حکیم مهر - دکتر زهرایی استاد دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران که در هفته پژوهش و از میان اساتید رشتههای مختلف دانشگاهی به عنوان یکی از شش پژوهشگر ممتاز کشور معرفی شد و لوح تقدیری به این مناسبت از رئیس جمهوری دریافت کرد در گفتگو با حکیممهر درباره چالشهای امروز پژوهش دامپزشکی کشور اظهار داشت : به رغم تحقیقات انجام شده و ارائه مقالات متعدد و راه اندازی دوره های مختلف تخصصی در دانشکده های دامپزشکی ، ارتباط خوبی بین این مقالات و تولید برقرار نشده است.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر آنکه چند بار از سازمانها و نهادهای مرتبط با دامپزشکی با جنابعالی که پژوهشگر ممتاز هستید تماس برقرار شده گفت : هیچگاه چنین مسئله ای اتفاق نیفتاده است!
دکتر زهرایی در ادامه علت عدم مراجعه تولیدکنندگان به پژوهشگران دانشگاهی را تمایل تولیدکننده به واردات آسان و با سود بیشتر بجای تولید که کاری پرحوصله و بامشقت است دانست و افزود : فرهنگ ما علیرغم شعار تولید که سرمیدهیم وارداتی است.
مترجم کتاب برگزیده دانشگاهی با نام میکروب شناسی دامپزشکی و بیماریهای میکروبی در ادامه اظهار داشت : کار دانشگاه آموزش و پژوهش است و در کنار دانشگاه مؤسسات تحقیقاتی هم قرار دارند ولی امروزه مشکل این است که برخی مؤسسات کار دانشگاه را انجام می دهند.
دکتر زهرایی افزود : مؤسسه رازی باید از تحقیقات و پژوهشهای انجام گرفته در دانشگاه استفاده و فرآورده جدید تولید کند در حالی که اینگونه مؤسسات امروز در خط آموزش هستند، دانشجو می گیرند و پایان نامه می دهند.
پژوهشگر ممتاز کشورمان در ادامه با اشاره به تشابه آئین نامه ارتقای مؤسسات پژوهشی با دانشگاهها و ملاک قرار گرفتن تعداد مقالات گفت : بنده این مسئله را خلاف منافع ملی کشورمان میدانم و به نظرم ملاک ارتقا در مؤسسات تحقیقاتی باید بر اساس خروجی و تولید باشد. ارائه مقاله کار خوبی است اما نباید رویه اصلی مؤسساتی نظیر مؤسسه رازی ارائه مقالات باشد. آن چیزی که مرحوم دکتر میرشمسی و دکتر شفیعی را شاخص نموده مقاله نیست و تولید واکسن بوده است! صرف داشتن مقالات متعدد اگر به تولید یک فرآورده جدید منجر نشود چه حسنی برای کشورمان دارد؟!
وی افزود : مرحوم دکتر میرشمسی در شرایط دشوار و با وجود ماشین گازوئیلی و قاطر واکسنها و سرم ها را درست کرد و الآن انتظار میرود عزیزانمان در مؤسسه رازی با امکانات امروز کارهای بزرگتری انجام دهند. چرا باید امروز مؤسسه رازی همان سرم ضدماری که هفتاد سال پیش می ساخته را بسازد و به ساخت فرآوردههای جدید رونیاورد؟! چرا نباید انترفرون و انترلوکینها و آنزیمهایی که در PCR استفاده میکنیم را بسازد؟! این توان با توجه به اعضای هیأت علمی و امکانات و بودجه در این مؤسسه وجود دارد که بسیاری از فرآورده های وارداتی چه پزشکی و چه دامپزشکی را بسازد.
عضو هیأت علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا دانشگاه میتواند به سازمان دامپزشکی برای بکارگیری روشهای جدید و اطمینان بخشتر جهت شناسایی دامهای آلوده به عامل تب مالت کمک کند گفت : قطعاً ما هر موقع که سازمان دچار مشکل شده صادقانه کمک کرده ایم و این وظیفه دانشگاه است. در مورد بروسلوز سال گذشته به کمک سازمان دامپزشکی و مؤسسه رازی آمدیم و مشکلی که در رابطه با واکسن تزریقی به گوسفند و سقط ایجاد شده بود را بررسی کردیم و معلوم شد واکسن مشکلی نداشته است.
دکتر زهرایی افزود : بنده وظیفه خودم می دانم به سازمان دامپزشکی یا ارگانهای دیگر و حتی آزمایشگاههای خصوصی که حتی من آنها را نمی شناسم و برایم درخواست می فرستند کمک کنم.
گفتنی است دکتر تقی زهرایی صالحی بهمن 62 به دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران وارد شد و با درجه دکترای عمومی دامپزشکی ، شهریور 68 فارغ التحصیل گردید. سپس از مهر 68 به تحصیل در رشته تخصصی میکروبیولوژی دامپزشکی که همچون سایر رشته های تخصصی توسط دکتر راد راه اندازی شده بود و زیر نظر استاد دکتر تاجبخش اقدام نمود و علیرغم قبولی در آزمون اعزام به خارج در همین دانشکده به تحصیل ادامه داد و سال 73 به عنوان استادیار به استخدام دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران درآمد و با طی مدارج مختلف در سال 1385 به رتبه استادی نائل آمد. وی با پرهیز از پراکندهکاری، بیشتر تحقیقات خود را در سالهای گذشته بر روی باکتریهای E. coli و Salmonella متمرکز نمود. کتاب سالمونلای وی از جمله کتب مشهور و مفید دانشگاهی است که هم اینک مورد استفاده دانشجویان مختلف قرار می گیرد.
وی هدفدار بودن تحقیقات را مهم دانسته و بطور مثال از بیش از ده سال گذشته طرحی را به اجرا درآورد که با دو پایان نامه دکترای عمومی شروع شد و هدف آن مبارزه مؤثر با کلی باسیلوز بوده و اکنون در حال ثبت واکسن بر علیه عامل کلی باسیلوز است. از دیگر کارهای مهم ایشان می توان به بررسی ساختار ژنوتیپی سالمونلاهای مختلف اشاره کرد که پایه مناسبی برای تحقیقات بیشتر در آینده و تولید فرآورده های مختلف بنا نهاد.
دکتر زهرایی عوامل موفقیت خود را لطف خداوند ، رضایت و دعای پدر و مادر ، صداقت کاری و رضایت اساتید میداند و تأکید دارد علیرغم آنکه از نظر رتبه دانشگاهی از بعضی اساتید خود بالاتر است اما همواره شاگرد آنان بوده و این موضوع را فراموش نمیکند.
با عرض سلام و معذرت خواهی از جناب اقای دکتر زهرایی. فرمایشات اقای دکتر در مورد ساخت سرم درمانی ضد مار و عقرب گزیدگی تا انجا که اینجانب اطلاع دارم ناشی از عدم احاطه کامل ایشان در این زمینه میباشد .لازم به توضیح است که در تمام دنیا نیز تهیه سرم درمانی به همان روش که در موسسه تحقیقات واکسن وسرمسازی رازی انجام میگردد تهیه میشود . ضمنا بعرض میرسد سرم های درمانی تهیه شده در موسسه رازی بهترین و موثر ترین فراوردها در نوع خود میباشند و سالیانه جان صدها نفر را از مرگ حتمی نجات میدهند. درمواردی متعدد از کشور ها خارجی( حتی اروپا و امریکا) نیز در خواست سرم درمانی به موسسه واصل گردیده که با اخذ مجوز رسمی تحویل گردیده است.
البته تهیه این سرمهای درمانی تنها جزئی بسیار کوچک از خدمات ارزنده و بزرگ این موسسه تحقیقاتی به ملت بزرگ ایران اسلامیست . تولیدات انواع واکسنهای انسانی ویروسی و باکتریائی و نیز تعداد بسیار زیاد واکسنهای ویروسی و باکتریایی دامی که بالغ بر حدود 60 قلم میشود از دیگر خدمات گرانبهای موسسه تحقیقات رازی میباشد