حکیم مهر - هر چند که از امسال خاویار وحشی دریای خزر دیگر به دلیل ممنوعیت صید ناشی از خطر انقراض نسل ماهیان خاویاری در بازارهای جهانی عرضه نمی‌شود اما تاکنون ایران در زمینه صید این گونه ارزشمند و استحصال خاویار رتبه اول جهان را داشته و برند خاویار لوکس جهانی را از آن خود کرده است.
ماهیان خاویاری قدمت 250 میلیون ساله دارند و به "فسیل زنده" مشهور هستند که از لذیذترین و گران‌ترین اقلام غذایی جهان محسوب می‌شوند.
بیش از 90 درصد خاویار دریایی جهان از ماهیان خاویاری دریای خزر که پنج گونه هستند، تامین می‌شود در این میان به علت عمق و شوری بیشتر در حوزه جنوبی دریای خزر (آب‌های ساحلی ایران) این منطقه از ماهیان خاویاری با کیفیت بالاتری نسبت به سایر مناطق خزر برخوردار است که برند لوکس جهانی خاویار در بازارهای جهانی را به نام ایران کرده است لذا خاویار اعتبار، ارزش و یک ثروت ملی بوده و صرفا یک کالای تجاری محسوب نمی‌شود.
به گفته رییس انستیتو تحقیقات بین‌المللی ماهیان خاویاری در سال 1364 میزان 305 تن خاویار در ایران استحصال می‌شد اما طی دو دهه گذشته ذخایر ماهیان خاویاری در دریای خزر به علت نبود مدیریت پایدار، صید غیر مجاز، ورود آلاینده‌ها به دریاچه خزر، از بین رفتن بستر طبیعی تخم‌ریزی ماهیان خاویاری ذخایر این گونه با ارزش شدیدا کاهش یافته و میزان تولید آن در در سال 1389 به حدود سه تن رسید.
سال گذشته نیز بر اساس اعلام اجلاس کمیسیون منابع زنده دریای خزر(سایتس) سهمیه ایران برای صید تجاری ماهیان خاویاری از دریای خزر 400 تن اعلام شده که به گفته رییس سازمان شیلات ایران به دلیل نبود ماهی تنها 100 تن این میزان استحصال شد.
با ارزیابی‌هایی که توسط متخصصان انستیتو ذخایر ماهیان خاویاری صورت گرفته ذخایر این ماهیان تا سال 1404 به صفر می‌رسد لذا این شرایط کشورهای حاشیه خزر را بر آن داشت تا صید تجاری این گونه 250 میلیون ساله دریای خزر را ممنوع کرده و فقط این گونه توسط دولت‌های پنج کشور به منظور بازسازی ذخایر و احیای نسل صورت گیرد لذا در سی و دومین کمیسیون منابع زنده دریای خزر که در باکو برگزار شد از سال 2012 به مدت پنج سال صید تجاری ماهیان خاویاری از دریای خزر ممنوع اعلام شد و همه کشورها به جز ترکمنستان این توافق‌نامه را امضا کرده‌اند اما کشور ترکمنستان هنوز زیر بار این ممنوعیت نرفته و توافقی هم امضا نکرده است.
در این میان کشورمان علاوه بر اینکه از ماهیان خاویاری دریایی بچه ماهی استحصال کرده و پس از رسیدن به وزن مطلوب در مسیر روخانه‌های ورودی به دریاری خزر رها می‌کند تا باعث احیا این موجود زنده شود؛ به منظور کاهش فشار بر دریا و ایجاد اشتغال و ارزآوری پرورش ماهیان خاویاری توسط بخش خصوصی را در دستور کار خود قرار داده است.
این اقدام با استقبال خوبی مواجه شد و سال گذشته برای اولین بار 100 کیلوگرم خاویار از ماهیان خاویاری پرورشی استحصال و صادر شد، امسال نیز طبق اعلام سازمان شیلات ایران تاکنون 300 کیلو گرم خاویار پرورشی تولید و صادر شده است.
ماهیان خاویاری از منابع تجدیدکننده هستند که نیاز به فضای گسترده ندارند و می‌توان هویت رو به فراموشی ایران در بازارهای جهانی را به کشور بازگرداند.
خوب شد معنای اول را هم فهمیدیم ؟در مسابقات ورزشی به طنز می گفتندفلانی بین دو نفر دوم شده حالا خاویار ایران در بین یک کشور دردنیا اول شده.نگران نیستیم چون قرار است بجای مرغ خاویار سر سفره مردم بیاید! 
