داروی انسانی برای حیوان قابل تجویز است؟ / معاون سازمان دامپزشکی تمایل به مصاحبه نداشت!

حکیم مهر - روزنامه بهار در مطلبی با عنوان "یارانه داروی انسانی خرج دام می‌شود" نوشت :

" تحریم‌های تحمیلی باعث شده تا سخت‌گیری‌های بازرگانی دامنه اثرات خود را به حوزه دارو و حتی داروهای دامی نیز برساند. استفاده از داروهای یارانه‌دار انسانی به جای داروهای دامی که در ماه‌های گذشته با گرانی نرخ ارز، با افزایش قیمت روبه‌رو شده است از آن دست هشدارهایی است که بی‌توجهی به آن ممکن است هزینه‌های گزافی را برای سلامت جامعه در پی آورد.
از آن‌جا که داروهای انسانی غالبا با تخصیص ارز مرجع به کشور وارد می‌شوند، این انگیزه را برای برخی دامداران و مرغداران ایجاد کرده که به‌جای داروی تجویز شده دامشان از داروی‌های قابل دسترس‌تر و چه بسا ارزان‌تر انسانی بهره جویند. شایعه‌ جایگزینی داروی انسانی با مشابه دامی، با تایید برخی از مسئولان چندان دور از واقعیت به نظر نمی‌رسد. موضوعی که اخیرا داروخانه‌داران نیز با ازدیاد خرید برخی داروها مانند سفتریاکسون انسانی بر آن صحه می‌گذارند.
هرچند سعیدلو، دبیر انجمن داروسازان تهران سعی می‌کند با اندک دانستن مصرف این داروها جو روانی حاکم بر بازار دارو را آرام نگه دارد اما در عین حال او نیز نمی‌تواند این موضوع را رد کند. او می‌گوید: اگرچه نمی‌توان آمار دقیقی ارائه کرد اما بعضا داروخانه‌‌داران با نسخه‌هایی از این دست مواجه بوده‌اند. وی در گفت‌وگو با بهار ادامه می‌دهد: بعید می‌دانم وسعت استفاده از آن به قدری باشد که سلامت جامعه را تهدید کند. از سوی دیگر با توجه به آن‌که داروهای انسانی از خلوص بالاتری نسبت به داروهای دامی برخوردار است؛ مصرف آن می‌تواند خالی از اشکال باشد. جعفری عضو شورای مرکزی نظام دامپزشکی و متخصص طب مکمل در این باره گفت: استفاده از داروی انسانی برای دام ممکن است مقاومت میکروبی پدید آورد یا حتی منجر به حساسیت‌های دارویی شود که در این صورت دام نه تنها علاج نشده بلکه بیماری در وجود آن نهادینه می‌شود. البته جعفری بروز چنین اتفاقی در بازار دارو را نه تایید و نه رد می‌کند اما می‌گوید: استفاده از داروهای انسانی بیشتر در دامداری‌های سنتی دیده شده که به‌دلیل توصیه‌های غیرعلمی در روستاها رواج پیدا کرده است. «در حال حاضر گزارشی از کمبود در تامین و توزیع داروهای دامی نرسیده است. اما با توجه به شرایط موجود در موارد استثنایی ممکن است این جایگزینی پیش بیاید به این ترتیب مصرف داروی انسانی دور از ذهن نخواهد بود.» این نظر را مشکوة،‌ معاون سازمان دامپزشکی کشور ارائه داد که تمایلی به گفت‌وگو با خبرنگار ما نداشت. او توصیه می‌کند که تجویز دارو توسط همکاران دامپزشک صورت گیرد. اگرچه این نظر توسط فعالان این حوزه رد شده است.
یکی از تعهدات دامپزشکان هنگام اخذ مدرک و ورود به بازار کار آن است که از تجویز داروهای انسانی برای حیوانات خودداری کنند. در واقع دامپزشکان نیز مانند پزشکان سوگندنامه‌ای دارند که طبق آن یک‌سری اصول اخلاقی مکتوب شده را باید رعایت کنند.
تجویز انسانی خلاف قانون است
همین سوگندنامه هم سبب شده است که سازمان دامپزشکی تجویز داروی انسانی برای دام‌ها چه کوچک و چه بزرگ را غیرقانونی اعلام کند. در این میان وزارت بهداشت به عنوان متولی حوزه دارو باید با تدبیر سازوکارهایی از بروز این اتفاق جلوگیری کند. با توجه به تخصیص یارانه و ارز مرجع به داروی انسانی، مسئولان باید بیش از قبل بر چگونگی توزیع و مصرف این سرمایه‌ها نظارت داشته باشند. موضوعی که مسئولان سازمان دامپزشکی هم بر آن تاکید دارند و وزارت بهداشت را متولی آن می‌دانند. مسئولان دامپزشکی معتقدند وزارت بهداشت باید برای نحوه عملکرد داروخانه‌ها ضوابطی داشته باشد تا آن‌ها به راحتی قادر به عرضه و فروش داروهای انسانی نباشند. برای تکمیل گزارش تنها به گفت و شنود با برخی مسئولان اکتفا نکردیم و نظر امیرعلی محمد‌حاجی، دامپزشک فعال در حوزه داروهای دامی را نیز جویا شدیم. وی می‌گوید: در بازار داروی دامی کمبودهایی داریم و طبیعی است که در خلا یک دارو، داروی دیگری جایگزین شود. وی می‌افزاید: از آن‌جا که دسته‌بندی برخی از داروها مشابه یکدیگر است جایگزینی آن‌ها نیز دور از ذهن به نظر نمی‌رسد. به عنوان مثال برخی داروها از جمله جنتامایسین به دلیل ترکیب مشترک از گذشته به‌ویژه در درمان حیوانات خانگی مورد استفاده قرار می‌گرفت. پنی‌سیلین نیز از دیگر مواردی است که برای دام کوچک استفاده می‌شود. بین کارشناسان هستند افرادی که مصرف داروهای انسانی برای حیوانات را با رعایت چند نکته خالی از اشکال می‌دانند. آراسب دباغ‌مقدم، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ارتش نیز در گفت‌وگو با بهار تصریح می‌کند: برای تجویز داروهای انسانی نیاز به رعایت نکاتی است که درصورت مراعات آن، داروها تاثیر مخربی نخواهند داشت. وی اضافه می‌کند: اول آن‌که داروها باید با دوز مشخص تجویز شده ضمن آن‌که برای بیماری مخصوص به خود استفاده شوند. دباغ‌مقدم همچنین رعایت فاصله زمانی منطقی مصرف دارو را نیز از دیگر نکات قابل‌توجه دانسته و می‌گوید: دامداران باید پیش از استفاده از شیر و گوشت حیوان، مدت زمان منع مصرف را نیز رعایت کنند. علیرضا والی، دیگر دامپزشک فعال در حوزه دارو نیز درباره تغییر و تحولات بازار دارو در ماه‌های اخیر می‌گوید: قیمت داروی دامی پس از بحران ارزی، به شدت افزایش یافته است. وی اما معتقد است: به‌رغم این افزایش قیمت نیز باز هم مصرف داروی انسانی صرفه اقتصادی نخواهد داشت چراکه در دام و طیور آنتی‌بیوتیک‌ها را با واحد کیلوگرم برای 50‌هزار قطعه مرغ به کار می‌برند درحالی که آنتی‌بیوتیک انسانی با واحد 25 صدم گرم فروخته می‌شود."

خبر مرتبط :