حکیم مهر - بخش دامپروری و طیور یکی از بخش‌های مهم تولیدی کشور محسوب می‌شود که متاسفانه در حال حاضر این بخش‌ها دغدغه‌ها و نگرانی‌هایی دارند که باید برای حل آنها اقدامات و راهکارهای دقیق و منطقی اندیشید تا شاهد رشد هرچه بیشتر تولید در این بخش‌ها باشیم.
محصولاتی همچون گوشت‌قرمز، گاو و گوساله و گوشت مرغ تولیدات بخش دام و طیور را تشکیل می‌دهند؛ این محصولات به‌ویژه گوشت قرمز و مرغ به عنوان پر مصرف‌ترین اقلام در سبد خانوار جای می‌گیرند. به همین دلیل وقتی کوچکترین خللی در عرضه یا قیمت آنها رخ می‌دهد، مسوولان متولی برای حل هرچه سریعتر مشکلات این اقلام چاره‌اندیشی می‌کنند.
برای اطلاع از دغدغه‌های بخش دام و طیور با برخی از دست‌اندرکاران مربوطه در استان خوزستان گفتگو شده است.
تعطیلی یا ورشکستگی 30 درصد مرغداری‌های خوزستان
مرغداری‌ها یکی از بخش‌های تولیدی استان هستند که در تولید گوشت مرغ استان نقش کلیدی دارند. در این زمینه محمدحسین زمانی‌راد، عضو اتحادیه سراسری مرغ گوشتی ایران گفت: متاسفانه سویای وارداتی با نرخ تمام شده 835 تومان وارد می‌شود اما در نهایت با نرخ بیش از 2 هزار تومان به دست تولیدکنندگان می‌رسد.
وی ادامه‌داد: مسوولان متولی با هدف تنظیم بازار و تعدیل قیمت مرغ، سویا که یکی از مهمترین نهاده‌های دامی است را فقط از طریق یک بخش‌خصوصی وارد کشور کردند، اما در واقع به جای این‌که سویا به دست تولیدکننده برسد، در دست واسطه‌ها می‌چرخد. اگر قرار است نهاده‌های دام با نرخ دولتی به دست تولیدکننده برسد، باید این نهاده به صورت مستقیم و بدون هیچ محدودیت یا واسطه‌ای در اختیار بخش‌های تولیدی قرار گیرد.
زمانی‌راد تصریح‌کرد: در خوزستان بیش از یک هزار واحد مرغداری وجود دارد که از این تعداد هم‌اکنون 700 واحد فعال و مابقی غیرفعال هستند. به عبارتی در حال حاضر 30 درصد واحدهای مرغداری در خوزستان تعطیل یا ورشکسته هستند.
عضو اتحادیه سراسری مرغ گوشتی ایران عنوان‌کرد: باید برای مرغداری‌های مشکل‌دار و تعطیل فکری کرد تا مجددا راه‌اندازی شده و در چرخه تولید قرار گیرند؛ حل مشکلات این واحدها نیاز به همت و همکاری همگانی دارد.
وی ادامه‌داد: معتقدیم ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های لازم برای تولید مرغ در استان وجود دارد و اگر واحدهای مرغداری مشکل‌دار فعال شوند قطعا تولید افزایش می‌یابد و قیمت‌ها تعدیل می‌شوند. برخی از واحدهای مرغداری با کمترین هزینه و سرمایه فعال می‌شوند و مسوولان استانی و دولتی باید فکری برای حل مشکلات آنها کنند.
غیرفعال شدن بیش از 1000 واحد گاوداری در ماه‌های اخیر در کشور
در ادامه محمد محمدی‌زاده، مدیر یک واحد گاوداری در خوزستان از دغدغه‌هایش گفت و افزود: گرانی خوراک دام از عمده‌ترین مشکلات ما محسوب می‌شود؛ از سوی دیگر قیمت شیر-به عبارتی محصول تولیدی ما- پایین است و نرخ فعلی آن پاسخگوی هزینه‌های تولید گاوداری‌ها نیست.
وی ادامه‌داد: هوای گرم در تولید اثرگذار است به طوری که در فصول گرم 30 تا 40 درصد تولید شیر با افت مواجه می‌شود. همچنین وقتی هوا گرم باشد با مشکل عدم باروری دام مواجه می‌شویم که امیدواریم مسوولان متولی در تعیین قیمت شیر، مشکلات گاوداری‌ها را مدنظر قرار دهند.
این مدیر گاوداری تصریح‌کرد: از آنجایی که محصول تولیدی ما ماده‌ای فاسد شدنی است، به محض تولید باید به هر قیمتی که از ما خریداری می‌کنند، آن را به فروش برسانیم. این محصول همچون مرغ قابل نگهداری و انجماد نیست.
محمدی‌زاده عنوان‌کرد: گاوداری‌ها در روند تولید شیر با مشکلات زیادی رو به رو هستند و به دلیل همین مشکلات، طی چند ماه اخیر بیش از 1000 واحد گاوداری شیرده در کشور غیرفعال شده‌اند. از کارشناسان مربوطه می‌خواهیم که نرخ عادلانه‌ای برای شیر تعیین کنند. هم‌اکنون ما هزینه‌های زیادی برای تولید شیر متقبل می‌شویم؛ به عنوان مثال تمام اقلام مورد نیاز از جمله خوراک دام و داروهای دامی با نرخ گران به دست ما می‌رسند.
وی ادامه‌داد: تولید هر کیلوگرم شیر برای ما یک هزار تومان تمام می‌شود اما در نهایت کارخانجات هر کیلوگرم شیر را با قیمت حدود 800 تومان از ما خریداری می‌کنند. از سوی دیگر کارخانجات بد حساب هستند و اگرچه ما در تولید شیر همه هزینه‌های خود را به صورت نقدی پرداخت می‌کنیم اما کارخانجات هر زمان که بخواهند پول شیر را به ما می‌دهند.
همچنین سیداصغر حسینی‌بهارانچی، رییس اتحادیه فروشندگان گوشت گاو و گوساله اهواز، اظهارکرد: گرانی دام و کمبود و گرانی علوفه دلیل گرانی‌های سراسری گوشت قرمز است و دامداران همواره از گرانی علوفه گلایه‌مندند.
وی همچنین معتقد است نبود گوشت منجمد برزیلی نیز بر بالارفتن قیمت گوشت گوساله تاثیرگذار بوده و اگر این محصول وارداتی به صورت انبوه وارد کشور می‌شد قطعا نرخ گوشت گوساله نیز افزایش نمی‌یافت.
بنابر اعلام سازمان جهاد کشاورزی استان میان شاخص تولید و نیاز به اقلام مصرفی همچون گوشت قرمز و سفید موازنه منفی وجود دارد؛ به این معنی که شاخص‌های تولید و نیاز استان به گوشت قرمز و سفید، با یکدیگر همخوانی ندارند.
افزایش ظرفیت تولید دام و طیور با اجرای طرح کشاورزی مهر
در این‌باره کیخسرو چنگلوایی، رییس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان اظهارکرد: خوشبختانه با اجرایی شدن طرح‌های توسعه کشاورزی به‌ویژه طرح‌های مرتبط با دام و طیور، در زمینه تولید گوشت قرمز به خودکفایی می‌رسیم و تولید گوشت قرمز 57 درصد افزایش خواهد یافت.
وی افزود: همچنین با اجرایی شدن طرح‌های توسعه کشاورزی حدود 28 درصد به ظرفیت فعلی تولید شیر و حدود 50 درصد به تولید مرغ استان افزوده می‌شود. با اجرای این طرح‌ها حتی می‌توانیم به سایر استان‌ها مواد پروتئینی صادر کنیم.
چنگلوایی با اشاره به این‌که در گذشته و قبل از اجرایی شدن طرح توسعه کشاورزی مهر مجتمع‌های دامپروری با مشکل تامین نقدینگی روبه‌رو بوده‌اند، این نوید را داد که با اجرای این طرح مشکل نقدینگی و تامین تسهیلات این مجتمع‌ها حل شود.
وی تصریح‌کرد: در حال حاضر حدود 48 درصد ارزش ریالی طرح‌های مصوب توسعه کشاورزی به بخش دامپروری و مرغداری‌ها اختصاص دارد که این مساله به توسعه بخش دامپروری و طیور استان کمک زیادی می‌کند.
کمبود و گرانی نهاده‌ها مهمترین مشکل بخش دام و طیور
در ماه‌های اخیر گوشت قرمز و سفید، از اقلام پر مصرف سبد خانوار با قیمت بالایی در بازار عرضه شده که این موضوع کاهش قدرت خرید و به تبع آن گلایه‌مندی مردم را به دنبال داشته است.
رییس سازمان جهادکشاورزی خوزستان در خصوص دلایل گرانی این اقلام گفت: کمبود و گرانی نهاده‌های دامی مهمترین عامل گرانی گوشت سفید و قرمز است. وقتی کنجاله سویا از کیلویی 500 تومان به 1700 تومان و در بازار آزاد به 2100 تومان افزایش می‌یابد، این مساله خود به خود هزینه تولید و به تبع قیمت تمام شده گوشت را بالا می‌برد. در حال حاضر کمبود نهاده‌ها و گرانی شدید آن مهمترین مشکل بخش دام و طیور است.
این مقام مسوول اظهارکرد: از سوی دیگر وقتی قیمت نهاده‌ها بالا باشد، به دلیل عدم پیش‌بینی وضعیت آینده، جوجه‌ریزی برای واحدهای طیور به‌صرفه نیست. با افزایش قیمت نهاده‌ها، قیمت تمام شده نیز بالا می‌رود از طرفی میزان تولید کاهش می‌یابد. خوشبختانه با هماهنگی‌های صورت گرفته و تامین کنجاله سویا با قیمت مناسب، فکر می‌کنم این مشکلات در دوره‌های بعدی تولید به حداقل برسد.
چنگلوایی در خصوص ادامه روند توزیع نهاده‌ها با نرخ دولتی افزود: این‌که توزیع نهاده‌ها با نرخ دولتی تا چه زمانی ادامه دارد، در حیطه سازمان صنعت و تجارت است اما امیدواریم این روند ادامه داشته باشد.
ضرورت توسعه کشت علوفه در استان
رییس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان در ادامه بر ضرورت توسعه کشت علوفه در استان تاکید و خاطرنشان‌کرد: در حال حاضر کشت این نهاده دامی در دستور کار جهاد کشاورزی استان قرار گرفته و وزارتخانه نیز بر آن تاکید دارد.
چنگلوایی ادامه‌داد: باید نیاز واقعی تولید به نهاده‌ها در کشور سنجیده و در مقابل نیاز به واردات نیز تعیین شود و این مسایل به تفکیک برای هر استان به صورت مجزا مشخص گردد؛ البته ما امیدواریم روزی برسد که نیازی به واردات نهاده‌های دامی نداشته باشیم.
وی بخش دامپروری استان را به عنوان تامین‌کننده مواد پروتئینی، یکی از مهمترین زیرمجموعه‌های سازمان جهاد کشاورزی برشمرد و افزود: بیش از 9 میلیون واحد دامی در استان وجود دارد که از این نظر استان ما جایگاه خوبی در کشور به خود اختصاص داده است. اقدامات زیرساختی بسیار خوبی از جمله ساخت مجتمع‌های دامپرورری انجام شده که برخی از آنها به بهره‌برداری رسیده و برخی در حال بهره‌برداری است.
چنگلوایی در ادامه تاکیدکرد: تولید و تامین گوشت تنها ملاک اهمیت بخش دام و طیور نیست، بلکه مهم این است که صنایع فرآوری و تکمیلی این بخش شامل کشتارگاه‌ها، سردخانه‌ها و دیگر زیرساخت‌ها نیز گسترش یابند.
از آنجایی که سهم زیادی از مصارف غذایی مردم در کشور به فرآورده‌های دامی و طیور اختصاص دارد؛ انتظار می‌رود مسوولان متولی بر روند تولید وعرضه این اقلام پرمصرف دقت و نظارت بیشتری داشته باشند و مشکلات و دغدغه‌های این بخش‌ها را نادیده نگیرند.
