چرا اسب‌ها بیشتر در حالت ایستاده می‌خوابند؟!

حکیم مهر: اسب‌ها در بیشتر مواقع بدون آنکه زمین بخورند، روی پاهایشان به خواب می‌روند؛ اما چرا آن‌ها چنین نحوه‌ی خوابیدنی را ترجیح می‌دهند؟

به گزارش حکیم مهر به نقل از زومیت، اگر تا‌به‌حال در هنگام شب از کنار مزرعه اسب‌ها عبور کرده باشید، احتمالاً متوجه شده‌اید که آن‌ها به‌ندرت دراز می‌کشند تا بخوابند. بنابراین، چرا این پستانداران ایستاده می‌خوابند؟

پاسخ این است که اسب‌ها به‌خاطر بقا ایستاده می‌خوابند. اسب‌ها در حالت ایستاده می‌خوابند تا هم به نیاز خواب خود پاسخ دهند و هم دربرابر تهدید شکارچیان آماده باشند.

خوابیدن به حالت ایستاده در اسب‌ها که به تباری دیرینه از حیوانات شکارشونده در خانواده اسبان (Equidae) تعلق دارند، نوعی سازگاری دربرابر شکار شدن است. کارن ویت، متخصص اسب در دانشگاه ایالتی میشیگان به‌نقل از لایوساینس می‌گوید: «ایستاده خوابیدن نسبت‌ به حالت درازکشیده، به اسب‌ها شانس بیشتری برای فرار از شکارچیان می‌دهد.»

ایستاده خوابیدن اسب‌ها مکانیسمی در جهت بقا است.

اسب‌ها حیوانات بزرگی هستند و برای اینکه از زمین بلند شوند، به زمان و انرژی نیاز دارند. بنابراین، اسبی که ایستاده است، بهتر می‌تواند به محض بیدار شدن از خواب فرار کند. همین امر درمورد گیاه‌خواران بزرگ دیگری که حیوانات گوشتخوار آن‌ها را شکار می‌کنند مانند گورخر، گاومیش کوهان‌دار، فیل و زرافه نیز صدق می‌کند که همگی می‌توانند ایستاده بخوابند.

اسب‌ها دارای خصوصیات آناتومیکی ویژه‌ای هستند که آن‌ها را قادر می‌سازد هنگام خواب روی سم‌های خود بمانند. به‌گفته‌ی ویت، این ویژگی‌ها شامل مجموعه‌ای از تاندون‌ها و رباط‌ها (بافت‌های نرمی که به ترتیب، عضله را به استخوان و استخوان را به استخوان متصل می‌کنند) معروف به «دستگاه ایستایی» می‌شود که در پاهای پشتی و پاهای عقبی وجود دارد. وقتی اسب عضلات پای خود را شل می‌کند، رباط‌ها و تاندون‌های دستگاه ایستایی به‌عنوان نوارهای کششی عمل می‌کنند و مفاصل شانه، زانو و مچ پا را تثبیت می‌کنند. این امر اسب به اسب کمک می‌کند تا بدون ایجاد تنش زیاد در عضلاتش، ایستاده بماند.

این اسب‌ها به اندازه کافی احساس امنیت کرده‌اند که دراز بکشند.

اما درحالی‌که اسب ها باید بیشتر در حالت ایستاده بخوابند، برای خواب احیاکننده به دراز کشیدن نیاز دارند. سارا متلاک، مربی ارشد رفتار اسب‌ها در دانشگاه ایالتی کلرادو به لایوساینس گفت: «اسب‌ها در بیشتر مواقع در حالت ایستاده می‌خوابند، اما در حالت ایستاده به خواب REM دست پیدا نمی‌کنند.»

در طول خواب حرکت سریع چشم(REM)  در انسان، زمانی که چشمان فردِ در حال خواب زیر پلک‌های بسته‌اش با سرعت حرکت می‌کند، رویا دیدن می‌تواند اتفاق بیفتد. در این مرحله از خواب، ماهیچه‌ها به‌طور موقت فلج می‌شوند تا ما در واکنش به خواب‌هایی که می‌بینیم، عملی انجام ندهیم.

در طول خواب REM، مغز همچنین اطلاعات جدید را در قالب خاطرات طولانی‌مدت پردازش و تثبیت می‌کند. افرادی که خواب REM کافی ندارند، ممکن است مشکل تمرکز و تنظیم خلق‌وخو، ضعف سیستم ایمنی و رشد سلولی کمتر داشته باشند.

اگر اسب‌ها دراز نکشند و نخوابند، ممکن است دچار کمبود خواب شوند که می‌تواند خطری جدی برای سلامتی آن‌ها باشد. کمبود خواب می‌تواند اسب را درمعرض خطر جراحت‌های ناشی از افتادن قرار دهد. متلاک گفت: «اسب‌هایی که خواب REM کافی ندارند، ممکن است به اشتباه مبتلا به اختلال نارکولپسی (حمله خواب) تشخیص داده شوند و ممکن است وقتی سوار آن‌ها هستید، بیفتند.»

ازآنجا که ایستادن در هنگام خواب نوعی سازگاری برای اجتناب از شکارچیان است، اسب‌ها برای اینکه بتوانند دراز بکشند و بخوابند باید احساس راحتی و امنیت کنند. در جمعیت‌های اسب ‌وحشی، اگر چندین اسب به‌طور همزمان برای خواب REM دراز بکشند، همیشه حداقل یک اسب ایستاده می‌ماند تا مراقب شکارچیان احتمالی باشد. اگر آن‌ها در محیط خود احساس امنیت نکنند یا تنها باشند، احتمال اینکه دراز بکشند و بخوابند کمتر است.