نشریه صنعت چرم با دکترمحسن مشکات معاون بهداشتی وپیشگیری سازمان دامپزشکی کشور در این خصوص به گفتگو نشسته است:
آقای دکتر هدف از تشکیل کمیته ارتقاء‌پوست وچگونگی عملکرد آن را برای خوانندگان نشریه تشریح فرمائید.
همانطور که می دانید چرم و فرآورده های غیر خوراکی دام مثل پوست پشم مو و سایر فرآورده ها ،جایگاه مهمی را در کشور از نظر سرمایه ، اشتعال زایی و ارزآور شناخته شده واز دیرباز مورد توجه ونظر بوده اند.
بحث خسارت ها و ضایعاتی که در صنعت چرم به وجود می آید ممکن است به عوامل بیماری زا مثل ویروس ها ، میکروب ها وانگل ها برگردد وهمچنین در پروسه استحصال گوشت ، نگهداری و فرآوری ممکن است اتفاقاتی بیافتد و در مقاطعی از ارزش پوست و درنهایت کیفیت چرم بکاهد . بیشتراوقات از طرف نهادها وارگان هایی همچون انجمن صنایع چرم ایران مباحثی دراین خصوص مطرح شده وخواستار پیگیری از سازمان دامپزشکی بودند.
براین اساس از سال گذشته موضوع را مورد بررسی همه جانبه قرار دادیم وکمیته ای را در سازمان تشکیل دادیم تا نمایندگان سازمان ها ونهادها واصنافی که در این راستا فعالیت می کنند در کمیته عضویت داشته باشند.
این کمیته با نگاهی به گذشته ،گرد آوری مطالعات و اقدامات انجام شده و شناسایی ضعف ها و مشکلات ، سعی بر آن دارد تا به ارزآوری این محصول با ارزش کمک کند
اگربخواهیم مروری داشته باشیم بر اتفاقانی که سبب ایجاد ضایعات وخسارات دراین صنعت می شود در دوبخش قابل بررسی است. خسارت هایی که قبل از کشتار دام اتفاق می افتد وخسارتهایی که بعداز کشتار دام اتفاق می افتد.
قبل از کشتار دام عوامل بیولوژیک ، میکروارگانیسم ها ، عوامل انگلی مثل آبله گوسفند وبز که یک ویروس است ویا کنه ها ، چرب ها ، کک ، شپش ، مگس وتخم ونوزار آنها که می توانند ضایعاتی در پوست ایجادکنند و در کیفیت چرم اثر گذارند و دیگری شرایط نگهداری وحمل ونقل دام است.
ازآنجا که بخشی از کشتارها در روستاها و حاشیه شهرها بصورت سنتی انجام می شود درحین پوست کندن برش ها یا شکاف هایی روی پوست ایجاد می شود که در اصطلاح کاردمال می گویند . پوستی که ماحاصل این کشتارهاست تا به مراکز فرآوری برسد در حمل وفرآوری غیر اصولی نیز آسیب می بیند دراین کمیته اگر بتوانیم یک بررسی وجمع بندی کامل داشته باشیم وبدانیم در چه جاهایی آسیب بر روی پوست وچرم ایجاد می شود، به کدام نهادها وسازمان ها مربوط است وچگونه باید به رفع این مشکل پرداخت ، یک کارعملیاتی واصولی انجام شده است.
بخشی از فرآیند ومشکلات مربوط به وزارت جهاد معاونت امور ، تولیدات دامی ، سازمان دامپزکی کشور ، صنایع کشاورزی و بخشی به وزارت صنعت معان و تجارت وبخشی هم به اتحادیه ها وانجمن های که دراین زمینه فعالیت می کنند برمی گردد. که باید در هربخش شناسایی وبرطرف شوند.
ازدیگر ماحصل جلسات این است که حداقل درسطح وزارت جهاد کشاورزی ، اطلاعات بدست آمده از جلسات را به مدیران ارائه کنیم تا بخش هایی مختلفی که در این پروسه نقش دارند بتوانند به نحو بهتری انجام وظیفه کنند به عوان مثال در سازمان قسمت تحقیقات ، آموزش وترویج کشاوری می تواند دربخش آموزش پشم چینی با استفاده از روشهای مکانیزه به دامداران کمک کند یا با آموزش پوست کنی به پوست کنان پوست های سالم تری استحصال شود.
ازدیکر نکات مهم وقابل توجه این است که ما در کشور ناوگان حمل ونقل اختصاصی حمل دام وپوست نداریم تا دام و پوست درزمان جابجایی آسیب نبینند. اگر بتوانیم در این زمینه گامهایی برداریم و مانند سایر کشورهای پیشرفته ناوگان اختصاصی حمل ونقل دام وپوست داشته باشیم که دارای مجوز وکد بهداشتی باشند به نتایج خوبی خواهیم رسید.
ازسوی دیگر درسازمان دامپزشکی برای مبارزه با بیماری ها اقداماتی انجام می شود مانند مبارزه با انگل ها ، اکر دردامداری ها حداقل شرایط بهداشتی رعایت شود شاید انگل ها کمتر بتوانند لانه گزینی کنند و آسیب کمتری به پوست دام وارد شود ویا در ارتقاط با واکسیناسیون و.... که اگر این اقداما ن هدفمند وبا برنامه ریزی مشخص تری باشد می تواند بر روند بهبود کیفیت پوست کمک کند. همه این موارد مسائلی است که باید در این کمیته به آن پرداخته شود.
درکمیته راهبردی ارتقاء‌کیفیت پوست ما از سازمان ها ، نهادها و انجمن ها خواسته ایم نمایندگان شان را برای عضویب در کار گروه معرفی کنند تا برپایی جلسات منظم ، مشکلات وراهکارها شنایایی شوند.
تصمیمات از دبیرخانه کارگروه که در محل سازمان دامپزشکی است به وزارت خانه ها ، سازمانها وتشکل های مربوطه منتقل می شود وبه طور قطع اگر همراهی ، همکاری وپیگیری وجود داشته باشد، شاهد دستاوردهای ارزشمندی برای این کمیته خواهیم بود.
درگذشته نیز این قبیل کارها چندین با انجام شده است اما به دلیل اینکه استمرار وپیگیری وجود نداشته در مقطعی رها شده اند. این طرح در صورتی موفق خواهد شد که علاوه برحمایت مسئولین انجمن ها وتشکل ها اجرای تصمیمات را پیگیری باشند واز مراکز وسازمان ها مطالبات خود را براساس مصوبات کمیته بخواهند.
آقای دکتر مادربحث پوست گاوی درکشور مشکل وکمبود داریم ولی ماتاسفانه دیده می شود که به خاطر سخت گیری بیش از حد ، چرم سازان نمی توانند واردات وت بلو داشته باشند.
واردات در سه بخش صورت می گیرد بخش اول واردگنندگان و بخش دوم تصمیم گیران هستند که مقررات واردات را وضع می کنند . دربخش سوم سازمان دامپزشکی است که بیشتر از جنبه بهداشتی در واردات نقش دارد و مجو بهداشتی را صادر می کند. هدف از این مجوز در تمام دنیا این است که ارزیابی خطری انجام شود تا فرآورده های دامی ، خوراکی یا غیر خوراکی به گونه ای نباشند که عامل بیماری زا را با خود وارد کنند که برای جمعیت دامی ویا جمعیت انسانی خطرناک باشد وما مجوز مان را هم براساس ضوابط ومقررات سازمان بهداشت جهانی دام صادر می کنیم.
بطور معمول در مورد پوست بعد از انجام تغییرات فیریگی وشیمیایی در مراحل فرآوردی ، احتمال آلودگی ها بسیار کم می شود اما یکسری عوامل بیماری زای شناخته شده داریم مانند عامل بیماری زای شاربن که وقتی به فرم هاگ در محیط قرار می گیرد نسبت به عوامل شیمیایی وفیزیگی بسیار مقاوم است.وقتی پوستی از مکانی وارد شود که سابق گزارش بیماری شاربن داشته باشد سازمان دامپزشکی حساسیت و دقت عمل بیشتری به کار می برد.
بعضی عوامل هم ناشناخته هستند ومانمی توانیم بگوئیم بطور قطع عوامل شیمیایی وفیزیگی موثرند وبه طور کامل آلودگی ها از بین می برند به عنوان مثال عرض می کنم ارتباط خاصی با موضوع ندارد زمانی که بحث جنون گاوی مطرح شد که عامل بیماری یک پریون است که نسبت به عوامل شیمیایی وفیزیگی بسیار مقاوم بوده و با چندین بار فشار بالا وحرارت زیاد از بین می رود تکلیف چیست ؟
این مثال ربطی به پوست نداشت امامی خواهم بگویم که برخی عوامل با وجود همه این کارها باقی می مانند و می توانند برای افراد فعال در این صنف و مصرف کنندگان و مخاطره آمیز بوده و باعث آلودگی محیط شوند . سازمان دامپزشکی مجبور است دقت های لاز م ر ا به کارگیرد اما ما معتقدیم این دقت عمل ها باید در جهتی باشد که کار صنعگتران را تسریع بخشد.ماهم تبعیت می کنیم از این فرمول که تسهیلاتی فراهم کنیم که در عین اینکه مراقتب بهداشت وسلامت جامعه هستیم دغدغه های صنعتگران را به حداقل خودش برسایم اما تاکید می کنم بیشتر نگرانی ها ی ما از جنبه بهداشتی است و در تصمیم گیری های کلان کشور در راستای واردات ، مقررات وقوانین تاثیری ندارد.
آقای دکتر صحبت های شما را قبول دارم اما برخی از چرم سازان اعلام کرده اند که پوست های وارداتی شان زمان زیادی در گمرک مانده وچون در یک مکان مرطوب ونامناسب بوده ، کپک زده اند و مجبور شده اند پوست ها را معدوم کنند.
صحبت هایی که می شود باید درست ارزیابی شود تا ببینیم مشکل در کدام قسمت از کار بوده است شما فکر می کنید مجوز واردات گوشت را چه کسی می دهد شاید در وهله اول همه نگاه ها به سازمان دامپزشکی باشد اما سیاستگذاری درخصوص اینکه وارداتی صورت بگیرد وچه حجم واردات داشته باشیم با سازمان دامپزشکی نیست ما فقط می گوئیم از چه کشوری واردات انجام شود و وضعیت دام در کشور مبدا را بررسی می کنیم واعلام می کنیم آیا واردات از آن کشور انجام شود یا خیر؟
اما اگر مدارک شخص کامل نبوده وبراساس قوانین صادرات وکمرک عمل نگرده ، کالا در بندر مانده و تاریخ انقضایش گذشته است آبا برگردن ماست وبه دامپزشکی بر می گردد؟
انجمن صنایع چرم ایران تقاضا دارد به جای واردات گوشت ، دام زنده وارد شود تا هم از گوشت وهم از پوست وآلایش آن در کشور بهره برداری شود ، سازمان دامپزشکی در این خصوص چه راهکاری دارد ؟
درباب تعامل با انجمن صنایع چرم این آمادگی را داریم که با هم یک تفاهم نامه امضاء‌کنیم . این تفاهم نامه می تواند در برگیرنده اهداف مشترک ، تعهدات طرفین و چگونگی اجرای این تعهدات باشد که با تعامل بیشتر ، شما در تصمیماتی که به سرنوشت صنعت تان بر می گردد سهیم باشید وما بتوانیم انتظارات منطقی را پاسخ دهیم .
در مورد واردات دام به جای گوشت ، شما یک طرف قضیه را می بینید که با ورود دام از پوست وآلایش آن از یک طرف واز سوی دیگر در تغذیه مردم استفاده شود . اما نکنه مهم این ست که واردات دام در مقایسته با واردات گوشت تهدیدات بیشتری را برای ما دارد. ورود یک بیماری در کشور وهزینه ها وخسارات هایی که وارد می کند چندین برابر سود دهی و ارز آوری صنعت چرم است .
هفته گذشته در میر جاوه بودم در آنجا بازارچه مرزی داریم و مراودات بین ما وپاکستان انجام می شود. دامداری ای وجود دارد که دامهایی که از پاکستان می آید در آنجا قرنطینه می شود.
دردامداری 800 گاو بود که عمده آنها وارد شده بودند ، تعدادی علائم بیماری تب برفکی ر انشان می دادند از همکارانم در استان خواستم دام ها را نمونه برداری کنند وفرستادند تهران بررسی شد مشخص شد که مبتلا به تب برفکی هستند اعلام کردیم که دام های بیمار معدوم شدند.
اگرهمین تب برفکی وارد شود وفراگیر شود خسارات آن چندین برابر دستاوردی است که در صنعت چرم خواهیم داشت این ها را باید کنار هم گذاشت وبه شکل جامع به بحث نگاه داشته باشیم.
خوب نباید این کنترل کار سختی باشد اگر به طور قانونی دام وارد شود ، در مدت زمان لازم در قرنطینه بماند کافی است؟
یکسری بیماریهاست که دوره کمون دارد برخی بیماریها در وهله اول خود را نشان نمی دهند دامی می آید در قرنطینه می ماند ممکن است در دوره کمون باشد وبعد از مدتی علائم بیماری را نشان دهد حال اگر بیماری باشد که در اثر تماس منتقل شود می توان کنترل کرد ولی به طور مثال تب برفکی یک دوره کمون 14 روزه دارد، به وسیله انسان ، باد ، وسایل حمل ونقل هم انتشار می یابد ومی تواند مسئله ساز باشد.
سازمان دامپزشکی که بطور قانونی مسئول تامین بهداشت و سلامت فراورده های خوراکی وغیر خوراکی دام است باید به این مسئله بسیار توجه داشته باشد.
زمانی شما در یک کشور اروپایی هستنید وهمسایگان به لحاظ بهداشتی هم سطح شما هستندخوب دغدغه های کمتری دارید.
اما ما درایران هستیم وکشورهای همسایه مان هزینه تامین بهداشت شان را ندارند ما در یک منطقه پر خطری قرار داریم و با مشکلات وتهدیدات پیوسته ای روبرو هستیم.
چراحجم زیادی از پوست کشورمان صادر می شود؟
دربحث صادرات هم در سیاستگذاری خروج وقوانین ومقررات آن هم نقشی نداریم ، ما گواهی بهداشتی را می دهیم که دامپزشکی کشور مقصد از صادر کنندگان می خواهد وبراساس خواسته آنها بررسی می کنیم که بیماری ومشکلی نداشته باشد وتست های لازم انجام شده باشد.
مشکل اصلی مان بد اظهاری و کم اظهاری است وخروج ماده اولیه چون سالامبور گوسفندی می تواند صادر شود با بد اظهاری وت بلو و سالامبور بزی ما هم صادر می شود. انجمن می خواهد کارشناسانی در کمرک باشند وبا تشخیص این موضوع مانع از خروج ماده اولیه صنعت شوند.
این بیانگر ناهماهنگی است، یکی از نقش هایی که تفاهم نامه دارد تبادل اطلاعات درست بین ما است که ما با در اختیار داشتن اطلاعات بتوانیم راهکارهای آن را بیابیم.
پیشگسوتان می گویند در قبل از انقلاب هم ما مشکل بیماریهای پوست وکیفیت پایین پوست را داشتیم دولت ظرف یک هفته کمیته ای را تشکیل داد ومقرر شد در مدت یکسال این مشکل برطرف شود و شاهد بودیم که بالای 70 درصد پوست های استحصالی گرید a,b شدند. همچنین کارشناسان شیمی می گویند در واردات عروسک ها ، کفش های بچه گانه و دمپایی دقت لازم صورت نگرفته وهمکی دارای کروم بالا وسرطان زا هستند.
این یکی از بحث هایی است که در قالب همکاری مشترک می توانیم روی آن کار کنیم.
