازم هستند، کشتارهای غیرقانونی و شخصی بسیاری نیز در کشور انجام میشود که هیچ جای دنیا مرسوم نیست.
مافیاها نمی‌گذارند کشتارگاههای سنتی به صنعتی تبدیل شوند
در این زمینه پیام محبی، نائب رییس جامعه دامپزشکان ایران ضمن تاکید بر ضرورت تبدیل کشتارگاههای سنتی به صنعتی در راستای ارتقای سلامت و بهداشت فرآورده‌های خام دامی اظهارکرد: در برخی از موارد مافیاهایی در کشور وجود دارند که نمی‌گذارند واحدهای کشتارگاهی دام و طیور سنتی به صنعتی تبدیل شوند، چرا که برای تبدیل آن نیاز به سرمایه‌گذاری هنگفتی است که برای مالک این واحدها کشتار به همان روش کم هزینه گذشته به صرفه‌تر به نظر میرسد.
وی افزود: در برخی موارد نیز کشتار دام و طیور به صورت شخصی و غیر قانونی یعنی خارج از سیستم نظارت بهداشتی انجام میشود که برای گسترش شیوع بیماری‌های خطرناک مشترک انسان و دام بسیار خطرناک است، اما سازمان‌های و دستگاه‌های نظارتی باید به شدت با متخلفان برخورد کنند.
کمبود 3 هزار نفری ناظران بهداشتی در کشتارگاه‌ها
در واحدهای کشتارگاهی صنعتی و سنتی امروز نیز مشکلات بسیاری وجود دارد که می‌توان به کمبود نیروی انسانی لازم برای نظارت بهداشتی اشاره کرد. خالد خداویردی، معاون سازمان دامپزشکی کشور در این باره اظهار کرده که در 60 درصد واحدهای کشتارگاهی دام و طیور در کشور با مشکل کمبود نیروی انسانی لازم برای نظارت بهداشتی بر روند کشتار دام و طیور مواجه هستیم و به حدود 3000 نفر نیروی انسانی نیاز داریم.
در واحدهای کشتارگاهی صنعتی کشور نیز که به گفته دامپزشکان و ناظران بهداشتی شبکه‌های دامپزشکی با کمترین مشکلات فنی فعالیت می‌کنند باید نیم نگاهی به پالایشگاه‌های مدرن دام و طیور کشورهای پیشرفته همسایه و اروپایی داشت که حتی از خون‌آبه‌های خطوط کشتارشان هم برای تولید پودر خون به عنوان پروتئینی در تغذیه دام و طیور استفاده می‌کنند این در حالی است که ایران با داشتن آمار کشتار بالا خون حاصل از کشتار را رها می‌کند و برای تامین نیاز واحدهای پرورشی متوسل به واردات پودر خون میشود.
تحقیقات محققان حوزه دامپزشکی نیز نشان داده که وضعیت بهداشتی کشتارگاههای دام و طیور در برخی از استان‌ها مانند یزد مشکلاتی وجود دارد که می‌توان به پایین بودن بهداشت فردی، امکانات مورد نیاز، روند دفع فاضلاب و بعضا ساختمان این واحدهای کشتارگاهی اشاره کرد که به نظر میرسد مسئولان دستگاه‌های اجرایی و نظارتی باید به کشتارگاه‌ها به عنوان محلی برای تامین منبع غذایی اساسی برای انسان‌ها بیشتر توجه کنند که اگر اصول بهداشتی در این واحدها رعایت نشود مصرف‌کنندگان ممکن است به بیماری‌های مختلفی مبتلا شوند.
اختلاف 20 هزار تومانی قیمت دام زنده تا گوشت قصابی
البته یکی دیگر از مشکلاتی که برای بازار گوشت قرمز از همین مبدأ تولید یعنی کشتارگاه‌ها به وجود می‌آید تفاوت قیمت این محصول از مبدأ تولید تا بازار مصرف است که سبب میشود مصرف کنندگان توان خرید گوشت قرمز را نداشته باشند و این محصول پروتئینی به تدریج از سبد غذایی برخی خانوارهای ایرانی خارج شود.
چراکه قیمت هر کیلوگرم دام زنده سبک یا سنگین پیش از کشتار به طور متوسط 9000 تا 10 هزار تومان است در حالی که هر کیلوگرم گوشت قرمز در بازار مصرف 25 تا 35 هزار تومان به دست مصرف کنندگان میرسد.
میزان تولید گوشت مرغ در کشور سالانه حدود دو میلیون تن و میزان تولید گوشت قرمز البته بر اساس آمارهای جدید اصلاح شده ۸۰۰ هزار تن برآورد شده است که برای تامین نیاز گوشت قرمز به حدود ۱۰۰ هزار تن واردات نیاز داریم اما مازاد تولید گوشت مرغ به کشورهای همسایه صادر میشود.
منبع: خبرگزاری ایسنا
با عرض سلام خدمت همکاران گرام و عرض تاسف از امثال اینگونه اخبار در حالیکه همکاران دامپزشک در بیکاری به سر میبرند ما اینهمه فرصت شغلی داریم و همیشه باید بگیم به امید روزی که نخبه ها و دکتران مملکت از حداقل امکانات به سر ببرند!!!!! تا زمانی که سازمان دامپزشکی از وزارت جهاد کشاورزی جدا نگردد،مسولین ما اهمیت حرفه دامپزشکی را درک نکنند ،سازمان دامپزشکی بهداشت مواد غذایی را در اولویت کارهای خود قرار ندهد و وزرات بهداشت در معاونت غذا و دارو تجدید نظر ننمایید ، هیچ چیز تغییر نخواهد کرد و بدتر خواهد شد. متاسفانه در زمینه بهداشت و بازرسی در کشتارگاههای کشور وضعیت خوبی کشور نداریم .چرا در کشور ما کلا بخش بهداشت کوچک و بخش درمان بسیار وسیع است ؟ خط مقدم مبارزه با بیماریها و حفظ سلامت مردم دامپزشکی می باشد .چه قبول کنیم چه نکنیم .سازمان دامپزشکی توانایی پرداخت حقوق و مزایای کارکنان خود را ندارد ولی وزرات بهداشت به دانشجویان پرستاری هم حقوق پرداخت می کند ، حال باید پرسید تا کی مردم باید قربانی عدم درک درست مسولین از حوزه سلامت باشند؟ دولتمردان باید بدانند که بدون یک سازمان دامپزشکی مستقل و کارامد حوزه سلامت ره بجایی نخواهد برد و هر روز وزیر محترم بهداشت بیمارستانهای فوق تخصصی افتتاح نماید و بیماران سرطانی را روی پر قو بخواباند . کامیاب قیصربیگی به صرف گماردن نیرو این مشکلات حل نمیشود نیروی دولتی با خصوصی در عمل فرق چندانی ندارد .دولتیها هم خیلیهاشان بدلیل کمی حقوق در انجام وظیفه........و معلوم است چه میشود تا زمانی که بازرسین کشتارگاه حقوق خود را از صاحب کشتارگاه دریافت می کنند مشکلات زیادی در زمینه های مختلف از جمله بهداشت و بازرسی گوشت در کشتارگاه ها وجود دارد در صورتی که باید ناظرین حقوق خود را از بخش دولتی دریافت کنند یعنی استخدام سازمان باشند. من خواهش میکنم تعداد کشتارهای روزانه در کشتارگاه دام شهر ارومیه را با تعداد لاشه های واقع در قصابیها مقایسه بفرمایند ان زمان مشخص میشود که چه تعدادی دام روزانه در خارج از کشتارگاه کشتار شده ودر قصابیها بفروش میرسد از اداره محترم بهداشت تقاضای رسیدگی داریم 
