حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: رئیس دانشکده دامپزشکی دانشگاه آمل معتقد است که پذیرش دانشجوی دامپزشکی در دانشگاه آزاد و همین طور در دانشگاههای دولتی به صورت واحدهای بینالملل و شبانه، کیفیت فارغالتحصیلان دامپزشکی را کاهش داده است. از نظر «دکتر سعید سیفی» که خود متخصص بهداشت و بیماریهای طیور است، تناسب خوبی بین دانشکدههای دامپزشکی و مکانهایی که آنها قرار گرفتهاند، وجود ندارد
حکیم مهر: از نظر شما اصلیترین چالش آموزش دامپزشکی در ایران چیست؟
به نظر من در این حوزه ۲ نکته وجود دارد که اولی در بحث تعداد دانشجویان است. ما پذیرش دانشجوی دامپزشکی در دانشگاه آزاد و همین طور در دانشگاههای دولتی به صورت واحدهای بینالملل و شبانه را داریم. این مساله یک مقدار کیفیت فارغالتحصیلان دامپزشکی را کاهش داده است. بنده طی ۹ سال اخیر به شکل مستقیم با این عزیزان در ارتباط بودم و دیدم که کیفیت دانشجوهای فارغالتحصیل ما کم شده است. دلیل عمده آن همین بحث پذیرش بیش از حد دانشجوست که اگرچه در دانشگاه آزاد بیشتر است، اما در چند سال اخیر دانشگاههای دولتی هم به این سمت حرکت کردهاند. البته این معضل برای دانشجویان عمومی دامپزشکی مطرح است.
اتفاق دومی که افتاده پذیرش بیش از حد دانشجویان در رشتههای دکترای تخصصی دامپزشکی است. ما بدون اینکه ظرفیتسازی کامل انجام دهیم، دانشجویان دکترای تخصصی جذب کرده و به بازار کار آنها هیچ توجهی نکردیم. سوال اینجاست که فارغالتحصیلان دورههای تخصصی به خصوص بحثهای علوم پایه و پاتوبیولوژی کجا باید مشغول به کار شوند؟ بالینیها را در نظر نمیگیریم با این فرض که آنها میتوانند در بحث درمانگاهی برای خود شاغل باشند؛ اما تنها راه اشتغال یک فارغالتحصیل بخش علوم پایه دامپزشکی این است که جذب دانشگاه شود. در چند سال اخیر از یک طرف تعداد دانشگاهها و جذب آنها محدود شده و از طرف دیگر تعداد خروجیهای تخصص دامپزشکی هم زیاد شده است. این دو مساله مهمترین مسائل آموزش دامپزشکی هستند. در کنار آن البته مشکلات مهم دیگری هم هست.
حکیم مهر: چه مشکلاتی؟
تناسب خوبی بین دانشکدههای دامپزشکی و مکانهایی که آنها قرار گرفتهاند، وجود ندارد.
حکیم مهر: لطفا بیشتر توضیح دهید.
بنده الان رئیس دانشکده دامپزشکی آمل هستم. پتانسیل استانهای شمالی کشور از نظر دام، طیور و آبزیان خیلی زیاد است. شاید شهرستان آمل از نظر تعداد واحدهای پرورش مرغ مادر و جوجههای گوشتی قطب طیور کشور باشد، اما تا الان دانشکده دامپزشکی در استانهای شمالی کشور وجود نداشته است. یعنی علاقهمندان به دامپزشکی باید از شهرهایی که پتانسیل کار در بخش دام و طیور در آنها زیاد است، به شهرستانها و استانهای دیگری بروند که دامی در آنها وجود ندارد و بنا به دلایل خاصی در آنجا دانشکده ایجاد شده است. اما برای استانهای شمالی با این پتانسیل متاسفانه هنوز مجوز دکترای دامپزشکی داده نشده است.
این روزها دکترای دامپزشکی، یک مقدار بحث سیاسی هم پیدا کرده، مبنیبر اینکه تعداد فارغالتحصیلان بیکار آن خیلی زیاد است. در صورتی که چند وقت پیش در سایت حکیم مهر خواندم که بر اساس آمار، رشته دامپزشکی کمترین میزان بیکار در رشتههای مختلف را دارد. بنده اگر بخواهم از دانشکده دامپزشکی آمل دفاع کنم، میتوانم بگویم که بحث آمایش آموزش عالی که در وزارت علوم پافشاری زیادی روی آن میکنند، در این جا اجرا نمیشود. متعاقب این طرح باید بین محل تدریس و استان و پتانسیل آن سنخیت وجود داشته باشد، که در آمل این پتانسیل وجود دارد.
حکیم مهر: ظرفیت دانشکدههای دامپزشکی را چه کسی تعیین میکند؟ آیا وزارت علوم مشخص میکند یا خود روسای دانشکدههای دامپزشکی در این زمینه نقش دارند؟
گروه دامپزشکی وزارتخانه در سال گذشته نامهای به دانشگاههای مختلف نوشت و از آنها خواست که ظرفیتها را مشخص کنند و با توجه به اینکه تعداد دانشجویان زیاد شده، کمترین میزان ظرفیت را بیان کنند. اما به نظر من باز هم این مساله طبق آن آییننامه جلو نرفت. طبق نظر کارشناسی وزارت علوم، شاید خیلی از دانشکدهها باید به اندازه نصف ظرفیتی که الان دانشجو جذب کردند، دانشجو میگرفتند.
حکیم مهر: چرا این کار را نکردند؟
به هر حال دانشکدهها هم دغدغه خود را دارند؛ اساتید مختلف وجود دارند؛ زحمات زیادی کشیده شده؛ آزمایشگاههای مختلف و کلاسهای مختلف دایر شده و دانشکده هم نمیخواهد با نصف یا یک چهارم ظرفیت فعال باشد.
حکیم مهر: دانشکده شما چطور؟
با توجه به پتانسیلی که داریم، تا الان هر چیزی را که وزارتخانه گفته، به شکل گام به گام انجام دادیم و در رشتههای کاردانی دامپزشکی و علوم آزمایشگاه دامپزشکی که داریم، حداقل ظرفیتها را گرفتیم. فعلا هم قصد افزایش نداریم.
حکیم مهر: امسال چند نفر گرفتید؟
تقریبا در رشتههای خود و در بخش روزانه، حدود ۳۰ نفر را جذب کردیم. اصلا دانشجوی شبانه و نوبت دوم نگرفتیم.
حکیم مهر: یک جا به بحث دانشگاه آزاد اشاره کردید. گویا دانشگاه آزاد در زمینه کاهش تعداد دانشجویان، خیلی همکاری نمیکند. البته وزارت بهداشت توانسته تعداد دانشجوهای دانشگاه آزاد در بخش پزشکی را کنترل کند. چرا در دامپزشکی به این شکل است؟
آن بخشی که باید روی این زمینه کنترل داشته باشد، ضعیف عمل میکند. ما صحبتهای زیادی با گروه دامپزشکی وزارت علوم داشتیم، مبنیبر اینکه چرا نظارت آنها زیاد نیست؟ اگر این سختگیری روی دانشکدههای مختلف سراسری در خصوص شرایط دادن ارشد و دکترای رشته وجود دارد، چرا وزارت علوم نمیتواند این شرایط را برای دانشگاه آزاد داشته باشد. بنده از دانشکدههای مختلف اخبار موثق دارم که بدون داشتن حداقلها دانشجو با تعداد زیاد در نوبت اول و نوبت دوم میگیرند. اینها نهایتا دامپزشک هستند و چند سال بعد برای اشتغال کسی از آنها سوال نمیکند که در دانشگاه آزاد درس خواندهاید یا دولتی؟ در این بازار کاری که رقابت هم زیاد است، متولی امر باید مشخص باشد. وزارت علوم باید ورود کند و همین شرایط سختگیرانهای که برای دادن رشته به دانشکدههای دولتی دارد، برای دانشگاه آزاد هم اعمال کند.
حکیم مهر: یکی از طرحهای آموزشی که اخیرا در دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران در حال اجراست، دادن واحد اختیاری به دانشجویان دامپزشکی در ۲ سال آخر تحصیل است. آیا شما این طرح را اجرا میکنید؟ ارزیابی شما از آن چیست؟
ما در دانشکده آمل هنوز دکترای دامپزشکی نداریم که آن را اجرا کنیم. به نظر من این طرح فعلا در حد آزمون و خطاست. این طرح در کشورهای آمریکایی و کانادا در حال اجراست. به این شکل که دانشجویان چند سال به صورت عمومی بخوانند و بعد با توجه به علاقهای که دارند، در بخشهای مختلف مشغول شوند. اما اینکه بعدا به چه صورت شود مشخص نیست. در جلسهای هم که سال گذشته میان روسای دانشکدههای دامپزشکی برگزار شد، این بحث مطرح اما تفاهم کلی بین دانشکدههای مختلف ایجاد نشد.
حکیم مهر: چه تفاهمی؟
یعنی هنوز روی این شائبه بود که مثلا من به عنوان دانشجوی دامپزشکی ۵ سال اول را خوانده و ۲ سال آخر را بنا به تفکری که الان داشتم، مثلا آبزیان خواندم. ۴ سال بعد که فارغالتحصیل شدم، میبینم بازار آبزیان خالی است و اگر دام بزرگ یا پت کار کنم، بهتر است. آن زمان چه باید بکنم؟ دوباره به عقب برگردم و درس بخوانم یا در مدرک من قید میشود که فلانی دامپزشکی آبزیان خوانده است. این طرح یک مقدار احتیاج به این دارد که چند دوره انجام و آزمون و خطا شود و ببینیم مشکلات آن چیست و بعد روی آن با دقت بیشتری بحث کنیم. ایده خوب است اما در بازار کار باید خود را نشان دهد.
حکیم مهر: به نظر شما انتقال آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت میتواند مشکلات این حوزه را مرتفع کند؟
این بحث در یکی دو سال اخیر مطرح شده که دامپزشکی به وزارت بهداشت برود، اما به نظر من دغدغههای ما باید بیشتر از این باشد. بحث دامپزشکی نیاز به توجه بیشتر مسئولان دارد. ما هنوز در دامپزشکی یک تشکل صنفی کارا و پیگیر نداریم که دغدغه فارغالتحصیلان و آنهایی که در بازار هستند را تامین کند.
حکیم مهر: نقش سازمان نظام دامپزشکی کافی نیست؟
انتخابات نظام دامپزشکی خیلی وقت است که به تعویق میافتد. اگر پزشکی پیشرفت کرده، دلیل آن این است که صنفی پشت سر آنها است. اگر قضات در بخش فارغالتحصیلان حقوق پیشرفت کردهاند، به این دلیل بوده که صنف پشت سر آنها بوده است. اگر این دغدغه صنفی برای هم نسلان من نباشد، یک مقدار وجهه اجتماعی این شغل پایین میآید و از طرف دیگر دردسر و عواقب آن به چشم همه ما میرود.
دامپروری در شهرستان آمل و حدود ۱۰ سال قبل که من در حال فارغالتحصیلی بودم، به شکلی بود که در هر روستا هر کس چند گاو و گوسفند داشت، اما الان خالی شده است. از آنجا که قیمت نهادهها بالا و قیمت شیر پایین است، مردم تمایل دارند که دامداری در حد سنتی یا نیمه صنعتی نداشته باشند. از آن طرف در گلههای طیور وضعیت بیماریها علیالخصوص آنفلونزا و تلفات زیاد پرندگان، این صنعت را هم دچار بحران کرده است.
به نظر من مسئولین امر باید تدبیر خوبی بیندیشند. این رشته جا برای کار دارد. قدرتمندترین بخش دولت باید بخش کشاورزی و دامپروری باشد که تغذیه و غذای سالم را در اختیار مملکت قرار دهد. واقعا بودجه بالا در این زمینه هزینه نیست، بلکه سرمایهگذاری است.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.
طبق گفته خودتان جناب دکتر سیفی تعداد دام و طیور در شهرستان و استان کاهش یافته پس چرا اصرار به این موضوع دارید که مجموعه تحت نظر شما باید دکتری دامپزشکی تربیت کند ایا این خود بر خیل دامپزشکان بیکار نمی افزاید.
به نظرم همکاران متخصص به جای اینکه بنشینن و فکر کنند کجا می توانند جذب شوند و یا کجا میتوانند دانشکده احداث کنند بیایند در معرکه کار بالین و برای خود و دیگر دامپزشکان شغل واقعی ایجاد کنند. الان دانشگاه تهرانش با این همه امکانات و اساتید نمیتونه نیروی کار کارآمد بده بیرون حالا بابل یا آمل میخوان دانشکده داشته باشن که چه مشکلی رو حل کنند. دانشگاه های ما نمیتونن از پس مشکلات خودشون بر بیان مشکلات جامعه پیشکش. دانشگاه های امروز ما نه علم تولید میکنن و نه نیروی کار ................. ( زیر پای اساتید واقعی همچون جناب دکتر نوری و بازرگان و ... را می بوسم).