حکیم مهر: به‌تازگی فسیل دو دایناسور گوشت‌خوار دندان‌دار با جمجمه‌هایی تمساح‌گونه در سواحل رودخانه‌ای در جزیره وایت انگلستان کشف شده است.
به گزارش حکیم مهر به نقل از زومیت، شواهد فسیلی تازه‌کشف‌شده نشان می‌دهند که دو دایناسور گوشت‌خوار دندان‌دار با جمجمه تمساح‌مانند زمانی در سواحل رودخانه‌های جزیره وایت انگلستان گشت‌وگذار می‌کردند. نام‌هایی علمی که دانشمندان به این جانوران منقرض‌شده داده‌اند، «سراتسوچاپس اینفرودیوس» (Ceratosuchops inferodios) به‌معنی «حواصیل جهنمی شاخ‌دار صورت تمساحی» و «ریپارُوِناتور میلنری» (Riparovenator milnerae) به‌معنی «درنده ساحل رودخانه» است.
این جانوران درنده از گونه‌های اولیه اسپینوسوریدها و از خویشاوندان اسپینوسوروس‌های احتمالا دوزیست هستند که بسیار بزرگ‌تر از تیرانوسوروس رکس بوده و باله بزرگی در پشت خود داشته‌اند. این دو گونه جدید جمجمه کشیده و تمساح‌مانندی شبیه اسپینوسوریدها داشته‌اند؛ اما شواهدی مبتنی‌بر وجود باله بر پشت آن‌ها به‌دست نیامده است. از حواصیل جهنمی، تنها چند قطعه جمجمه به‌دست آمده؛ اما از درنده ساحل رودخانه که به‌افتخار آنجلا میلنر، دیرینه‌شناس بریتانیایی، «میلنری» نام‌گذاری شده، قطعه‌هایی از جمجمه به‌علاوه چند دنبالچه به‌جا مانده است.
پیش‌از‌این، تنها یک نوع اسپینوسورید در انگلستان کشف شده بود که از نوع ددپای گوشت‌خوار با پنجه‌های عظیم معروف به باریونیکس (سنگین‌پنجه) بوده است. دارن نایش، یکی از نویسندگان این مطالعه و دیرینه‌شناس انگلیسی، درباره این کشف گفت: «ما چند دهه است می‌دانسته‌ایم که در جزیره وایت دایناسورهایی شبیه باریونیکس وجود دارند که در انتظار کشف‌شدن هستند؛ اما پیدا‌کردن بقایای این دو جانور به فاصله بسیار کمی از یکدیگر، ما را به‌شدت غافل‌گیر کرد.»
تنوع بیشتری از اسپینوسوریدها در انگلستان
اگرچه این دو گونه جدید از بررسی تنها چند تکه استخوان شناخته شده‌اند، این تکه‌ها به این دلیل که از استخوان‌های کاسه سر و دندان‌های دایناسورها به‌جای مانده‌اند، اطلاعات مهم زیادی در‌اختیار دانشمندان قرار داده‌اند. کاسه سر حاوی سرنخ‌های آناتومی بسیاری نظیر محل قرارگیری عصب‌ها و اتصالات عضلانی، برای شناسایی گونه‌های مختلف جانوری است. برای مثال، در حواصیل جهنمی صورت‌تمساحی استخوان‌های کشف‌شده نشان دادند که پیشانی این دایناسور برآمده با شاخ و برجستگی‌های کوچکی بوده است.
کریس بارکر، دانشجوی دکتری در دانشگاه ساوتهمپتون و نویسنده اصلی این مطالعه گفت: «ما متوجه شدیم که جمجمه‌ها نه‌تنها از گونه باریونیکس، بلکه از یکدیگر نیز متفاوت هستند و این نشان می‌دهد که انگلستان از آنچه قبلا تصور می‌شده، تنوع بیشتری از اسپینوسوریدها داشته است.» این دو گونه جدید در‌حدود ۱۲۵ میلیون سال پیش در اوایل دوره کرتاسه، یعنی حدود ۲۵ میلیون سال پیش از اسپینوسوروس‌های دوزیست دارای باله‌های بزرگ در پشت زندگی می‌کرده‌اند.
استخوان پوزه سراتُسوچاپس اینفرودیوس معروف به حواصیل جهنمی شاخ‌دار صورت تمساحی
طول دایناسور حواصیل جهنمی به ۹ متر می‌رسیده است
دو دایناسور به‌احتمال زیاد در آبراهه‌های یک دشت سیلابی باستانی سکونت کرده‌اند، کمی شبیه به حواصیل غول‌پیکر و دندان‌دار رفتار و احتمالا به‌کمک آرواره‌های خود ماهی و طعمه‌های زمینی شکار می‌کردند. با‌‌توجه‌‌به اندازه جمجمه یک‌متری هر دو گونه، طول آن‌ها به‌احتمال زیاد به ۹ متر می‌رسید. شکل متفاوت جمجمه این دو دایناسور نیز نشان می‌دهد که احتمالا به روش متفاوتی شکار می‌کردند؛ به‌‌همین‌دلیل هر سه گونه باریونیکس و حواصیل جهنمی و درنده ساحل رودخانه می‌توانستند در فضایی مشترک و با هم‌زیستی مسالمت‌آمیز، غذای زیادی در‌اختیار داشته باشند.
دانشمندان گونه تازه‌کشف‌شده «سراتُسوچاپس اینفرودیوس» را از‌لحاظ رفتاری به پرنده حواصیل غول‌پیکر و دندان‌دار تشبیه کرده‌اند
دیوید هون، یکی از نویسندگان مطالعه و مدیر برنامه‌های علوم زیستی در دانشگاه کویین مری لندن می‌گوید: «شاید وجود دو جانور گوشت‌خوار مشابه با روابط خویشاوندی نزدیک در یک اکوسیستم عجیب به‌نظر برسد؛ اما این در‌واقع هم برای دایناسورها و هم در بسیاری از اکوسیستم‌ها اتفاقی کاملا عادی است.»
درباره تاریخچه و تکامل خانواده اسپینوسوریدها اختلاف‌نظر وجود دارد. پژوهشگران حتی درباره این موضوع نیز اتفاق‌نظر ندارد که آیا اسپینوسوروس‌های دوران کرتاسه متأخر مثل حواصیل در آب حرکت یا مثل تمساح در آب شنا می‌کردند. بااین‌حال، این کشف جدید نشان می‌دهد که این گروه از دایناسورها احتمالا ابتدا در اروپای امروزی تکامل یافته‌اند و سپس به‌سمت آسیا و شبه‌قاره گوندوانا حرکت کرده‌اند که بعدها به آفریقا و آمریکای جنوبی تقسیم شد. پژوهشگران تلاش کردند تا در درخت تبارشناسی، اسپینوسوریدهای جدید را در شاخه‌ای جداگانه قرار دهند که از شاخه‌ای جدا می‌شود و به ظهور اسپینوسوروس‌ها در‌حدود ۱۴۵ میلیون سال پیش می‌انجامد.
از کوچک به بزرگ: آلوسور، تیرانوسوروس رکس، کارکارودونتوسور، جیگانوتوسور، اِسپینوسور
نایش در‌این‌باره می‌نویسد: «هنوز چیزهای زیادی است که نمی‌دانیم. برای مثال، غیبت تقریبا کامل گونه‌های اسپینوسورویدهای ژوراسیکی همچنان مشکل‌ساز است؛ اما فعلا این‌طور به‌نظر می‌رسد که این گروه در اروپا ظهور کرده و سپس به آسیا و آفریقا گسترش یافته است. حضور هر دو گونه باریونیکین‌ها و اسپینوسورین‌ها در آفریقا نشان‌دهنده مهاجرت جداگانه آن‌ها است.»
به‌گفته نایش، پژوهشگران اکنون مشغول کار روی مقاله مفصل‌تری درباره دُم «ریپارُوناتور میلنری» هستند. استخوان‌های کشف‌شده از دُم بلند و صاف شبیه آنچه در تمساح‌های گونه کیمن امروزی وجود دارد، خبر می‌دهد. این پژوهشگران همچنین قصد دارند درباره روابط بین خویشاوندهای مختلف اسپینوسوریدها در سراسر جهان بررسی‌های بیشتری انجام دهند.
