امروزه دامپزشکی به عنوان یکی از پایه های اصلی سلامت جامعه محسوب می شود چرا که در کنترل، پیش بینی و پیشگیری بیش از 820 نوع بیماری مشترک بین انسان و دام بیشترین نقش و مهمترین جایگاه را دارد بنابراین اگر چالش ها و مشکلات این بخش مانند کمبود نیروی انسانی از سوی مسئولان مربوطه کم اهمیت نگریسته شود جامعه دچار مشکلات و معضلات جدی و فراوانی خواهد شد.
به گزارش خبرنگار مهر، در جهان کنونی بهداشت و سلامت انسان از بهداشت و سلامت حیوانات جدایی ناپذیر بوده و غلبه انسان بر عوامل بیماری زا و حفظ سلامت جامعه جز در سایه تلاش های امکان نیست.
از طرفی بر کسی پوشیده نیست که اگر دامپزشکی به دلایل مختلفی نتواند وظیفه خود را به درستی انجام دهد، سلامت جامعه به خطر می افتد.
با توجه به اهمیت موضوع خبرنگار مهر گفتگویی با "سهراب عاقبتی" مدیرکل دامپزشکی گیلان درباره تنگناها و چالش های این سازمان انجام داده است در ادامه آنچه می خوانید حاصل این گفتگو است.
مهر: عمده‌ترین مشکلاتی که اداره کل دامپزشکی گیلان با آن دست و پنجه نرم می‌کند، چیست ؟
عاقبتی: در اجرای برنامه‌ها تنگناهایی دامنگیر این اداره کل شده که از جمله آنها کمبود نیروی انسانی است که باید نسبت به جذب آن در سال های آینده تدابیر اساسی اتخاذ گردد.
علاوه بر این نبود قوانین بروز و شرایط نامناسب بهداشتی امور دام در کشورهای همجوار که باعث بروز بیماری های نو پدید می شود، از مشکلات عمده ای است که دامپزشکی گیلان با آن روبرو است.
همچنین عدم کفایت اعتبارات اختصاص یافته برای پوشش کامل خدمات بهداشتی یکی از مسائل مهم دیگری بوده که گریبانگیر این اداره کل است.
باو جود این در موارد مختلف اعتبارات ملی نیز جذب می شود که تنها سلامت عمومی جامعه را ارتقا می دهد و مشکلات دامپزشکی را رفع نمی کند.
ضعف نهادهای حمایتی از مشکلات دیگر اداره کل دامپزشکی گیلان است که در زمان ایجاد خسارت ها و بروز تلفات، پشتیبانی کافی از تولیدکننده صورت نمی گیرد که توجه مسئولان مربوطه به این مهم ضرورتی انکارناپذیر است.
ضعف مدیریت بهداشتی در مراکز تکثیر و پرورش دام، طیور و آبزیان از مهمترین چالش های پیش روی این اداره کل است.
علاوه براین در روند مبارزه با بیماری های دام به ویژه در مناطق ییلاقی مشکلاتی پیش می آید که عمده ترین دلیل آن نگهداری دام ها در کنار یکدیگر است در واقع با آلوده شدن یک دام، بره های دیگر گله که در سال های قبل واکسینه نشده اند در معرض خطر قرار می گیرند.
همچنین با کوچ این گله ها از مناطق ییلاقی به قشلاقی و برعکس مشکلاتی ایجاد می شود به طوری که ییلاقات گیلان مورد استفاده استان های همجوار نیز قرار می گیرد بر این اساس مبارزه با بیماری های دام در استان با مشکل روبرو می شود.
مهر: وضعیت گیلان از نظر شیوع بیماری‌های مشترک میان انسان و دام چگونه است؟ تاکنون چند مورد از این بیماری ها در استان شناسایی شده و برای مقابله با آن چه می کنید؟
عاقبتی: مبارزه، کنترل و پیشگیری از بیماری دامی و مشترک میان انسان و دام از وظایف مهم و اداره کل دامپزشکی گیلان است و این ارگان نقش تعیین کننده ای را در مبارزه با این بیماری های مشترک دارد.
متأسفانه با وجود حضور گسترده و نقش آفرینی که دامپزشکی و سایر ارگان‌های مرتبط استان دارند اعتباری برای حوزه سلامت به آنها اختصاص نیافته که مسئولان مربوطه باید این مسئله مهم توجه ویژه‌ای داشته باشند.
مهمترین بیماری مشترک میان انسان و دام سل، بوروسلوز، تب مالت و هاری هستند.
براین اساس می توان گفت که مبارزه با همه این بیماری‌ها به ویژه سل و بوروسلوز به درمان مقرون به صرفه نیست بلکه باید دام های مبتلا به این دو بیماری از میان برود تا زنجیره انتقال آن به دام های دیگر قطع شود.
با وجود این 75 در صد زیان واقعی که در این باره به دام ها وارد شده از سوی دولت به عنوان غرامت از ردیف اعتبارات ملی پرداخت می شود.
انجام چنین اقدام هایی در بهداشت دام و نسان نقش موثری داشته به طوری که بیماری هاری در سال 87 تعداد 63 مورد مثبت اعلام شده اما این آمار از 20 مورد سال 91 به دو مورد در سال 92 کاهش یافته است.
در صورت مشاهده بروز این نوع از بیماری ها نمونه برداری صورت می گیرد و این نمونه ها به مراکز تشخیصی ارجاع داده می‌شود تا تائیدیه آن صادر شود.
بر این اساس اجرای طرح واکسیناسیون سگ های خانگی در دستور کار قرار گرفته حتی نشخوار کنندگان نیز زیر پوشش این طرح هستند.
مهر: وضعیت بیماری‌های دامی در گیلان چگونه است و تاکنون چه اقدام هایی برای مقابله با این مهم انجام شده است؟
عاقبتی: مبارزه، کنترل و پیشگیری از وقوع بیماری هایی که تنها به دام اختصاص دارد از وظایف مهم اداره کل دامپزشکی استان است.
سال گذشته در چنین روزهای گرمی بیماری تب سه روزه در میان دام‌های گیلان به چشم خورد که واگیری صددر صد با تلفات یک تا دو در صد داشته است.
ویروس عامل این بیماری است و انتقال آن به وسیله باد و نیش حشرات صورت می گیرد که تنها راه درمان مبتلایان به آن انجام واکسیناسیون است.
امسال در کانون هایی که در گذشته با این بیماری دست و پنجه نرم می کردند اقدام های پیشگیرانه ای با اختصاص پنج هزار دوز واکسن انجام شده و امسال تا این زمان موردی از بروز این بیماری در گیلان به چشم نخورده است.
مهمترین عامل پیشگیرانه از بروز بیماری تب سه‌روزه در گام نخست رعایت موارد بهداشتی با سم‌پاشی دام و محل زندگی آنها وسپس انجام واکسیناسیون است.
بروز بیماری‌های دیگر در حد انتظار بوده و آمار آن بیش از مورد انتظار نبوده است که این روند مطلوب ارزیابی می شود.
بیماری پوستی لمپی اسکین نیز که همانند بیماری آبله است طی ماه‌های اخیر در استان های غربی کشور به چشم خورده که اگر در جایی مشاهده شود با تزریق واکسن آبله و رعایت موارد بهداشتی قابل درمان خواهد بود.
با توجه به شرایط آب و هوایی کنونی، گیلان برای بروز این بیماری مستعد است که با وزش باد و انتقال به وسیله حشرات تشدید می‌شود که خوشبختانه تاکنون این بیماری در استان به چشم نخورده است.
مهر: گیلان به لحاظ آبزی پروری از استان های مطرح در کشور است دامپزشکی استان در این باره چه خدماتی ارائه می دهد؟
عاقبتی: سیاست سازمان دامپزشکی در سال های اخیر متمرکز کردن امکانات و ابزارهای تشخیصی در مبحثی خاص در استان ها بوده است. با توجه به اینکه گیلان در بحث پرورش ماهیان گرمابی جزء سه استان برتر ایران با تولید 40 هزار تن ماهی در سال بوده و همچنین دارای آزمایشگاه مدرن و مجهز است در حقیقت مرجعی برای تشخیص بیماری های آبزیان در کشور به شمار می رود.
بر این اساس نمونه های مورد ارائه از سوی استان های گلستان، مازندران، اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی در این آزمایشگاه مورد بررسی قرار می گیرد که این مهم مزیتی خاص برای استان است.
علاوه بر این با بازدید کارشناسان اتحادیه اروپا در دهه 70 کد ای. ان 45001 دریافت شده تا مرجع صدور مجوز برای صادرات آبزیان از آن گیلان باشد و این از ظرفیت های ویژه دامپزشکی استان است.
در ادامه باید به این مسئله توجه داشت که سیاست های دولتی نیروهای شاغل در دامپزشکی گیلان مانند سایر دستگاه های اجرایی روندی رو به کاهش داشته اما در راستای اصل 44 قانون اساسی وظایفی غیر حاکمیتی که در این اداره کل انجام می شده می تواند به بخش خصوصی واگذار شود.
هم‌اکنون در گیلان 361 پست سازمانی وجود دارد که 190 پست با تصدی و 171 پست بدون تصدی است.
در حال حاضر تلاش می شود در بحث ملی با دریافت مجوز گلوبال از سوی سازمان دامپزشکی نیروهای مورد نیاز جذب شود در داخل استان نیز با هماهنگی استانداری گیلان نیروهای مورد نیاز تامین خواهند شد.
