با حضور رئیس جمهور، طرح بزرگ محققان ایرانی برای «تولید اعضای پیوندی انسان در بدن حیوانات» کلید خورد

حکیم مهر - رییس پژوهشکده زیست فناوری پژوهشگاه رویان با اشاره به تولد نسل سوم حیوانات تراریخته رویان با قابلیت تولید پروتئین‌های نوترکیب در شیر آنها از اجرای طرح بزرگ تولید اعضای پیوندی انسان در بدن حیوانات دستورزی شده ژنتیکی در پژوهشکده خبر داد.

دکتر نصر اصفهانی در حاشیه بازدید رییس جمهور از پژوهشکده اظهار کرد: در جریان بازدید رییس جمهور، ضمن افتتاح ساختمان جدید پژوهشکده، گزارشی از طرح‌های پژوهشی در حال اجرا و آتی پژوهشکده ارائه شد که از جمله مهمترین این طرح‌ها، طرح تولید حیوانات تراریخته با قابلیت تولید پروتئین‌های نوترکیب دارویی در شیر آنهاست. این طرح به تولد نخستین حیوانات تراریخته خاورمیانه در پژوهشگاه رویان منجر شده که هم اکنون نسل سوم این حیوانات نیز متولد شده‌اند و وجود پروتئین‌ نوترکیب در شیر نسل اول و دوم این حیوانات اثبات شده است.

وی خاطرنشان کرد: محققان پژوهشکده زیست فناوری پژوهشگاه رویان که در اصفهان مستقر است، درصدد اجرای طرح تولید اعضای پیوندی انسان در بدن حیوانات هستند که در صورت اختصاص بودجه لازم شاهد عملیاتی شدن این طرح خواهیم بود.

نصر اصفهانی تصریح کرد: در این طرح که در حال انجام مقدمات آن هستیم از طریق دستورزی ژنتیکی، جنین‌های حیوانی خاصی تولید می شوند که در صورت انتقال به رحم تکوین می‌یابند، ولی فاقد توانایی تولید یک عضو مشخص هستند. ویژگی این جنین‌ها آن است که در صورت تکمیل شدن با سلول‌های بنیادی انسانی، به جای عضو حیوانی مورد نظر، نمونه انسانی عضو در بدن آنها تولید می‌شود که در آینده می‌توان از آن در پیوند عضو به انسان استفاده کرد.

این دستاورد در صورت تحقق، در دنیا منحصر به فرد خواهد بود.

در حال حاضر یکی از معضلات سلامت هر فرد، خطر از کار افتادن زودرس یا نارسایی ارگانهای حساس بدن مثل کبد، کلیه، لوزالمعده، قلب و سایر اعضاست که نه تنها زندگی فرد را به مخاطره می‌اندازد بلکه خانواده وی و جامعه را نیز متحمل خسارات هنگفت اقتصادی و روانی می‌کند.

با وجود اینکه امروز ایران از کشورهای پیشرو در زمینه پیوند اعضاست،اما در حال حاضر تنها راه دستیابی به اعضای پیوندی استفاده از اعضای افراد مبتلا به مرگ مغزی است که مشکلات عدیده‌ای ناشی از کمبود منابع اینگونه پیوندهای اعضا و مهمتر از آن مسائل حاد مربوط به رد پیوند مواجه است.

در فناوری جدید پژوهشکده بیوتکنولوژی رویان با استفاده از مهندسی ژنتیک ژن مسئول تولید یک ارگان خاص حیوان به عنوان مثال کبد یا قلب در جنین حیوان حذف شده و سپس سلولهای بنیادی بیمار نیازمند به پیوند عضو در آزمایشگاه تولید و در کنار جنین حیوان قرار می‌گیرد تا جنین با استفاده از سلولهای بنیادی بیمار نیازمند عضو مورد نظر را در بدن خود تولید کند و سپس به راحتی می‌توان عضو تولید شده را که کاملا دارای منشأ انسانی داشته و قابل پیوند به بیمار مورد نظر است، به بیمار پیوند زد.

پژوهشکده بیوتکنولوژی پژوهشگاه رویان در سال 1383 به همت مرحوم دکتر کاظمی آشتیانی در اصفهان تأسیس شد و با همت پژوهشگران جوان این پژوهشکده اولین پستاندار شبیه‌سازی شده خاورمیانه در سال 85 در این مجموعه متولد شد که این دستاورد، کشورمان را در زمره معدود کشورهای صاحب نام در زمینه دانش بیوتکنولوژی قرار داده و دستمایه حرکت مهم پژوهشگاه رویان برای تولید حیوانات تراریخت قرار گرفت.