مروری بر بیماری لکه سفید میگو

 خانواده پنائیده ،بزرگترین خانواده سخت پوستان بوده و ببش از 300 گونه را در جهان شامل هستند.12 جنس در این خانواده قرار دارد که تقریباً 80% آنها با نام میگو معرفی می گردند. 

عامل ایجاد کننده بیماری لکه سفید یکی از بزرگترین ویروسهای جدا شده از میگواست. 

این بیماری در حال حاضر جدی ترین و سخت ترین بیماری ویروسی تاثیر گذار در انواع گونه های میگو بوده وعامل بیماری باکولوویروس است ،این ویروس به شکل تخم مرغی تا میله ای متغیر بوده و دارای یک زائده دم مانند در یکی از انتهای خود بوده و طیف وسیعی داشته و از طریق افقی و عمودی قابل انتقال است. 

اولین شیوع این بیماری در سال 1993 در چین و ژاپن گزارش شد و80% میگوهای پرورشی را از بین برد ولی این بیماری در آسیا نیز اپیدمیک است. 

در سال 1384 از استان بوشهر نیز گزارش شده و موجب تلفات سنگینی در این منطقه گردید.این بیماری در کلیه میگوهای خانواده پنائیده در مرحله جوانی وبلوغ دیده میشود. 

نشانی‌های بیماری 
 
میگوهای آلوده به این ویروس ،‌پلاکهای سفید رنگی را درقسمت کاراپاس میگو از خود بجای میگذارند و بهمین دلیل بیماری را بعلت رسوب و عدم جذب کلسیم ،‌لکه سفید   می نامند.

 علائم ظاهری این بیماری براحتی درمیگوهای جوان وبالغ قابل دیدن می باشد. لکه های سفید ابتداء ‌در قسمت کاراپاس میگو و بندهای 5 تا 6 بدن ظاهر شده ودر مرحله پیشرفت کل بدن را لکه های سفید با ضخامت 5/ تا چند میلمتر  می پوشاند . پوست میگو یا Cuticule براحتی از لایه درمیس جدا می‌شود. 

هپاتوپانکراس بصورت زرد مایل به سفید ،‌بزرگ و شکننده تغییر شکل پیدا میکند . همولنف میگو رقیق و انعقاد آن یا به کندی صورت می گیرد و یا اصلا”‌صورت نمی گیرد. 

میگوها بیحال و اشتهای خود را از دست می دهند و میگوهای آلوده تمایل دارند که در کناره های استخر بایستند و به آهستگی در سطح آب شنا کنند و در نهایت در کف استخر ته نشین می شوند. 

با نمایان شدن علائم کلینیکی بعد از 2 تا 7 روز مرگ و میر بسیار شدید بین 70 تا 100درصد در مزارع پرورشی اتفاق می افتد.

بیماری در تمام سنین میگوها از PL 15 تا وزن 45 گرم در مزارع متراکم و غیر متراکم گزارش شده است . در بعضی مواقع لکه های سفید با تغییر رنگ به قرمز همراه است . و باید توجه داشت که تغییر رنگ به قرمز بواسطه همراه شدن باکتریهای خانواده ویبریو با این عفونت است . 

روشهای انتقال بیماری
 
گسترش این بیماری از طریق حرکت لاروهای آلوده یا مولدین اتفاق می افتد . انتقال بیماری بین مزارع و استخرهای پرورشی می تواند از طریق آب خروجی استخرهای آلوده ،‌از طریق هواده ها ،‌از طریق حشرات ،‌پرندگان  تجهیزات آلوده مورد استفاده در هچری یا مزراع پرورشی ،‌جانوران آبزی مثل خرچنگ ها و سایر کروستاسه ها انجام می شود . آب دریائی آلوده به ویروس 3 تا 4 روز حاوی ویروس می باشد. 
 

مدیریت پیشگیری از بیماری لکه سفید 
 
1- انتخاب مولدین بدون ویروس : ‌انتقال بیماری می تواند از طریق مولدین به نوزادان از طریق تخم های آلوده اتفاق بیفتد بنابراین انتخاب مولدین از طریق تست های حساس مانند PCR بسیار ضروری است . اگر مولدین قبل از غربال کردن و انتخاب تخم ریزی نمایند ،‌باید تخم ها و پست لاروها را با تست PCR غربال کرد. 
 
2- جلوگیری از واردات مولدین ولاروها ،‌بیماری ممکن است از طریق واردکردن مولدین و پست لاروها به مزارع و هچری ها اتفاق افتد . یک بی ملاحظی مقدماتی می تواند باعث انتقال بیماری به صنعت شود . معرفی و انتقال جانوران و آبزیان از طریق کشورهای همسایه ،‌هرچند که در شرایط قرنطینه و بهداشتی انجام شود ،‌نمی تواند صد در صد قابل اعتماد باشد . همچنین انتقال میگو بین مناطق مختلف کشور نیز باید به حداقل ممکن کاهش یابد تا از گسترش بیماری جلوگیری کند . 
 
3- در زمان انتقال میگو باید از آبی استفاده شود که میگو در آن صید شده است . زیرا ممکن است آب محل های دیگر آلوده به این ویروس باشند . آب موجود در تانکها جهت نگهداری مولدین نیز باید ضدعفونی شود تا مطمئن گردید که آب فاقد ویروس است . 
 
4- نگهداری مولدین مناطق مختلف در تانکهای جداگانه: ‌به منظور جلوگیری از آلودگی بین میگوهای منابع مختلف ، باید میگوها را جداگانه نگهداری نمود. تخم های خارج شده از مولدین مختلف نیز همچنین باید جداگانه نگهداری و تولید نمود. 
 
5- خارج کردن ناقلین ویروس وانجام اقدامات ضد عفونی : ‌موجودات آبزی شامل خرچنگ ها ،‌کوپه پودا ،‌میگوهای وحشی و سایر سخت پوستان از ناقلین ویروس لکه سفید می باشند . 
 
6- جلوگیری از استفاده Trash  fish مثل خرچنگ ها ،‌ میگو ، صدفها می توانند یا حامل ویروس باشند ،‌یا بوسیله این ویروس آلوده باشند. بنابراین تغذیه میگوهای مولد با آنها می تواند خطرناک باشد . و باید قبل از استفاده بخار داده و بجوشانیم ،‌و بعداً مورد استفاده قرار دهیم. 
 
7- کنترل میگوهای سالم با استفاده از آزمایش PCR : در طی دوره پرورش لازم است که وضعیت بیماریها بطور مرتب کنترل شود . نمونه هائی باید از مزرعه هر دو هفته یکبار جمع آوری شده و به یک آزمایشگاه دارای امکانات PCR ارسال گردد. 
 
8- استفاده از پروبیوتیکها Probiotics و آب با کیفیت مطلوب: استفاده از پروبیوتیکها می تواند مفید باشد ،‌زیرا افزایش تعداد باکتریهای سودمند در استخر درمیان سایر باکتریهای موجود می تواند موجب مهار یا کاهش سایر میکروارگانیسم های پاتوژن باشد. باید توجه داشت که این مسئله نمی تواند اثرات جادوئی داشته و برای همه بیماریها استفاده شود. همچنین فاکتورهای کیفی آب مانند DO,  PH شوری ، الکانیتی،‌آمونیوم و کدورت باید در حد مطلوب نگهداری شوند. 
 
9- متعادل کردن تراکم استخرها: کم کردن تراکم لاروها در استخرها باعث کاهش استرس گردیده از این طریق مقاومت میگوها در برابر بیماریها افزایش می یابد . تراکم ایده آل برای استخرهای پرورشی 30-25 پست لارو در هر متر مربع است . 
 
10- استفاده از داروهای شیمیائی جهت جلوگیری از انتقال بیماری : استفاده از بعضی از تولیدات تجارتی نظیر (Happy Larvae (50g/m می تواند جهت مرحله مایسیس به بعد مورد استفاده قرار گیرد . این عمل نتایج رضایت بخشی را نشان داده و باعث به حداقل رساندن انتقال بیماری بین لاروها می شود. 
 
11- در مقالات جدید بهترین ماده ضد عفونی کننده را فرمالین معرفی میکنند که با دز V. PPM از انتقال ویروس در آب جلوگیری میکند ،‌واین مقدار به میگوها نیز آسیبی  نمی رساند . البته بر روی شکوفائی پلانکتونی تاثیر گذاشته و میزان DO آب را کاهش می دهد. 
 
درمان 
 
درمان موفقی تاکنون برای غلبه بر بیماری لکه سفید گزارش نگردیده است . بنابراین باید تلاش شود تا آنجا که امکان پذیر است ، تلفات این بیماری را به حداقل کاهش دهیم . جدیداً افزودن عصاره گیاهان داروئی ،‌ویتامین ها مشوق های ایمنی زا به غذا و اصلاح باکتریائی باعث موفقیت هائی در مزارع شده است . 
 
واکسیناسیون 
 
تغذیه پست لاروها از ترکیبات ویروسهای کشته شده بیماری Yellow head و لکه سفید آزمایش گردیده و موفقیت هائی هم داشته است  ولی تا به حال گزارش جامعی ارائه نگردیده است.