حکیم مهر - گفتگویی در روزنامه ایران با آقای فتح الله غفاری نقاش و تعلیم دهنده پرندگان به تازگی انجام و منتشر شده است که در آن به صراحت از تله گذاری و به دام انداختن پرندگان سخن گفته شده است. این کار یقیناً عملی اشتباه است و انتشار آن در روزنامه ایران جای تأسف دارد. متن کامل این گفتگو به شرح زیر است :
گفتوگو با فتحالله غفاری، نقاش و تعلیمدهنده پرندگان
ترسیم بال پرواز برای آزادی
چند سال از آشناییتان با دنیای پرندگان میگذرد؟
رؤیای داشتن باغی پر از قناری و چکاوک از کودکی همیشه با من بود و از آن دوران هر زمان که به جنگل یا دشت سفر میکردم، نگاهم مشتاقانه به دنبال پرندگان بود.
اما از 20 سالگی اشتیاقم درخصوص نگهداری و پرورش پرندگان جدیتر شد و تا حالا پرندگان زیادی را نگهداری کردهام و آنقدر به دنیای پرندگان علاقهمند هستم که اکثر نقاشیهایم، تصویری از پرندگان مختلف است.
علاقه به دنیای پرندگان شما را به هنر نقاشی علاقهمند کرده است؟
البته این دو حرفه بیارتباط با یکدیگر نیستند، اماحدود 45 سال است نقاشی میکنم.
همیشه رسم مناظر طبیعت و پرندگان مورد علاقهام را دوست داشتم. البته کار اصلی من نقاشی روی دیوار منازل است که در قدیم بیشتر رایج بود.
گاهی اوقات هم تصویری از پرندههای مورد علاقهام مثل سره قناری یا شاه طوطی را روی دیوارها میکشیدم و طرفدار داشت اما الآن بیشتر تابلو نقاشی میکشم.
عمدهترین موضوعاتی که رسم میکنید؟
ترسیم قهوهخانه یا طبیعت و پرندگان.
از کلاسهای نقاشی برای یادگیری این هنر استفاده کردید؟
تا به حال آموزشگاه نقاشی نرفتم و اولین بار رنگ روغن و یک بوم خریدم و تصویری از یک قرقاول را رسم کردم که مورد استقبال خانواده قرار گرفت. تشویق آنها باعث شد از آن روز به بعد، این کار را جدیتر دنبال کنم.
پرندهها را میخرید یا با گذاشتن تله آنها را شکار میکنید؟
گاهی اوقات به جنگل یا دشتهای حومه تهران میروم. برای شکار سره یا طوطیهای ماده تلههای کوچک گذاشته میشود.
اطراف تهران پرندههایی مانند مینا، شاه طوطی، قناری و سره، گل سر و خمسه فراوان است. شکار آنها هم با دانه پاشیدن آسان است.
بیشتر پرندگان ماده شکار میشوند. البته جوجه پرندگان که در اصطلاح به آنها کال گفته میشود ارزش بیشتری دارد چون تربیت آنها آسانتر میشود.
اهلی کردن آنها آسان است؟
همه حیوانات را به راحتی میتوان اهلی کرد، باید تکنیکها را بلد بود. جوجهها خیلی راحت اهلی میشوند. باید در طولانیمدت به پرنده فرصت داد تا به محیط عادت کند.
من مینایی شکار کردم که یک ماه بیشتر از تولدش نگذشته بود، با دست دانهها را یکی یکی در دهانش میگذاشتم و ساعتها در روز با او صحبت میکردم.
حالا خیلی اهلی شده از قفس بیرون میآید و روی شانه من مینشیند، گاهی اوقات هم در حیاط رهایش میکنم، پرندگانی اهلی میشوند که جمعیت زیادی اطرافشان باشند اگر تنها باشند، گوشه قفس کز میکنند و احساس غریبی میکنند. حتی بعضی پرندهفروشها معتقدند اگر پرنده را به مکانهای مختلف ببریم، زودتر اهلی میشود.
فلسفه شکار پرندگان آزاد چیست؟ لحظهای که آنها را در قفس میاندازید، ناراحت نمیشوید؟
شاید به خاطر علاقه زیاد باشد، یکی از خصلتهای انسان، خودخواهی است. شاید خودخواهی باشد، پرندههایی را که دوست داریم در قفس نگهداری میکنیم.
اما بسیاری از پرندهها در طبیعت مورد اذیت و آزار قرار میگیرند، بعضی از آنها با تفنگ و تیر و کمان شکار میشوند، بعضی هم از بیغذایی میمیرند.
از این گذشته من بسیاری از پرندهها را بعد از تولد جوجههایشان آزاد میکنم، البته جوجههای قفسی را آزاد نمیکنم، چون فقط در قفس زنده میمانند و روش زیستن در طبیعت را بلد نیستند.
پرندهها را در قفس نقاشی میکنید یا آزاد؟
آزاد، دوست دارم آنها را در نقاشیهایم رها ببینم.
تا به حال چند پرنده را آزاد کردهاید؟
معمولاً در ماه پنج تا شش پرنده را آزاد میکنم. به غیر از قناریها که اگر آزاد شوند میمیرند، طوطی و بلبل، گاهی اوقات هم مینا.
زیباترین تابلویی که از پرنده مورد علاقهتان ترسیم کردهاید؟
زیباترین پرندهای را که نقاشی کردم، یکی از طوطیهای مورد علاقهام بود که شبیه آن را در یک مدل نقاشی دیدم و تصویرش را رسم کرد.
چند سال پیش هم یک سره قناری داشتم که محبوبترین پرندهام بود و به او عادت کرده بودم، یک روز در حال گرفتن ناخنهایش، بشدت ترسید و مرد. تا مدتها از مرگ قناری ناراحت بودم، بعد از آن تابلویی از قناری کشیدم و آن تابلو یکی از بهترین نقاشیهایم است.
بیشتر به نگهداری کدام گونه از پرندگان علاقهمند هستید؟
به نظر من زیباترین پرنده، سره قناری است. من هم بیشتر علاقهمند به نگهداری سره قناریها هستم. از لحاظ ظاهری بسیار زیبا بوده و صدای آنها خوش است. این گونه از پرندگان خارج از دستگاههای موسیقی نمیخوانند. بعضی از انواع قناریها از نژادهای کمیاب و بسیار خوشترکیب هستند.
گرانترین پرندههایی که در ایران به فروش میرسد؟
گرانترین پرنده در حال حاضر یک نوع طوطی آفریقایی است که قیمت آن حدود دو میلیون تومان است.
نگهداری کدام گونه راحتتر است؟
نگهداری قناری و گلسر راحت است، در سرما و گرما زندگی میکنند.
طول عمر پرندگان مختلف چقدر است؟
قناری تا 20 سال زندگی میکند اما مرغ مینا تنها پنج تا شش سال عمر میکند. برخی از انواع طوطی تا 60 سال هم عمر میکند اما عمر متوسط طوطی در ایران 35 تا 40 سال است.
تنوع گونههای مختلف از پرندگان در ایران به چه صورت است؟
در ایران گونههای مختلف از پرندگان زندگی میکنند. در نواحی شمالی ایران انواع مختلفی از پرندگان مانند قرقاول، کبک و بلبل هزاردستان، سره، چکاوک و کوکو و دیگر مرغهای زمینی زندگی میکنند اما شکار آنها و انتقالشان به شهرهای دیگر مشکلات فراوانی دارد.
بسیاری از آنها به دلیل تطابق نیافتن با آب و هوای دیگر شهرها مریض میشوند یا میمیرند. برای نمونه نگهداری بلبل هزاردستان مشکل است، این پرنده در قفس زندگی نمیکند چون بیشتر از کرم خاکی تغذیه میکند و باید تغذیه آن به همین گونه باشد.
افرادی که با گونههای مختلف پرنده آشنایی دارند ترجیح میدهند گونههایی را خریداری کنند که نگهداری آنها آسانتر باشد و تشخیص آنها بسیار راحت است. برای نمونه سره کرمانشاهی، بیرنگ یا کمرنگ است ولی سرههای شمالی رنگ بالهایشان پررنگتر از انواع دیگر سرهها است.
زیباترین احساسی که در دنیای پرندگان شاهد آن بودهاید و دوست داشتید آن را نقاشی کنید؟
زیباترین احساسی که میان پرندگان وجود دارد، اما تا به حال موفق به رسم آن نشدهام، ارتباط میان جوجه و پرنده مادر است. بارها دیده شده است که پرنده مادر برای نجات جان فرزندش، زندگیاش را به خطر انداخته است.
اگر پرنده مادر احساس کند که جوجهاش در معرض خطر است، به شکارچی حمله میکند تا جان جوجه را نجات دهد. همیشه دوست داشتم این احساس را ترسیم کنم، اما موفق نشدهام.
اگر پرنده بودید؟
دوست داشم سره قناری بودم و آواز خوش صلح و دوستی را میسرودم.