حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: نحوه معدومسازی فرآوردههای خام دامی فاسد، داروهای دامپزشکی تاریخگذشته و... که از سوی نیروهای دامپزشکی کشور کشف و ضبط شدهاند، دچار تنوع حیرتانگیزی شده است و نگاهی به اخبار مختلف این حوزه، حکایت از استفاده از روشهای گوناگون مثل آتش زدن، ریختن در چاه، رها کردن در بیابان و حتی وایتکس و گازوئیل و غلطک دارد.
معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور معتقد است که سازمان دامپزشکی در زمینه معدومسازی، پروتکلهای مشخصی دارد. «دکتر علیصفر ماکنعلی» البته وجود روشهای گوناگون و بعضاً عجیب و غریب برای معدومسازی را میپذیرد و آن را ناشی از علل مختلف میداند.
حکیم مهر: آیا سازمان دامپزشکی کشور سازوکار و پروتکل مشخصی برای بحث معدومسازی موارد دارای مشکل بهداشتی دارد؟
در سازمان دامپزشکی ما یک بحث تحت عنوان treatment یا «سالمسازی» داریم و بحث دیگری تحت عنوان disposal یا «معدومسازی». دیسپوز کردن به معنای حذف و از رده خارج کردن است. ما برای دیسپوز کردن طیور دستورالعمل مشخصی داریم. در رابطه با محمولههای فراوردههای خام دامی هم یک کتاب ۹۷ داریم که به طور دقیق و با جزئیات، نحوه دیسپوزال طیور آلوده، طیور مرده و روش دفن آنها را توضیح داده است.
در رابطه با معدومسازی دام از جمله گاو، گوسفند، بز و اسب نیز یک دستورالعمل در قالب یک کتاب تحت عنوان برنامههای کنترل بیماریهای دامی دفتر بهداشت و مدیریت بیماریهای دامی داریم. مثلا در رابطه با مشمشه، دفع تک سمی آلوده را توضیح دادیم که به این شکل زمین کنده شود و در آن آهک ریخته شود. لذا میتوان گفت به طور قطع برای دیسپوز کردن دامهای مبتلا به بیماریهای خاص دستورالعمل داریم.
حکیم مهر: پس چرا شبکههای بهداشتی، ادارات کل و... بعد از کشف و ضبط یک فرآورده فاسد، راهکارهای متفاوتی را برای معدومسازی به کار میگیرند؟ مثلا یک جا آتش میزنند، جای دیگر در چاه میاندازند، یک جا در بیابان رها میکنند یا حتی غلطک از روی آنها عبور میکند. آیا استانها در جریان دستورالعملی که شما میفرمایید نیستند یا خود سازمان ابلاغ نکرده است. حتی دیده شده که وایتکس هم ریختهاند.
ببینید زمانی هست که یک تعداد مثلا ۲ تن مورد مثبت سالمونلا کشف میشود. الان در دنیا شگرد از معدومسازی این مورد عوض شده و مثلا آن را به کوره لاشهسوز میبرند. اما ممکن است جایی کوره لاشهسوز نداشته باشد و امکان این هم نباشد که آن را فرضاً از تهران بار کنند و به قزوین ببرند. از این دست اتفاقات هم ممکن است بیفتد و برخی در اجرای دستورالعملها، آن مسائل را رعایت نکنند. زمانی هم هست که گوشتی را ضبط میکنند و میگویند که گوشت الاغ است، روی آن گازوئیل هم بریزید.
حکیم مهر: چه کسی میگوید؟
یکی از همان مجموعههایی که صورتجلسه میکنند. میگویند که روی آن وایتکس بریزید و کارهایی میکنند که دیگر امکان تقلب و جابهجایی نباشد. ممکن است این کارها را بکنند اما ما در دستورالعمل، چنین چیزی نداریم که وایتکس و گازوئیل روی موارد ضبط شده ریخته شود. اما به هر حال گاهی پدیدههای این چنینی اتفاق میافتد.
حکیم مهر: اگر سازمان دامپزشکی برای وایتکس و گازوئیل دستورالعمل ندارد، چرا این کار انجام میشود؟
چون افراد مختلفی در بحث معدومسازی حضور دارند. مثلا در کنار دامپزشکی، نیروی انتظامی و دستگاه قضایی هم هست. ممکن است بسته به شرایط بر اساس دستور یکی از اعضا، این اتفاق بیفتد، کمااینکه خیلی از معدومسازیها با حکم مرجع قضایی است. یعنی یک مثلا یک محموله گوشت را ضبط میکنند و بر اساس تصمیم مرجع قضایی مبنیبر آلودگی میکروبی یا مشکل حلال و حرام و ... صورتجلسه میکنند. ممکن است بحثهای این چنینی وجود داشته باشد اما ما در رابطه با بیماریهای خاص مثل آنفلوانزا، مشمشه، هاری و شاربون دستورالعمل مشخص برای دفن داریم.
در دستورالعمل کنترل بیماری مشمشه دقیقا توضیح داده شده که اسب مبتلا، یک دستورالعمل دفن و معدومسازی دارد. برای هاری و آنفلوانزا هم همین است. اگرچه ممکن است در جاهایی برای ضدعفونی از وایتکس هم استفاده کنند، اما ما در دستورالعمل سازمان، افزودن وایتکس نداریم. البته گاهی وایتکس را برای ضدعفونی کردن سطح استفاده میکنند.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.