گفتوگوی حکیم مهر با «دکتر سید معروف محمدی» کلینیسین باسابقه و عضو شورای نظام دامپزشکی استان کردستان:
«دکتر سید معروف محمدی» افزود: واقعیت این است که آینده این حرفه تا حد زیادی تابع وضعیت اقتصاد کشور است و زیاد خوشبین نیستم ...
حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: در استان کردستان، عرصه دامپزشکی و فعالیت کلینیسینها با چالشها و فرصتهای خاص خود روبهروست. جمعیت دامی در این استان بهصورت نامتقارن پراکنده و بخش شمالی با تراکم بالاتر و بخش جنوبی با جمعیت کمتر، شرایطی را ایجاد کرده است که توزیع کلینیکها و مراکز درمانی نیازمند برنامهریزی دقیق و منطقی باشد.
«دکتر سید معروف محمدی» کلینیسین باسابقه و عضو شورای نظام دامپزشکی استان در گفتوگو با حکیم مهر، با تأکید بر اینکه تعداد کلینیکها تا حد زیادی با نیاز استان هماهنگ است، معتقد است که افزایش فارغالتحصیلان و جذب آنها در بازار کار باعث شده است تا ظرفیت ارائه خدمات نسبتاً متعادل باشد و همکاران از حجم کاری خود رضایت داشته باشند.
با وجود این، روند تأسیس کلینیکها همواره با ملاحظاتی همراه بوده است؛ تعطیلیها محدود و عمدتاً به شرایط شخصی و تواناییهای فردی همکاران بازمیگردد و نه کمبود کار. تغییر قوانین مرتبط با پروانه داروخانه نیز باعث شده است بسیاری از کلینیسینها به سمت تأسیس داروخانه و فاصله گرفتن از کلینیکها حرکت کنند. از نظر اقتصادی، پایینتر از تعرفه کار کردن و تخفیفهای بیرویه به دامداران و مرغداران یکی از چالشهای اصلی است که میتواند در بلندمدت سلامت اقتصاد حرفه دامپزشکی را تحت تأثیر قرار دهد، هرچند هنوز بحران جدی ایجاد نکرده است. دکتر محمدی در همین زمینه به روند تصویب تعرفهها اشاره میکند و میگوید که با وجود پیشرفت چشمگیر نسبت به دهههای گذشته، هنوز مشکلاتی از جمله تأخیر در ابلاغ تعرفهها و همخوانی ناقص با هزینههای واقعی وجود دارد.
یکی دیگر از دغدغههای فعالان این حوزه، محدودیت در بهرهمندی از تسهیلات مالی و بانکی است؛ بهخصوص برای کلینیسینهای جوان که تازه وارد بازار کار شدهاند، بدون پشتوانه مالی و دسترسی به وام، راهاندازی کلینیک دشوار است و نظام دامپزشکی و اداره کل استان نیز در این زمینه حمایت کافی ارائه نمیدهند. با این حال، ارتباط فعالان با اداره کل دامپزشکی در سالهای اخیر بسیار خوب و سازنده بوده و مدیرکل و معاونین با رویکردی تعاملی، همواره آمادگی حل مشکلات و پاسخگویی به درخواستهای بخش خصوصی را داشتهاند.
دکتر محمدی به حضور فعال کلینیسینها در تصمیمگیریهای استانی، از جمله صدور مجوزها، نظارتها و طرحهای واکسیناسیون اشاره میکند و توضیح میدهد که کمیتههای تخصصی شامل مراکز مایهکوبی با سابقه استان، مسئول سبکسنگین کردن مسائل و ارائه دستورالعملها هستند. با این حال، تشکیل انجمن صنفی کلینیسینها تاکنون به دلیل نبود روحیه کار جمعی میان همکاران به تأخیر افتاده و دکتر محمدی امیدوار است با ورود نسل جدید، این خلا جبران شود.
وی همچنین به پدیده دخالت افراد فاقد صلاحیت در درمان حیوانات اشاره کرده و میگوید که تخلفات اعضای نظام بررسی و محکوم شده، اما افراد غیرعضو هنوز چالشبرانگیز هستند. نظارت بر داروخانهها و تجویز داروها بهصورت هفتگی انجام میشود و در صورت استمرار و گستردگی بیشتر، تخلفات کاهش خواهد یافت. ایجاد دوره کارآموزی صد روزه برای تازه فارغالتحصیلان، گامی مثبت در افزایش آمادگی و مهارت دامپزشکان جوان است، اما آینده حرفه کلینیسینها تا حد زیادی به وضعیت اقتصادی کشور و توان دامداران و مرغداران وابسته است.
در پایان، دکتر محمدی با امیدواری ضمن اشاره به ضرورت رونق تولید در کشور، تأکید میکند که تنها با پویایی جامعه هدف—دامداران و مرغداران—میتوان خدمات دامپزشکی را بهروز، مؤثر و با کیفیت بالا ارائه داد و آیندهای امیدوارکننده برای حرفه کلینیسینها رقم زد.
حکیم مهر: لطفاً در ابتدا تصویری کلی از وضعیت کلینیسینهای دامپزشکی در استان ارائه دهید. در حال حاضر چه تعداد کلینیک، مطب یا مرکز درمانی فعال دارید و آیا این تعداد با نیاز استان تناسب دارد؟
بله، میتوان گفت تناسب وجود دارد. با توجه به اینکه جمعیت دامی در استان بهصورت نامتقارن پراکنده است—شمال استان جمعیت دامی بیشتری دارد و جنوب استان کمتر—کلینیکها نیز خوشبختانه بهصورت منطقی و متناسب توزیع شدهاند. در سالهای اخیر تعداد فارغالتحصیلان افزایش یافته و اغلب آنها جذب بازار کار شدهاند و میتوان گفت که تا حد زیادی نیاز استان را پوشش میدهند.
حکیم مهر: آیا تعداد کلینیکها به حد اشباع رسیده است؟
نه، به هیچوجه. حداقل از همکارانی که من با آنها صحبت میکنم، از حجم کار خود رضایت دارند.
حکیم مهر: در سالهای اخیر روند تأسیس یا تعطیلی کلینیکها چگونه بوده است؟ کدام عوامل بیشترین نقش را داشتهاند؟
تعطیلیها بسیار محدود بوده است. با شناختی که از موارد تعطیلشده دارم، دلیل آن کمبود کار نبوده است؛ بیشتر به توانایی یا شرایط فردی همکاران بازمیگشت و گاهی کار برایشان طاقتفرسا بوده است. نکته مهم دیگر این است که با قوانین جدید مربوط به پروانه داروخانه، بسیاری از همکاران به سمت تأسیس داروخانه گرایش پیدا کردهاند و از کلینیک فاصله گرفتهاند؛ متأسفانه این روند در حال پررنگ شدن است.
حکیم مهر: از نظر اقتصادی، مهمترین مشکلاتی که کلینیسینها را درگیر کرده چیست؟
مهمترین مسئله، پایینتر از تعرفه کار کردن و تخفیفهای بیرویهای است که برخی همکاران به دامدار یا مرغدار میدهند. این موضوع آزاردهنده است؛ البته هنوز به حد بحران نرسیده، اما از بیرون که نگاه میکنیم ناخوشایند است و میتواند در بلندمدت آسیب بزند.
حکیم مهر: همین تعرفههایی که اشاره کردید تا چه اندازه با هزینههای واقعی همخوانی دارند؟
من چون عضو نظام هستم، از نزدیک در جریان روند تصویب تعرفهها هستم؛ از دوره دکتر صفری تا دکتر زارعی و اکنون دکتر مطلبی. ظاهراً در این چند سال عملکرد نسبتاً خوبی داشتهاند و روسای نظام با ارتباطاتی که دارند توانستهاند تعرفهها را بهموقع از هیات وزیران دریافت کنند. همکاران هم در مجموع راضی هستند. یادم هست زمانی که من در سال ۸۲ شروع کردم، هنوز تعرفههای سال ۶۸ اجرا میشد! نسبت به آن دوره وضعیت بسیار بهتر شده است.
حکیم مهر: وضعیت پرداختها از سوی دامداران یا صاحبان حیوانات خانگی چگونه است؟ آیا با تأخیر یا بدحسابی مواجه هستید؟
در مجموع خوب است و وضعیت پرداختها راضیکننده است. البته در موارد بدحسابی داریم اما مشکل جدی و گستردهای وجود ندارد.
حکیم مهر: آیا کلینیسینهای استان از تسهیلات مالی، بیمهای یا حمایتهای خاص بهرهمند هستند؟
نه، متأسفانه بهخصوص در تسهیلات بانکی واقعاً در مضیقه هستیم. بسیاری از همکاران جوان که تازه از دانشگاه فارغالتحصیل شدهاند، بدون سرمایه هستند و راهاندازی کلینیک برایشان بسیار دشوار است. بانکها معمولاً منابع داخلی و گردش حساب را ملاک میدانند و دامپزشک جوان معمولاً چنین پشتوانهای ندارد. ما در نظام چندین جلسه با بانکها داشتهایم، اما نتیجه خاصی نگرفتهایم. اداره کل دامپزشکی هم در این زمینه رایزنی مؤثری انجام نمیدهد. به همین دلیل بسیاری از همکاران جوان عملاً از امکان استفاده از تسهیلات محروم هستند.
حکیم مهر: ارتباط شما با اداره کل دامپزشکی استان چگونه است؟
بسیار عالی است. در دو سه سال اخیر، با تغییر و تحولات مدیریتی در اداره کل—چه مدیرکل و چه معاونین—ارتباط با بخش خصوصی در حد اعلا بوده است. هر زمان که ما درخواست جلسه یا مشورت داشتیم، بلافاصله چراغ سبز نشان دادهاند و آمادگی کامل برای حل مشکلات وجود داشته است.
حکیم مهر: تا چه اندازه از نظرات کلینیسینها در تصمیمات استانی—مانند صدور مجوزها، نظارتها و طرحهای واکسیناسیون—استفاده میشود؟
خوشبختانه مدیرکل و معاون فنی، انسانهای با تجربهای هستند. آنها کمیتههایی تشکیل میدهند—مانند کمیته طیور و کمیته واکسیناسیون—و تصمیمات مهم را ابتدا در این کمیتهها مطرح میکنند. اعضای کمیته شامل مراکز مایهکوبی با سابقه استان هستند و مسائل سبکسنگین میشود و سپس بهصورت بخشنامه و دستورالعمل ابلاغ میگردد.
حکیم مهر: چرا انجمن صنفی کلینیسینهای دامپزشکی تاکنون در استان تشکیل نشده است؟
من شخصاً بسیار به تشکیل انجمن صنفی اعتقاد دارم و چند سال پیش هم برای تاسیس آن اقدام کردم و با اداره کار مذاکره کردیم و قرار بود مجمع برگزار شود. اما متأسفانه همکاران روحیه کار جمعی نداشتند و استقبال کافی صورت نگرفت. امیدوارم اکنون که نسل جدید و افراد تازهوارد بازار کار شدهاند، دوباره این موضوع را پیگیری کنیم و بتوانیم یک انجمن صنفی خوب و فعال داشته باشیم.
حکیم مهر: آیا در استان پدیده دخالت افراد فاقد صلاحیت در درمان حیوانات مشاهده میشود؟
بله، در مواردی دیده میشود. ما به همکاران توصیه کردهایم که چنین مواردی را به مراجع ذیربط گزارش دهند تا پرونده تشکیل شود. چند پرونده مربوط به اعضای نظام که درمان غیرمجاز انجام داده بودند، در هیئت بدوی بررسی شد و محکومیت صادر شد. اما افرادی که عضو نظام نیستند، باید پروندهشان به دادگاه ارجاع شود، زیرا اقدامات آنها تخلف نیست و جرم محسوب میشود.
حکیم مهر: وضعیت نظارت بر فروش داروهای دامپزشکی و تجویز آنها در استان چگونه است؟
اداره کل نیروهای خوبی دارد و ما خودمان هم داروخانه و درمانگاه داریم. تقریباً هفتهای یک بار بازدید و نظارت انجام میشود که برای ما خوشایند است. اگر این نظارت گسترده و همهجانبه باشد، تخلفات و استفاده از داروهای غیرمجاز بهطور طبیعی کاهش مییابد.
حکیم مهر: دامپزشکان جوانی که تازه وارد بازار کار میشوند، تا چه اندازه از آمادگی و مهارت لازم برخوردارند؟
چند سال پیش با نظام استان مصوبهای گذراندیم که کارآموزی صد روزه برای همکاران تازه فارغالتحصیل الزامی شود. این دوره در یکی از درمانگاههای با سابقه استان سپری میشود و به همراه بازآموزی امتیاز لازم برای صدور پروانه را فراهم میکند. این تصمیم بسیار خوبی بود و باعث شده بسیاری از همکاران جدید با آمادگی بیشتری وارد بازار کار شوند.
حکیم مهر: آینده حرفه کلینیسینهای دامپزشکی در استان را چطور میبینید؟
واقعیت این است که آینده این حرفه تا حد زیادی تابع وضعیت اقتصاد کشور است و زیاد خوشبین نیستم. جامعه هدف ما دامداران، مرغداران و تولیدکنندگان هستند، اما تولید در شرایط فعلی زیاد رضایتبخش نیست و هزینهها و مشکلات آنها بسیار بالاست. از این نظر، ارائه خدمات ما نیز تحت تأثیر این وضعیت قرار دارد و آینده کلینیکهای دامپزشکی چندان روشن نیست.
حکیم مهر: حرف آخر؟
امیدوارم شرایط اقتصادی کشور به جایی برسد که تولید رونق بگیرد و ما بتوانیم خدمات بهتری ارائه کنیم. هرچقدر دامدار و مرغدار درآمد داشته باشند و کارشان پویا باشد، ما هم میتوانیم خدماتمان را بهروز و مطابق نیازشان ارائه کنیم و بهترین کیفیت را به آنها ارائه دهیم.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.
خدمت دوستان عرض کنم که بحث تخفیف و عدول از تعرفه فقط محدود به بخش بالینی نیست بعضی از آزمایشگاههای استان روی مه رو در این مورد سفید کردن. 
