حوزه دام و طیور از ابتدای سال جاری شاهد نواسانات مختلفی بوده است، به‌گونه‌ای که قیمت مرغ سیر نزولی طی کرد و عده‌ای از مرغداران را دچار ضرر و زیان کرد و به‌دنبال آن شیوع آنفلوآنزای فوقحاد پرندگان مزید بر چالش‌های پیشین شد.
به گزارش خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا)، حوزه دامپروری نیز در این بین شاهد تغییرات مختلفی بود، به‌گونه‌ای که افزایش حجم تولید باعث شد قیمت گوشت قرمز با افت شدیدی روبه‌رو شود و عده‌ای از دامداران صادرات دام زنده را در دستور کار قرار دهند و عده‌ای دیگر نیز دام‌های مولد را راهی کشتارگاه‌ها کرده و علاوه بر آن بیماری لمپی‌اسکین و تب کریمه کنگو نیز این بخش را بیشتر تحت تأثیر قرار دهد.
در گفتگو با حسن رکنی، معاون بهبود تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی، حوادث اخیر و اثرات آن بر بازار و تولید ار جویا شدیم که می‌خوانیم.
آنفلوآنزای فوقحاد پرندگان در مازندران چه تأثیری بر تولید و بازار طیور داشت؟
بیماری آنفلوآنزای فوقحاد پرندگان در پنج ماه گذشته در کشورهای اطراف شیوع پیدا کرد و بعد از دو ماه به ترکیه رسید و سپس با پرواز پرندگان مهاجر بیماری جابه‌جا شد و در چند روستای استان مازندران، مرغ‌های بومی را بیمار کرد و بر اساس بررسی‌های انجام‌شده توسط سازمان دامپزشکی کشور هیچ اثری در بیماری در واحدهای پرورش مرغ گوشتی و تخم‌گذار دیده نشد و علاوه بر آن، نمونه‌های برداشته‌شده در استان مازندران نشانگر آن است که این بیماری عاملی ماندگار نداشته و تنها سویه‌ای است که از پرندگان مهاجر به کشور وارد شده است و با اقدامات سریع سازمان دامپزشکی، مهار بیماری اتفاق افتاد و پاک بودن واحدهای صنعتی نیز به اثبات رسید. بنابراین مردم نباید ذهنیت منفی و نگران‌کننده نسبت به بیماری فوق داشته باشند.
صادرات مرغ و تخم‌مرغ تحت تأثیر جو روانی و ممنوعیت اعلام‌شده از سوی OIE چه زمانی رفع خواهد شد؟
واحدهایی که تأییدیه سازمان دامپزشکی کشور را داشته باشند، می‌توانند به‌صورت موردی صادرات انجام دهند و هیچ مشکل خاصی وجود ندارد و در آینده‌ای نزدیک نیز OIE پاک بودن ایران از بیماری فوق را اعلام خواهد کرد.
در فروردین‌ماه سال گذشته حدود دوهزار و 640 تن تخم‌مرغ از کشور خارج شد، در حالی که در مدت مشابه سال جاری میزان صادرات به چهارهزار و 478 تن رسید که دارای رشد 52 درصدی است. در اردیبهشت‌ماه سال گذشته نیز چهارهزار و 145 تن تخم‌مرغ و در مدت مشابه سال جاری شش‌هزار و 482 تن تخم‌مرغ با رشد 56 درصدی صادر شد؛ این در حالی است که در خردادماه سال گذشته پنج‌هزار و 15 تن تخم‌مرغ صادر شده بود، اما در مدت مشابه سال جاری و با وجود شروع بیماری آنفلوآنزا میزان صادرات به 11 هزار و 343 تن رسید که نشانگر رشد 126 درصدی است در مجموع صادرات تخم‌مرغ در سه ماهه نخست سال جاری 22 هزار تن برآورد شد که در مدت مشابه سال گذشته میزان صادرات 12 هزار تن بود که رشد 83 درصدی حاکی از آن است که این بخش از صادرات متوازن و مناسبی برخوردار بوده است.
در حوزه صادرات مرغ نیز سال گذشته 10 هزار تن صادر شد، در حالی که امسال صادرات به هفت‌هزار و 500 تن رسید؛ در این بخش با کاهش 25 درصدی در صادرات روبه‌رو بودیم که علت آن می‌تواند تعطیلات نوروز و اندکی ممنوعیت صادرات به‌دلیل بیماری آنفلوآنزا باشد.
نوسانات قیمتی و واردات و صادرات دام زنده چگونه بوده است؟
در دو ماهه نخست امسال میزان صادرات دام کوچک بیش از 10 برابر دوماهه نخست سال گذشته برآورد شده است و از لحاظ ارزشی میزان صادرات دام زنده 45 میلیون دلار ارزش دارد. در حالی که این رقم در سال گذشته 4.5 میلیون دلار برآورد شد. رقم ارزشی صادرات دام و طیور نیز بیش از 190 میلیون دلار در دوماهه نخست امسال برآورد شد، در حالی که این رقم در سال گذشته 65 میلیون دلار بود و این نشان‌دهنده آن است که 16 درصد افزایش صادراتی داشته‌ایم. کاهش 10 درصدی واردات را شاهد بودیم که در مقابل آن صادرات از افزایش قابل ملاحظه‌ای برخوردار بود.
دام زنده ایرانی مورد توجه کشورهای حاشیه خلیج فارس است و ارزش افزوده مناسبی برای آنها ایجاد می‌کند. بنابراین منعی برای صادرات آن دیده نمی‌شود.
توازن صنایع شیر و دامداران چگونه برقرار خواهد شد؟
خرید شیر توسط کارخانه‌ها از دامداران با همان قیمت یک‌هزار و 440 تومانی سال گذشته که در ستاد تنظیم بازار به تصویب رسیده بود، باید انجام می‌شد که متأسفانه عملیاتی نشد و دامداران نیز به‌دنبال دست یافتن به این عدد بودند.
با رایزنی‌های انجام‌شده با کارخانه‌ها، مقرر شد که شیرخام با قیمت یک‌هزار و 440 تومانی خریداری شود و دولت نیز برای حمایت از تولید اجازه نوسان قیمت لازم را در محصول نهایی به کارخانه‌ها بدهد.
تولیدکنندگان نیازمند حمایت دولت هستند و باید در تعادلی دوطرفه بین کارخانه‌ها و دامداران توافق نهایی حاصل شود تا استمرار تولید اتفاق افتاده و تولید شیرخام و چرخه فرآوری آن ادامه پیدا کند.
پرداخت یارانه به چه قشری اثرپذیرتر است؟ دامدار یا کارخانه‌دار؟
دامداران به‌دنبال گرفتن یارانه نیستند و مصوبه‌ای هم در این باره نداریم. دولت برای اصلاح قیمت یک‌هزار و 440 تومانی شیرخام مصوبه جدید دارد که سازمان حمایت تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان باید پس از بررسی نهایی آن را اعلام کند، اما برای رفاه حال مردم، در حال حاضر قیمت لبنیات و سایر محصولات با همان قیمت‌های سابق عرضه می‌شود.
با وجود مازاد تخم‌مرغ، سردرآوردن واحدهای جدید با ظرفیت‌های بالا چه اثراتی بر وضعیت تولید خواهد داشت؟
از گذشته تاکنون به‌صورت یک فعالیت مستمر، واحدهایی به عرصه می‌آیند و در مقابل واحدهای کم‌بازده خارج می‌شوند. برخی از واحدها که در سه دهه گذشته تأسیس شده‌اند، نیازمند بازسازی هستند و به مرور با قرار گرفتن در محیط‌های شهری باید تغییر وضعیت دهند. بنابراین نیاز است تا واحدهای جدیدی جایگزین آنها شود؛ به‌گونه‌ای که در یک سال گذشته هیچ مجوزی برای ایجاد واحدهای جدید مرغ تخم‌گذار صادر نشده و ممکن است واحدهای جدیدی که در حال حاضر آغاز به کار کرده‌اند، از سه سال گذشته مجوز گرفته باشند و در سال جاری شرایط تولید را پیدا کرده‌اند. مشکل مازاد تولید نیز باید با روش‌هایی همچون دست یافتن به بازارهای جدید در منطقه حل شود و کاهش تولید آخرین راه‌حل ممکن به‌نظر می‌رسد. در حال حاضر باید بازارهای مناسبی توسط تولیدکنندگان ایجاد شود تا تعادل برقرار شده و محصولات تولیدشده دارای ارزش افزوده شود. از دو سال گذشته صادرات تخم‌مرغ آغاز شد و به‌نظر می‌رسد که شرایط رو به جلویی در پیش است.
با دستورالعمل‌های جدیدی که سازمان دامپزشکی کشور تهیه کرده، برنامه‌ریزی شده است که گوشت مرغ و تخم‌مرغ تولیدی کشور از استانداردهای بالاتری برخوردار شود و بدین‌ترتیب بتوانیم در حوزه صادراتی بیشتر وارد شویم و علاوه بر آن برای حضور در بازارهای بین المللی نیز نیازمند آن هستیم که اصلاحات چشم‌گیرتری حادث شود.
واقعا بیماری را نمی شناسی!! 
