در حالی که اسب کاسپین یا اسبچه‌های خزری به‌عنوان اصیل‌ترین اسب ایرانی بدون متولی رها شده‌اند، قاچاق اسبچه‌های خزری به مرزهای خارجی نظیر ترکیه برای استفاده از ذخایر ژنتیکی آنها رونق گرفته است.
مدیرعامل شرکت صنعت اسب امروز در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) با اعلام این خبر گفت: اسب کاسپین یکی از معروف‌ترین اسب‌های اصیل ایرانی است که پس از فوت خانم قره‌گزلو بدون متولی رها شده و اکنون به‌صورت قاچاق برای استفاده از ذخایر ژنتیکی از کشور خارج می‌شوند.
محمدجواد دهقان افزود: وقتی اسبی به‌صورت غیررسمی از کشور خارج می‌شود، نه‌تنها مبداء آن کشور گم می‌شود، بلکه برای استفاده از ذخایر ژنتیکی ممکن است با نسل مادری خود تفاوت زیادی کند که قابل شناسایی نیست.
انجمن اسب کاسپین در انگلستان
وی خاطرنشان کرد: قبل از انقلاب، دو رأس اسب کاسپین به عنوان هدیه به ملکه انگلستان تقدیم شد و پس از آن نیز با یکی دو محموله، تعداد اسبچه‌های خزری در انگلستان به 20 رأس رسید و اکنون با تکثیر این نوع اسب تا یک‌هزار و 800 رأس، انجمن جهانی کاسپین انگلستان تشکیل شده است.
دهقان ادامه داد: هرچند اسبچه‌های خزری یا کاسپین اصالت ایرانی دارند، اما به‌علت آنکه دارای تبارنامه ایرانی نیستند، به اسم انگلستان ثبت شده و ایران اگر بخواهد تبارنامه برای اسبچه‌های خزری تدوین کند، باید چند سال زیر نظر انجمن اسب کاسپین انگلیس فعالیت کند.
وی تصریح کرد: مرکز اصلاح نژاد امور دام وزارت جهاد کشاورزی فعالیت‌هایی پیرامون تدوین تبارنامه اسب کاسپین آغاز کرده است، اما هنوز خبری از ثبت آن نیست.
کامیابی سرمایه‌گذاری منوط به تبارنامه اسب کاسپین
مدیرعامل شرکت صنعت اسب یادآور شد: هرچند سرمایه‌گذاری می‌تواند باعث رونق و شناسایی نژادهای اسب ایرانی شود، اما از آنجا که اسب کاسپین برای دنیا شناخته‌شده نیست، نمی‌تواند توفیق سرمایه‌گذاری را به همراه داشته باشد.
دهقان تأکید کرد: از آنجا که اسب کاسپین تبارنامه و شناسنامه ندارد، قابلیت صادرات نداشته و سرمایه‌گذاری بدون بازدهی معنا ندارد و مقرون به صرفه محسوب نمی‌شود؛ لذا تا زمانی که تبارنامه برای اسب کاسپین تدوین نشود، از سرمایه‌گذاری برای شناسایی این اسب نیز خبری نخواهد بود.
اسب ترکمن ایرانی به نام ترکمنستان تبارنامه گرفت
وی اظهار داشت: تنها اسب مشترک ایران و کشور ترکمنستان در حالی در کشور روسیه تبارنامه گرفت که هیچ نامی از ایران برده نشده است.
دهقان همچنین گفت: تبارنامه اسب ترکمن به نام کشور ترکمنستان به‌علت فعالیت قدرتمند این کشور برای معرفی اسب خود صورت گرفت و در سکوت متولیان ایرانی، نامی از ایران در تبارنامه اسب ترکمن برده نشد.
وی در ادامه افزود: ترکمنستان سالانه با دعوت از دوهزار نفر از سراسر دنیا با سرمایه‌گذاری دولت، اسب خود را معرفی می‌کند، اما اسب‌های ترکمن ایران بدون متولی رها شده‌اند.
دهقان خاطرنشان کرد: وزارت جهاد کشاورزی و فدراسیون سوارکاری مدعی فعالیت برای شناسنامه‌دار کردن اسب‌های ترکمن هستند که هنوز به شکل اجرایی و عملیاتی اتفاقی صورت نگرفته است.
400 اسب عرب ایرانی تبارنامه دارند
مدیرعامل شرکت صنعت اسب ادامه داد: با فعالیت خانم موری‌لیلی قره‌گزلو بین 200 تا 400 اسب ایرانی در مجامع جهانی دارای شناسنامه شدند و دارای تبار و ارزش بین 30 تا 400 میلیون تومان هستند.
وی تصریح کرد: اما سایر نژاد اسب عرب به‌علت آنکه از تبارنامه مشخصی برخوردار نیستند، با قیمتی کمتر از یک تا دو میلیون تومان خرید و فروش شده و بدون نام و نشان ایرانی به کشورهای همجوار صادر می‌شود.
دهقان یادآور شد: عربستان به‌تازگی اسب خالص صحرای عربستان را ثبت و دارای شناسنامه می‌کند که هدف آن شرکت در مسابقات زیبیایی است.
وی تأکید کرد: معتقدم مسابقات زیبایی که جنبه ورزشی ندارند در انگلستان برای کشورهای عربی ساخته شده که با تمرکز بر معیارهای زیبایی، نژادهای اسبی خود را در این حوزه پرورش دهند.
دهقان اظهار داشت: از بین 50 تا 100 هزار رأس اسب موجود در کشور، کمتر از دوهزار تا سه‌هزار اسب عرب دارای شناسنامه بوده که از این تعداد نیز بین 200 تا 400 رأس آنها دارای تبارنامه هستند.
استرالیا صدور تبارنامه برای اسب‌های کرد را متوقف کرد
مدیرعامل شرکت صنعت اسب همچنین گفت: یکی از دانشگاه‌های استرالیا اعلام آمادگی برای تدوین تبارنامه اسب کرد نمود که به‌علت اختلافات وزارت جهاد کشاورزی و فدراسیون سوارکاری، نیمه‌کاره رها شد.
وی در ادامه افزود: اسب کرد ایرانی در صورت تدوین تبارنامه می‌تواند به‌عنوان یکی از اسب‌های اصیل ایرانی مورد توجه قرار گیرد.
نژادهای اسب ایرانی در معرض تهدید
مدیرعامل شرکت صنعت اسب خاطرنشان کرد: بیش از پنج نژاد اصیل ایرانی در کشور به نام‌های "عرب"، "ترکمن"، "کاسپین"، "درشوری" و "کرد" وجود دارد که اسب "قره‌باغ" که مختص منطقه آذربایجان بوده، از بین رفته است.
وی ادامه داد: پس از انقلاب، از آنجا که انجمن ملی اسب از بین رفت و فدراسیون سوارکاری وظیفه ثبت نژادهای اسب را بر عهده گرفت، عملاً اختلاط نژاد به‌وجود آمد و اسب‌های اصیل در معرض تهدید قرار گرفتند.
دهقان تصریح کرد: به‌منظور ایجاد تبارنامه برای اسب‌ها باید 100 اسب شاخص از نژاد مورد نظر شناخته شده و برای پایه ژنتیکی مورد سنجش قرار گیرد و سایر گونه‌ها بر اساس این 100 اسب شاخص، درجه خلوص گرفته شده و دارای تبارنامه شوند.
