دستورالعمل ابلاغی وزیر جهاد کشاورزی درباره حرایم بهداشتی، عامل اصلی شیوع تب برفکی در کشور بود

حکیم مهر: در پی افزایش موارد پراکنده از بیماری تب برفکی در برخی مناطق کشور و مطرح شدن بحث‌هایی درباره نقش دستگاه‌های مختلف در کنترل بیماری، «دکتر رامین سلامتی» رئیس نظام دامپزشکی استان تهران و نائب‌رئیس شورای مرکزی سازمان نظام دامپزشکی جمهوری اسلامی ایران، در گفت‌وگویی اختصاصی با پایگاه خبری حکیم مهر، ضمن تبیین ابعاد فنی موضوع، بر ضرورت بازنگری در تصمیمات غیرتخصصی و توجه جدی به ملاحظات بهداشتی تأکید کرد.

هشدارها پیش از بحران داده شده بود

حکیم مهر: آقای دکتر، با توجه به افزایش موارد تب برفکی در برخی مناطق، وضعیت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

خوشبختانه دامپزشکی کشور از نظر فنی و علمی توانمند است و موارد اخیر با سرعت در حال کنترل است. اما نکته قابل توجه این است که ما از ماه‌ها قبل هشدار داده بودیم که بی‌توجهی به برخی اصول بهداشتی و نقض حرایم قرنطینه‌ای می‌تواند زمینه‌ساز بروز بیماری‌های واگیر شود. این هشدارها هم در قالب مکاتبات رسمی و هم در نشست‌های تخصصی مطرح شد. حتی در نامه شماره 15412/ص/1/03 مورخ 12 اسفند 1403 که از سوی اینجانب به وزارت جهاد کشاورزی ارسال شد، به‌صراحت اعلام کردیم که حذف یا تضعیف نظارت دامپزشکی و نقض ضوابط بهداشتی در صدور مجوزهای پرورش و جابه‌جایی دام و آبزیان، می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های واگیر شود. امروز، آن هشدارها متأسفانه محقق شده است.

مسئولیت تصمیمات در سطح عالی وزارتخانه است

حکیم مهر: برخی کارشناسان معتقدند تصمیمات مدیریتی اخیر در وزارت جهاد کشاورزی عامل گسترش بیماری بوده است. نظر شما چیست؟

مسئله این است که وقتی تصمیمی در سطح کلان گرفته می‌شود که به نحوی ضوابط دامپزشکی و ایمنی زیستی را نادیده می‌گیرد، ناخواسته آثار آن در سطح ملی دیده می‌شود. منظور من اتهام‌زنی نیست، بلکه تأکید بر اهمیت تصمیم‌سازی بر پایه نظر کارشناسی است. دامپزشکی کشور به عنوان بازوی علمی و قانونی وزارت جهاد کشاورزی، باید در تصمیمات مربوط به سلامت دام و کنترل بیماری‌ها نقش محوری داشته باشد. هرجا از این مسیر فاصله گرفته‌ایم، هزینه‌های سنگینی برای بخش تولید و دامداران ایجاد شده است.

نقش دامپزشکی در کنترل بیماری‌ها بی‌بدیل است

حکیم مهر: در فضای فعلی، برخی تصور کرده‌اند که دامپزشکی در کنترل بیماری‌ها کوتاهی کرده است. پاسخ شما چیست؟

خانواده دامپزشکی کشور همواره در خط مقدم سلامت دام و ایمنی غذایی بوده و خواهد بود. اگر در مقطعی محدودیت‌هایی در عملکرد ایجاد شده، نتیجه شرایط و تصمیمات خارج از چارچوب فنی بوده است، نه ضعف در بدنه دامپزشکی. دامپزشکان چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی، شبانه‌روز در حال فعالیت برای کنترل بیماری‌ها هستند و این تلاش‌ها نباید نادیده گرفته شود. ما در همان زمان به وزارتخانه و دستگاه‌های نظارتی اعلام کردیم که نادیده گرفتن اصول بهداشتی و صدور مجوز بدون تأیید دامپزشکی، کشور را با بحران مواجه می‌کند. این موضوع در اسناد رسمی هم ثبت شده است.

نادیده گرفتن حرایم بهداشتی، ضربه به سرمایه‌های ملی

حکیم مهر: از نظر شما مهم‌ترین اشتباه در این زمینه چه بوده است؟

این رخداد یک یادآوری مهم بود که «در مدیریت سلامت دام، هیچ چیز جای پیشگیری را نمی‌گیرد». اگر حرایم بهداشتی و اصول قرنطینه‌ای به‌دقت رعایت شود، بسیاری از بیماری‌ها اصلاً فرصت ظهور پیدا نمی‌کنند. نقض این حرایم، ولو با نیت تسهیل امور، در نهایت منجر به آسیب‌های اقتصادی و بهداشتی می‌شود. این نقض حرایم بهداشتی، فقط تهدیدی برای دام نیست؛ تهدیدی برای امنیت غذایی، سلامت عمومی و سرمایه‌های ملی کشور است. دامپزشکی همیشه تأکید کرده که امنیت زیستی، بخشی از امنیت ملی است و باید با همان جدیت به آن نگاه شود.

بازگشت به قانون، تنها راه پیشگیری از بحران‌های بعدی

حکیم مهر: چه انتظاری از وزارت جهاد کشاورزی در شرایط فعلی دارید؟

--انتظار ما تعامل و هم‌افزایی است. نگاه ما تقابلی نیست. ما می‌خواهیم یادآوری کنیم که «دامپزشکی شریک دولت در مدیریت سلامت دام است، نه منتقد آن». اگر در این خصوص هشدارهایی داده می‌شود تقابل نیست بلکه تذکر مسئولانه است. وقتی نظام دامپزشکی می‌گوید باید از ضوابط بهداشتی تبعیت شود، از سر دلسوزی است. ما نمی‌خواهیم کسی متهم شود؛ اما می‌خواهیم مسئولیت‌پذیری واقعی در تصمیم‌گیری‌ها حاکم باشد. اگر امروز در حوزه‌ای خطایی رخ داده، باید آن را پذیرفت و اصلاح کرد.

ما همچنان آمادگی داریم با وزارت جهاد کشاورزی برای مهار بیماری‌ها و بازگرداندن ثبات به دامداری کشور همکاری کنیم، به‌شرط آن‌که به علم، قانون و تجربه دامپزشکان اعتماد شود. امروز زمان آن رسیده که به جای فرافکنی یا برداشت‌های نادرست، همه ظرفیت‌ها برای پیشگیری و کنترل بیماری‌ها بسیج شود. اگر نگاه علمی و کارشناسی در تصمیم‌سازی‌ها حاکم شود، بدون تردید کشور از این وضعیت عبور خواهد کرد.

قانون و علم، دو ستون پایداری امنیت زیستی

دکتر سلامتی در پایان گفت: «امروز همه ما مسئولیم. وزیر، مدیران، دامپزشکان و دامداران. اما تفاوت در این است که دامپزشکی از ابتدا هشدار داده بود. ما باید یاد بگیریم که «علم دامپزشکی، ستون پدافند زیستی کشور است». هرجا از آن فاصله بگیریم، بیماری، خسارت و بحران در پی دارد. تنها با بازگشت به ضوابط قانونی و رعایت حرایم بهداشتی است که می‌توانیم از تکرار چنین بحران‌هایی جلوگیری کنیم. دامپزشکی کشور بر پایه قانون و علم استوار است. رعایت دقیق ضوابط بهداشتی و استفاده از ظرفیت کارشناسان دامپزشکی، ضامن سلامت دام، امنیت غذایی و آرامش اقتصادی در کشور است. اگر تصمیمات آینده بر مبنای همین دو اصل گرفته شود، دیگر شاهد بروز چنین مواردی نخواهیم بود.»