آشنایی با خواص عسل

حکیم مهر -  انسان از هزاران سال قبل با خواص درمانی عسل آشناست. گذشته از استفاده خوراکی از آن، از این ماده طبیعی به عنوان دارو برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده کرده است.
این ماده مفید به سبب ضدباکتریایی بودنش برای درمان زخم‌ها، امراض پوستی و سوختگی‌ها همواره استفاده شده و به عنوان یکی از بهترین پانسمان‌ها محسوب می‌شود.
ابن‌سینا در کتاب قانون خود بیشتر نسخه‌های دارویی را جهت تجویز به بیماران همراه با عسل ارائه می‌کرد. او همچنین در کتاب خود، خوردن متناوب عسل را به عنوان تقویت‌کننده و نیروبخش بدن توصیه کرده است.
ابن سینا، عسل را ماده‌ای جوان‌کننده دانسته و مصرف کوبیده گردو و مخلوط آن با عسل را بطور روزانه اکسیر جوان ماندن افراد، بخصوص از سن 45 سالگی به بالا می‌داند.
خواص عسل
دکتر رویا کیمیایی متخصص تغذیه در مورد خاصیت درمانی عسل می‌گوید: عسل به علت ترکیبات قندی که در ساختمان خود دارد و بخصوص آنتی‌اکسیدان موجود در آن تأثیر بسزایی بر روی عملکرد قلب و تقویت آن دارد.
عسل از انسداد عروق جلوگیری کرده و باعث از بین رفتن چربی‌های زیان‌آور اطراف قلب شود.
عسل به علت داشتن اسیدفورمیک در رفع دردهای مزمن روده مؤثر بوده و مهمترین خاصیت آن ضدمیکروب بودن این ماده غذایی است.
این ماده حاوی آنتی‌اکسیدان و آنزیم دیاستاز است و سبب رفع یبوست می‌شود.
به علاوه مصرف شربت عسل در فصل گرما با کمی آبلیموی تازه سبب رفع گرمازدگی شود.
دکتر محمدرضا درخشان عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی‌سینا در ارتباط با اثر تابش نور خورشید و حرارت دادن روی عسل می‌گوید: گرما و بخصوص اشعه آفتاب بر هر ماده‌ای غذایی دیگری اثر گذاشته، رنگ و مزه آن را تغییر می‌دهد. عسل هم از این قاعده مستثنی نبوده و ساده‌ترین تأثیر موجب کمرنگ شدن عسل می شود.
اما در مورد حرارت دادن و یا گرم کردن آن در حد جداکردن موم از عسل خواصش را از دست نمی‌دهد، اما اگر در معرض حرارت بالا و مستقیم قرار گیرد مطمئناً خاصیت خود را از دست می‌دهد.
رطوبت زیاد و هوای سرد نیز روی عسل تأثیر نامطلوب دارد. بخصوص هنگامی که موادی به غیر از عسل به آن افزوده شود به تدریج عسل رسوب کرده و سفت می‌شود.
مناسب‌ترین دما برای نگهداری عسل دمای 20 درجه سانتیگراد و در هوای خنک است.
وی همچنین در مورد مصرف عسل در نوزادان و کودکان می‌گوید: عسل با تمام خواصی که دارد، بهتر است مصرف آن برای کودکان 1تا4 سال با احتیاط بیشتری صورت گیرد. بخصوص دادن عسل به کودکان زیر یک سال دادن سبب بروز مسمومیت می‌شود. این مسمومیت بوتولیسم نام دارد. سم بوتولیسم توسط زنبور به عسل انتقال می‌یابد.
این سم در بزرگسالان اثر نمی‌کند ولی نوزادان و کودکان زیر یک سال را به مسمومیت مبتلا می‌کند.
دکتر کیمیایی در مورد خطرات مصرف عسل در بعضی از بیماری‌ها مانند دیابت می‌گوید: مصرف عسل برای بیماران دیابتی مضر است.
به همان اندازه که مصرف قند ضرر دارد، مصرف عسل هم در دیابت نوع شیرین خطرناک است اما به دلیل وجود فروکتوز که سلول‌های بدن به آن نیاز دارد، بهتر است کمی عسل را به عنوان جایگزین قند در رژیم غذایی روزانه خود قرار دهند.
مصرف زیاد عسل برای افراد دیابتی توصیه نمی‌شود، چون گلوکز موجود در عسل برای اینگونه افراد مضر است.
مبتلایان زخم معده و یا بیماران گوارشی بهتر است عسل را به عنوان جایگزین قند مصرفی روزانه خود قرار دهند. این ماده به روند بهبودشان کمک می‌کند.
این ماده شیرین خاصیت ضدکم‌خونی دارد و به علت داشتن ویتامین B در درمان کم‌خونی مؤثر است.
مصرف عسل در بعضی از افراد که دچار کم‌خوابی هستند آرامبخش مفیدی است.
مصرف یک یا دو قاشق مرباخوری عسل قبل از خواب به رفع این مشکل در این گونه افراد کمک می‌کند.
رویا کیمیایی در ادامه می‌افزاید: مصرف عسل در ماه‌های اول بارداری موجب سقط جنین می‌شود. اما در ماه‌های آخر موجب تقویت جنین شده و به مادر کمک می‌کند تا زایمان آسانتری داشته باشد.
عسل در کسانی که دچار کم‌اشتهایی هستند مناسب است و در افراد چاق مصرف بیش از اندازه در رژیم غذایی سبب اضافه وزن آنها می‌شود.
عسل به دلیل وجود ویتامین‌های مختلف از جمله ویتامین k موجب انعقاد خون می‌شود.
دکتر درخشان استادیار دانشگاه ومتخصص اطفال در رابطه با خاصیت عسل به عنوان ضدباکتری بودنش و رفع سرفه در کودکان معتقد است: مصرف عسل خالص در بیماری که بشدت سرفه می‌کند و دچار عارضه سرماخوردگی است، شدت آن را بیشتر می کند.
اما باید توجه داشت شربت عسل به عنوان تسکین‌دهنده سرفه، تورم و گلودرد مؤثر است.
دادن عسل پاستوریزه به کودکان مانعی ندارد.
امروزه عسل در بیشتر مواد آرایشی و بهداشتی به عنوان یک ماده طبیعی و مفید برای پوست استفاده می‌شود.
ناگفته نماند عسل به دلیل خاصیت آرامش‌بخشی‌اش در درمان شب‌ادراری نیز مؤثر است.