آشنایی با تفاوت روغن‎های مایع

حکیم مهر - چند سالی است که انواع روغن‌های مایع خوراکی، از روغن ذرت گرفته تا روغن زیتون و کانولا، به بازار آمده‌اند و به غذاهای ما راه پیدا کرده‌اند....

ولی کمتر مصرف‌کننده‌ای است که به درستی بداند این روغن‌ها چه تفاوت‌هایی با هم دارند. آیا در مصرف این روغن‌ها هم باید محتاط و مراقب بود؟

توضیح ضروری

چربی‌ها از واحدهایی به نام اسیدهای‌چرب تشکیل شده‌اند که 2 نوع هستند. اگر در ساختمان اسید چرب، اتم‌های کربن موجود با پیوند دوگانه به هم متصل شده باشند، اسیدچرب «غیراشباع» نامیده می‌شود و در غیر این صورت، به آن می‌گویند اسیدچرب «اشباع». ممکن است تعداد این پیوندهای دوگانه یکی یا بیشتر باشد. در صورت داشتن یک پیوند دوگانه، به اسیدچرب می‌گویند «اسیدچرب غیراشباع با یک پیوند دوگانه» یا (MUFA). در صورت داشتن 2 پیوند یا بیشتر نیز اسیدچرب از نوع «اسیدچرب غیراشباع با چند پیوند دوگانه» یا (PUFA) خواهد بود.

1.روغن ذرت

روغن ذرت به‌عنوان ماده‌ای کاهش‌دهنده کلسترول شناخته ‌شده است ولی نکته در اینجاست که روغن ذرت، هر 2 جزء بد و خوب کلسترول (یعنی HDL و LDL) را کاهش می‌دهد؛ در حالی که HDL یا کلسترول خوب جزء مفید کلسترول است و بهتر است پایین نیاید. روغن ذرت بسیار مقاوم است و در سرخ‌کردن‌های طولانی کاربرد دارد.

2.روغن زیتون

این روغن بیشترین اسید چرب غیراشباع تک‌باند را دارد. به علاوه، نه تنها برای قلب، بلکه برای پوست نیز بسیار مفید است اما نمی‌توان آن را برای طولانی‌مدت روی حرارت قرار داد؛ زیرا احتمال تشکیل برخی ترکیبات سرطان‌زا در چنین شرایطی وجود خواهد داشت.

3.روغن آفتابگردان

این روغن بیشترین اسید چرب غیراشباع با چند باند دوگانه را دارد. بنابراین نباید از آن زیاد استفاده کرد زیرا موجب دریافت بیش از حد ویتامین E می‌شود. بنابراین نمی‌توان از این روغن به‌عنوان تنها روغن مصرفی خانه استفاده کرد.

4.روغن کانولا

این روغن در برابر حرارت بسیار مقاوم است. در ضمن مثل روغن زیتون بیشترین سهم اسیدهای چرب موجود در آن از نوع غیراشباع تک‌باند است. بنابراین نه تنها کلسترول را بالا نمی‌برد، بلکه احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی را نیز کم می‌کند و دارای ویتامین E فراوانی نیز هست.

5.روغن پالم

روغن پالم دارای ویتامین E نیست. این روغن اسیدهای چرب اشباع فراوانی دارد و مصرف مداوم آن می‌تواند زمینه بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.

6.روغن کنجد

این روغن فاقد ویتامین E است و تنها مزیتش این است که برای سرخ کردن نیز می‌توان از آن استفاده کرد. ضمن اینکه روغن کنجد برای افراد مبتلا به فشارخون و کلسترول بالا نیز یک روغن مجاز به حساب می‌آید.

7.روغن هسته انگور

این روغن از تفاله میوه که شامل ساقه، هسته‌ها و پوست دانه انگور است، تولید می‌شود. روغن هسته انگور منبع مناسبی از اسیدهای چرب غیراشباع است و در نتیجه، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت و فشار خون را کاهش می‌دهد. این روغن سرشار از ویتامین E است و بنابراین با مصرفش احتمال بروز بیماری‌های قلبی - عروقی و برخی سرطان‌ها کاهش می‌یابد. ضمن اینکه روغن هسته انگور، کلسترول هم ندارد و در عین حال، باعث افزایش HDL (کلسترول خوب) و کاهش LDL (کلسترول بد) می‌شود.

8.روغن نارگیل

این روغن نیز به دلیل داشتن بیشترین مقدار اسیدهای چرب اشباع چندان توصیه نمی‌شود زیرا زمینه‌ساز بیماری‌های قلبی است. البته به‌طور معمول، کمترین میزان مصرف را در ایران دارد.

9.روغن سویا

تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف روغن سویا موجب پیشگیری از بیماری‌هایی نظیر بیماری‌های قلبی - ‌عروقی و برخی سرطان‌ها، مخصوصا سرطان‌ پستان و سرطان پروستات می‌شود.